Jak obliczyć składkę zdrowotną dla przedsiębiorcy opodatkowanego podatkiem liniowym, który w poszczególnych miesiącach osiągnął następujące przychody:

• 01/2022: 26 691,00 zł, koszty 30 162,18 zł, narastająco: -3471,18 zł, w miesiącu: -3471,18 zł;
• 02/2022: 30 576,00 zł, koszty 38 467,38 zł, narastająco: -11 362,56 zł, w miesiącu: -7891,38 zł;
• 03/2022: 57 265,00 zł koszty 75 377,75 zł, narastająco: -32 533,90 zł, w miesiącu: -18 112,75 zł;
• 04/2022: 53 493,09 zł, koszty 39 006,24 zł, narastająco: -14 998,46 zł, w miesiącu: 14 486,85 zł;
• 05/2022: 37 525,19 zł, koszty 34 387,28 zł, narastająco: -11 850,55 zł, w miesiącu: 3137,91.
Jaka podstawa powinna zostać zatem wykazana w deklaracji za 05/2022? Czy należy przyjąć, że podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest minimalne wynagrodzenie, a zatem składka zdrowotna będzie wynosić 270,90? Czy może podstawę wymiaru stanowi kwota 14 486,85 zł, a więc składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna wynosić 709,86 zł? Jaka podstawa powinna zostać wykazana w deklaracji za 06/2022? Jaki dochód należy wykazać w deklaracji? W jakiej wysokości należy opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne?
ODPOWIEDŹ
W opisywanym przypadku zarówno za maj, jak i za czerwiec składka zdrowotna wynosi po 270,90 zł. [ramka] Przy czym za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlegająca opodatkowaniu na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który jest opłacana składka, ustalony w następujący sposób:
1) dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.) a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu u.p.d.o.f.;
2) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
3) dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu u.p.d.o.f., osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów, poniesionych od początku roku;
4) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów;
5) przy obliczaniu dochodów, o których mowa w pkt 1 i 3 stosuje się art. 24 ust. 1–2b u.p.d.o.f. (zasady obliczania dochodu, w tym z uwzględnieniem różnic remanentowych) i nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152–154 u.p.d.o.f.; w przypadku osób prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów dochód, o którym mowa w pkt 1 i 3, ustala się, wliczając wartość remanentu.
Ile do zapłaty za maj i czerwiec
W opisywanym przypadku podstawą wymiaru składki zdrowotnej za maj jest dochód uzyskany w kwietniu. Jest to różnica między przychodami osiągniętymi narastająco od stycznia do kwietnia a kosztami uzysku poniesionymi narastająco od stycznia do kwietnia. Odpowiednio są to kwoty 168 025,09 zł i 183 013,55 zł. Jak widać, koszty przewyższają przychody, a więc dochód jest ujemny (strata). To oznacza, że za maj należna była składka minimalna, tj. 270,90 zł. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej za czerwiec jest dochód uzyskany w maju. I znowu licząc przychody i koszty narastająco od stycznia do maja, koszty są wyższe (przychody 205 550,28 zł, koszty 217 400,83 zł). Ponownie wynik jest ujemny (205 550,28 zł - 217 400,83 zł = -11 850,55 zł). Za czerwiec składka zdrowotna też wynosi 270,90 zł.©℗
Jeżeli ubezpieczony przedsiębiorca korzysta z ulgowego opłacania składek zdrowotnych jako osoba pobierająca emeryturę/rentę lub legitymująca się umiarkowanym/znacznym stopniem niepełnosprawności, w przychodach i kosztach ich uzyskania oraz przy ustalaniu opłaconych składek społecznych nie uwzględnia kwot opłaconych w miesiącu spełnienia warunków do zwolnienia składkowego (art. 82 ust. 8–9b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
W przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w danym miesiącu ustalona zgodnie z powyższymi regułami jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc stanowi ta kwota. Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą z formą opodatkowania podatkiem liniowym wynosi 4,9 proc. miesięcznej podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9 proc. minimalnego wynagrodzenia, tj. 270,90 zł. ©℗
Podstawa prawna
•art. 79a, art. 81 ust. 2c–2d ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)
•art. 24 ust. 1–2b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1358)