Renta socjalna to rodzaj świadczenia wypłacanego co miesiąc przez ZUS osobom niezdolnym do pracy. Jakie należy spełnić warunki, aby otrzymać rentę socjalną? Ile wynosi renta socjalna w 2023 roku.

rozwiń ›

Renta socjalna przysługuje osobom, którym lekarz orzecznik lub komisja lekarska stwierdziła, że są całkowicie niezdolne do pracy i ta niezdolność powstała w określonym czasie.

Renta socjalna. Jakie warunki należy spełnić

Można uzyskać prawo do renty socjalnej, jeśli zostaną spełnione określone warunki:

  • ma ukończone 18 lat, lub
  • jest kobietą, która wyszła za mąż po ukończeniu 16 lat;
  • przed ukończeniem przez 18 roku życia;
  • w szkole lub w szkole wyższej – zanim ukończono 25 lat;
  • w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Rentę socjalną można otrzymać w przypadku braku ustalonego prawa do:

  • emerytury;
  • uposażenia w stanie spoczynku;
  • renty z tytułu niezdolności do pracy;
  • renty inwalidzkiej;
  • renty strukturalnej;
  • zasiłku przedemerytalnego;
  • świadczenia przedemerytalnego;
  • nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
  • świadczenia o charakterze rentowym z zagranicznej instytucji.

Należy spełnić dodatkowe warunki – jeśli osoba starająca się o rentę socjalną:

  • powierzchnia użytków rolnych nie może przekraczać 5 ha przeliczeniowych – jeśli osoba jest właścicielem albo posiadaczem nieruchomości rolnej,
  • udział w nieruchomości rolnej nie może przekraczać 5 ha przeliczeniowych – jeśli osoba jest współwłaścicielem takiej nieruchomości,
  • dostaje rentę rodzinną (renta rodzinna nie może przekraczać 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. 
  • musi mieć kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” (nie dotyczy to osób, które uzyskały zezwolenie na pracę w państwach Unii Europejskiej na okres do 6 miesięcy, zostały przyjęte na studia lub do pracy sezonowej, mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy)

albo

  • zezwolenie na pobyt stały;
  • zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej;
  • zezwolenie na pobyt czasowy, na przykład w związku z pracą lub nauką w Polsce,
  • status uchodźcy albo ochronę uzupełniającą;
  • prawo pobytu albo prawo stałego pobytu, a jednocześnie jest obywatelem albo należy do rodziny obywatela Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Szwajcarii.

Wysokość renty socjalnej w 2023

Rentę socjalną waloryzuje się na zasadach i w trybie określonych dla emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Waloryzacji renty socjalnej dokonuje jednostka organizacyjna Zakładu lub organ emerytalno-rentowy.

Wysokość renty socjalnej od 1 marca 2023 r. wynosi 1588,44 zł.

Renta socjalna. Na jaki czas jest przyznawana

Jeżeli spełnione zostaną wszystkie niezbędne warunki, można otrzymać prawo do renty socjalnej:

  • na stałe – gdy całkowita niezdolność do pracy jest trwała;
  • na czas określony – gdy niezdolność do pracy jest okresowa.

Renta socjalna. Obowiązki wobec ZUS

Podczas pobierania renty socjalnej, należy niezwłocznie powiadomić ZUS o:

  • podjęciu zatrudnienia;
  • wysokości osiąganego przychodu (również o każdej jego zmianie);
  • zmianie danych (np. miejsca zamieszkania, nazwiska, numeru rachunku bankowego);
  • tym, że osoba trafiła do aresztu albo zakładu karnego;
  • tym, że osoba została właścicielem gospodarstwa rolnego.

Renta socjalna a renta rodzinna

Jeżeli osoba ubiega się o rentę socjalną i jednocześnie jest uprawniona do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, to przysługuje jej prawo do obydwu tych świadczeń.

Łączna wysokość renty rodzinnej i socjalnej

Łączna kwota renty rodzinnej i socjalnej nie może przekraczać 200 proc kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeżeli zostanie przekroczona ta kwotę, to ZUS obniży wysokość renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W takim przypadku ZUS będzie wypłacał tylko rentę rodzinną.

Przychód a prawo i wysokość renty socjalnej

Jeśli osiągany przychód będzie:

  • niższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to rentę socjalną ZUS wypłaci w pełnej wysokości,
  • wyższy od 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy i nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia – to ZUS zmniejszy rentę socjalną o kwotę przekroczenia, ale nie wyższą niż kwota maksymalnego zmniejszenia (obowiązującą dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
  • wyższy niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy – to ZUS zawiesi rentę socjalną.

Rentę socjalną ZUS będzie mógł rozliczyć rocznie lub miesięcznie. Jeśli w zaświadczeniu będą wykazane kwoty przychodu uzyskane w poszczególnych miesiącach – to rentę socjalną ZUS rozliczy w obydwu wariantach, tj. rocznie oraz miesięcznie i dokona wyboru wariantu korzystniejszego. Jeśli jednak w zaświadczeniu będzie wykazana łączna kwota przychodu osiągniętego w minionym roku kalendarzowym – to rentę socjalną rozliczy tylko rocznie.