W marcu świadczenia większości emerytów i rencistów wzrosną o 36 zł. Na więcej mogą liczyć tylko ci, którzy otrzymują co najmniej 5299,97 zł. Takich osób jest bardzo mało.
Podobnie jak w poprzednich latach, również w marcu tego roku ZUS przeprowadzi waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Na mocy nowelizacji ustawy emerytalnej z 23 października 2014 r. waloryzacja w 2015 r. powinna mieć nietypowy, bo procentowo-kwotowy charakter. Świadczenia powinny zostać podwyższone wskaźnikiem waloryzacji, ale uzyskana w ten sposób kwota nie może być niższa niż o co najmniej 36 zł. Waloryzacja emerytur i rent w marcu 2015 r. zostanie przeprowadzona w ten sposób, że ZUS najpierw podwyższy kwotę świadczenia wskaźnikiem waloryzacji, a następnie sprawdzi, czy kwota podwyżki wynosi właśnie tyle. Jeśli będzie niższa, emeryturę lub rentę podwyższy o gwarantowaną ustawową kwotę. Tyle teoria.

Wskaźnikiem, ale z minimalną kwotą

W praktyce bowiem przy tegorocznej waloryzacji emerytur i rent wskaźnik waloryzacji będzie miał dość ograniczone znaczenie. Z wyliczeń wynika, że tylko świadczenia wynoszące co najmniej 5299,97 zł zostaną zwaloryzowane procentowo. W przypadku niższych emerytur i rent będzie to waloryzacja kwotowa, ale i tak korzystniejsza dla świadczeniobiorcy, bo gwarantowana podwyżka to 36 zł.
Tegoroczny wskaźnik waloryzacji odpowiada inflacji w poprzednim roku kalendarzowym powiększonej o 20 proc. realnego wzrostu płac w ubiegłym roku. Zgodnie z danymi ogłoszonymi w lutym tego roku przez GUS poziom inflacji był w 2014 r. zerowy, a realny wzrost przeciętnej płacy w stosunku do poprzedniego roku wyniósł 3,4 proc. Tym samym wskaźnik waloryzacji w 2015 r. został ustalony na poziomie 100,68 proc. (tj. 20 proc. z 3,4 proc.).
Należy zaznaczyć, że w ramach tegorocznej waloryzacji zostanie również podwyższona podstawa wymiaru świadczeń obliczanych na dotychczasowych zasadach. Dzięki zastosowaniu specjalnego mechanizmu waloryzacji wzrośnie ona o taki sam procent, o jaki wzrośnie świadczenie. [przykłady 1 i 2]

Nie zawsze tyle samo

Na niższą niż 36 zł gwarantowaną kwotę podwyżki muszą się przygotować osoby uprawnione do rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Przysługujące im świadczenie obliczone jest bowiem jako 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 marca 2015 r. minimalna jego podwyżka wyniesie więc 75 proc. z 36 zł, ,tj. 27 zł.
Gwarancja waloryzacji o 36 zł nie przysługuje również osobom uprawnionym do emerytury częściowej, obliczonej jako 50 proc. pełnej kwoty emerytury. W ich przypadku minimalna kwota podwyżki wyniesie więc 18 zł (50 proc. z 36 zł).
Z kolei osoby uprawnione do emerytury niższej od kwoty minimalnego świadczenia otrzymają podwyżkę proporcjonalną do wysokości faktycznie wyliczonej emerytury. W celu ustalenia tej proporcji ZUS podzieli najpierw kwotę świadczenia przysługującego na 28 lutego 2015 r. przez obowiązującą w tym dniu kwotę najniższej emerytury. Po ustaleniu procentowego stosunku tych dwóch wartości ZUS pomnoży uzyskany w ten sposób wskaźnik przez 36 zł. Kwota emerytury zostanie od 1 marca 2015 r. zwiększona o kwotę uzyskaną w wyniku tego działania. [przykład 3]
W ramach waloryzacji przeprowadzanej od 1 marca 2015 r. wzrosną również różnego rodzaju dodatki i świadczenia przysługujące do emerytury lub renty. Nie obejmie ich jednak gwarantowana kwotowa podwyżka. Dotychczasowe kwoty tych dodatków i świadczeń zostaną podwyższone wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 100,68 proc.
Od 1 marca 2015 r. wskaźnikiem waloryzacji 100,68 proc. zostaną również podwyższone dotychczasowe kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent z tytułu osiągania przychodu wyższego od 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a nieprzekraczającego 130 proc. przeciętnej płacy. Będą one wynosiły:

561,70 zł – dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,421,31zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,477,47 zł – dla renty rodzinnej, do której jest uprawniona jedna osoba.

Kwoty minimalnych emerytur i rent, świadczeń przysługujących w ryczałtowej wysokości oraz dodatków i innych świadczeń obowiązujących od 1 marca 2015 r. prezentujemy w tabeli.
Ważne
Tegoroczny wskaźnik waloryzacji odpowiada inflacji w poprzednim roku kalendarzowym powiększonej o 20 proc. realnego wzrostu płac w ubiegłym roku. Poziom inflacji był w 2014 r. zerowy, a realny wzrost przeciętnej płacy w stosunku do poprzedniego roku wyniósł 3,4 proc. Tym samym wskaźnik waloryzacji w 2015 r. został ustalony na poziomie 100,68 proc. (tj. 20 proc. z 3,4 proc.).
Co pójdzie w górę
Od 1 marca 2015 r. będą również obowiązywały odpowiednio podwyższone kwoty:
● najniższych emerytur i rent (w tym rent wypadkowych stanowiących 120 proc. rent ,,z ogólnego stanu zdrowia”),
● nowo przyznawanego świadczenia przedemerytalnego,
● renty socjalnej (wynoszącej 84 proc. nowej kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy),
● świadczenia pieniężnego dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych (ustalanego w kwocie rencie socjalnej).
Podwyżka wymienionych świadczeń nastąpi w sposób kwotowy – o 36 zł (np. w przypadku najniższej emerytury oraz kwoty świadczenia przedemerytalnego) lub o odpowiednio niższą kwotę (np. 27 zł w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy).
Ile będą wynosić wypłaty
Rodzaj świadczenia Kwota (w zł)
najniższa emerytura, emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna 880,45
najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 675,13
najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz najniższa renta rodzinna wypadkowa 1056,54
najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową 810,16
świadczenie przedemerytalne (nowo przyznawane) 1027,39
renta socjalna 739,58
świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych 739,58
gwarantowana kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego 513,70
dodatek pielęgnacyjny, dodatek za tajne nauczanie, dodatek kombatancki 208,17
dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego (150 proc. pielęgnacyjnego) 312,26
dodatek dla sieroty zupełnej 391,26
dodatek kompensacyjny (15 proc. dodatku kombatanckiego) 31,23
świadczenie pieniężne dla byłych żołnierzy górników oraz osób deportowanych do pracy przymusowej od 10,43 do 208,17(w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy)
dodatek dla poszkodowanego weterana od 88,05 do 704,36(w zależności od ustalonego procentu uszczerbku na zdrowiu)
PRZYKŁAD 1
Kwotowo
Henryk D. jest uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wysokość jego świadczenia na koniec lutego 2015 r. wyniosła 2150,30 zł. Przeprowadzając waloryzację, ZUS najpierw sprawdzi kwotę podwyżki w wyniku podwyższenia renty wskaźnikiem waloryzacji 100,68 proc. Renta wzrosłaby wówczas tylko o 14,62 zł (do kwoty 2164,92 zł). W związku z tym w ramach waloryzacji ZUS podwyższy świadczenie o 36 zł.
PRZYKŁAD 2
Procentowo
Anna P. ma ustalone prawo do emerytury, której wysokość ustalona na koniec lutego 2015 r. wynosi 6250,10 zł. Wysokość świadczenia ustalona w wyniku pomnożenia jej wskaźnikiem waloryzacji 100,68 proc. wyniesie 6292,60zł, a więc będzie wyższa od dotychczas otrzymywanego świadczenia o 42,50 zł. O taką też kwotę ZUS podwyższy emeryturę w ramach tegorocznej waloryzacji.
PRZYKŁAD 3
Poniżej ustawowych gwarancji
Adam K. w 2007 r. przeszedł na emeryturę obliczoną według starych zasad. Wyliczona kwota świadczenia okazała się niższa od minimalnej emerytury, a w związku z udowodnieniem jedynie 22-letniego stażu ubezpieczeniowego nie została podwyższona do tej gwarantowanej kwoty.
Na koniec lutego 2015 r. faktyczna wysokość emerytury, obliczona w wyniku kolejnych waloryzacji, wyniosła 805,15 zł. Ustalając podwyżkę świadczenia, ZUS ustali proporcję tej kwoty do kwoty najniższej emerytury obowiązującej 28 lutego 2015 r. (844,45 zł). Proporcja ta wyniesie 95,35 proc. (805,15 zł/844,45 zł), co oznacza, że emerytura pana Adama w ramach tegorocznej waloryzacji zostanie podwyższona o 34,33 zł (36 zł x 95,35 proc.).
Podstawa prawna
Art. 88, 89 i 94 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).
Ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1682).