Zasiłek macierzyński: Kto straci, a kto zyska na Polskim Ładzie

Jest to uzależnione od wysokości świadczenia. Będzie miała na to wpływ kwota zmniejszająca podatek (PIT-2) oraz podwyższenie granicy pierwszego progu podatkowego

Od 1 stycznia 2022 r. wzrosła do 120 000 zł kwota stanowiąca górną granicę pierwszego progu podatkowego. Z kolei kwota zmniejszająca podatek wynosi 5100 zł rocznie. Jeśli dochód pracownika uzyskany u płatnika od początku roku przekroczy kwotę 120 000 zł, tj. górną granicę pierwszego przedziału skali, kwota zmniejszająca nadal podlega odliczaniu. Oznacza to, że płatnik nie wstrzymuje zmniejszania zaliczek, nawet gdy wynoszą już 32 proc. Zmiany w podatku dochodowym rzutują na obliczanie zaliczek od zasiłków.

Przychody z innych źródeł

Zasiłki z ubezpieczenia społecznego, w tym macierzyńskie, podlegają opodatkowaniu jako przychody z tzw. innych źródeł. Zaliczkę na podatek oblicza się na zasadach ogólnych, według skali podatkowej, ale bez potrącania kosztów uzyskania przychodów oraz odliczania składek na ZUS (zasiłki nie stanowią podstawy wymiaru składek społecznych ani zdrowotnej). Jeżeli zakład pracy jako płatnik zaliczek na podatek od dochodów swoich pracowników ze stosunku pracy jest jednocześnie płatnikiem zasiłków w danym roku kalendarzowym zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej, to pobiera zaliczki podatkowe także od wypłacanych przez siebie zasiłków (art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: ustawa o PIT). Zatem, aby obliczyć wysokość kwoty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego, należy najpierw obliczyć zasiłek netto, a więc po odliczeniu zaliczki PIT.

Przy ustalaniu miesięcznej kwoty zasiłków, np. chorobowego i macierzyńskiego, uwzględnia się ulgi podatkowe oraz indywidualną stawkę procentową podatku dochodowego dotyczącą świadczeniobiorcy. Jeżeli więc do osoby pobierającej danego rodzaju zasiłek ma zastosowanie zasada zmniejszenia zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej ten podatek, to należy ją stosować również przy obliczaniu zaliczek od zasiłków, w tym w przypadku ustalania podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego. Ono również powinno być obliczone z zastosowaniem tej zasady. Dotyczy to więc pracowników, którzy złożyli w zakładzie pracy oświadczenie PIT-2 w sprawie spełnienia warunków do stosowania kwoty, która obecnie wynosi 425 zł miesięcznie. Do 31 grudnia 2021 r. kwota ta była o wiele niższa, bo wynosiła 43,76 zł.

Polski Ład. Logo / Dziennik Gazeta Prawna

Podwyższenie do rodzicielskiego

Uprawnionymi do otrzymania podwyższenia zasiłku macierzyńskiego są osoby, które mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem się dziecka lub z przyjęciem dziecka na wychowanie, zarówno gdy zasiłek macierzyński przysługuje w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, w okresie urlopu wychowawczego, jak i wówczas, gdy zasiłek ten przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, jeśli spełniony jest warunek dotyczący kwoty tego zasiłku. W przypadku bowiem gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, kwotę tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę podatkową podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego (art. 31 ust. 3a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje przez okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, przez który miesięczna kwota tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę PIT jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego.

Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego oblicza się jako różnicę między kwotą świadczenia rodzicielskiego (1000 zł) a miesięczną kwotą zasiłku macierzyńskiego netto, czyli pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy. Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, to świadczenie rodzicielskie też ulega proporcjonalnemu obniżeniu, a wtedy kwota podwyższenia jest ustalana jako różnica między tymi zmniejszonymi wartościami. Kwotę świadczenia rodzicielskiego za część miesiąca oblicza się poprzez podzielenie miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który zasiłek macierzyński przysługuje (wynik podlega zaokrągleniu do 1 gr według ogólnych zasad), oraz pomnożenie przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński. Otrzymany wynik podlega zaokrągleniu do 10 gr w górę. [przykład 1]

Zdarza się, że bezpośrednio przed nabyciem prawa do zasiłku macierzyńskiego pracownik pobierał zasiłek chorobowy. Wówczas za dany miesiąc przysługują dwa rodzaje zasiłków. Obydwa podlegają opodatkowaniu. Przepisy ustawy o PIT nie regulują sposobu obliczania zaliczki na podatek dochodowy, jeżeli zasiłek macierzyński jest wypłacany przez płatnika składek oraz zasiłek ten przysługuje za część miesiąca, a za część miesiąca osoba ubezpieczona otrzymała także inne przychody, również opodatkowane, np. zasiłek chorobowy. Oczywiście chodzi o kwestię sposobu obliczenia zaliczki w kontekście ustalenia kwoty ewentualnego podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do poziomu świadczenia rodzicielskiego.

Miesięczną kwotę zmniejszającą podatek, tj. 425 zł, trzeba rozbić proporcjonalnie na oba zasiłki. W ten sposób przy obliczeniu zaliczki PIT od zasiłku macierzyńskiego odliczeniu będzie podlegała niecała kwota zmniejszająca podatek. W tym celu należy:

1) podzielić miesięczną kwotę zmniejszającą podatek, tj. 425 zł, przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który zasiłek macierzyński przysługuje;

2) otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę dni danego miesiąca, za którą należy się zasiłek macierzyński.

O tak uzyskaną kwotę zmniejszającą podatek dokonuje się obniżenia zaliczki podatkowej od zasiłku macierzyńskiego. Pozostała część kwoty zmniejszającej obniży zaliczkę od zasiłku chorobowego. [przykład 2]

przykład 1

Tylko na 1/4 etatu

Pracownica urodziła dziecko 1 stycznia 2022 r. Jest zatrudniona na 1/4 etatu z wynagrodzeniem 900 zł. Zasiłek macierzyński za styczeń 2022 r. przysługuje jej w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru, tj. 642,01 zł. Zasiłek macierzyński jest wypłacany przez płatnika składek. Pracownica złożyła płatnikowi składek oświadczenie wymagane do zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą ten podatek (PIT-2). Zaliczka na podatek za styczeń 2022 r. wynosi 0 zł i została obliczona następująco:

642 zł (zasiłek po zaokrągleniu do pełnych złotych) x 17 proc. = 109,14 zł

Zaliczka na podatek: 109,14 zł − 425 zł = 0 zł

Zasiłek macierzyński netto za styczeń 2022 r.: 642,01 zł

Kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego za styczeń 2022 r. wynosi 357,99 zł (1000 zł − 642,01 zł).

przykład 2

Wcześniej chorobowy

Pracownica urodziła dziecko 9 stycznia 2022 r. Przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. za okres 20 tygodni, czyli odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. Przed urodzeniem dziecka, tj. od 1 do 8 stycznia, przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu niezdolności do pracy przypadającej w okresie ciąży. Nabyła prawo do 100-proc. zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru ustalona dla zasiłku chorobowego, a potem przyjęta również dla macierzyńskiego wynosi 1078,63 zł (po odliczeniu części składkowej 13,71 proc.). Pracodawca jest w 2022 r. płatnikiem zasiłków. Za 8 dni stycznia przysługuje zasiłek chorobowy, a za 23 dni ‒ zasiłek macierzyński. Wynoszą one odpowiednio:

Zasiłek chorobowy

1078,63 zł : 30 = 35,95 zł (kwota dzienna zasiłku)

35,95 zł x 8 dni = 287,60 zł

Zasiłek macierzyński

35,95 zł (ta sama kwota dzienna) x 23 dni = 826,85 zł

Biorąc pod uwagę, że pracownica dała swojemu płatnikowi upoważnienie w postaci oświadczenia PIT-2 do stosowania przy obliczaniu zaliczek na podatek kwoty zmniejszającej podatek (425 zł), kwota przypadająca do odliczenia od zaliczki z tytułu zasiłku macierzyńskiego wynosi:

425 zł : 31 dni stycznia = 13,71 zł

13,71 zł x 23 dni = 315,33 zł

Zaliczka na podatek od zasiłku macierzyńskiego za styczeń powinna być wyliczona następująco:

(827 zł x 17 proc.) − 315,33 zł = −174,74 zł (do zapłaty 0 zł)

Kwota zasiłku po odliczeniu zaliczki na podatek wynosi 826,85 zł.

Kolejny krok to obliczenie kwoty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do świadczenia rodzicielskiego pomniejszonego proporcjonalnie do okresu, za który przysługuje ten zasiłek.

1000 zł : 31 dni = 32,26 zł

32, 26 zł x 23 dni = 741,98 zł; po zaokrągleniu do 10 gr: 742 zł

Ostatni etap to wyliczenie przysługującego pracownicy podwyższenia styczniowego zasiłku macierzyńskiego. Ponieważ jednak kwota 742 zł jest niższa od kwoty zasiłku macierzyńskiego 826,85 zł, to podwyższenie nie przysługuje.

Z kolei zaliczka na podatek dochodowy od zasiłku chorobowego, przy uwzględnieniu kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 109,67 zł (425 zł − 315,33 zł), wynosi:

(288 zł x 17 proc.) − 109,67 zł = 0 zł

Zasiłek netto: 287,60 zł.©℗

Odroczenie poboru części zaliczki

Rozporządzenie ministra finansów w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek do chodowy od osób fizycznych weszło w życie 8 stycznia 2022 r. Przedłużyło ono niektórym płatnikom terminy poboru i przekazania zaliczek na podatek dochodowy, począwszy od zaliczek za styczeń 2022 r.

Przedłużenie terminów, o których mowa w rozporządzeniu, ma zastosowanie do przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.

Rozporządzenie przedłuża terminy pobrania i przekazania części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, m.in. przez płatników będących zakładami pracy. Chodzi o podlegające opodatkowaniu przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej. Rozporządzenie ma zastosowanie, gdy miesięczne przychody z wymienionych źródeł uzyskane przez podatnika za pośrednictwem płatnika nie przekroczą 12 800 zł, przy czym limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła przychodów.

Jeżeli płatnik składek jest jednocześnie płatnikiem zasiłków, to limit miesięczny 12 800 zł dotyczy łącznie przychodów wypłacanych przez zakład pracy (w tym zasiłków z ubezpieczenia społecznego). ©℗

Ustalając, czy ma zastosowanie owo odroczenie poboru części zaliczki na podatek, należy zsumować zarówno przychód ze stosunku pracy, jak i zasiłki z ubezpieczenia społecznego, mimo że te ostatnie stanowią̨ przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Jednak w związku z tym, że zostały wypłacone przez zakład pracy, to zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o PIT łącznie stanowią dochód, od którego płatnik ustala zaliczkę podatkową. Rozporządzenie nie zmieniło zasad poboru zaliczek na podatek określonych w art. 31 ustawy o PIT. Zatem przy sprawdzaniu limitu określonego w rozporządzeniu należy zsumować kwoty z obu źródeł. [przykład 3] ©℗

przykład 3

W lutym 2022 r. pracownik przez pięć dni opiekował się dzieckiem. Za ten miesiąc uzyskał przychód ze stosunku pracy w kwocie 10 833,35 zł (za przepracowaną część miesiąca) oraz 1495,69 zł zasiłku opiekuńczego, wypłaconego przez zakład pracy. W tym przypadku limit miesięczny przychodu nie został przekroczony i rozporządzenie będzie miało zastosowanie. Płatnik naliczy zaliczkę miesięczną zarówno według Polskiego Ładu, jak i zasad obowiązujących w 2021 r., czyli ze wskaźnikami z tamtego roku (skala podatkowa, kwota zmniejszająca podatek, odliczenie składki zdrowotnej 7,75 proc.). Pobierze zaliczkę w tej wysokości, która będzie dla pracownika korzystniejsza. Pracownik złożył PIT-2 i zrezygnował z ulgi dla klasy średniej.

Lista płac na luty 2022 r.

Elementy	Kwota	Sposób wyliczenia
WynagrodzenieZasiłek opiekuńczy	10 833,35 zł1495,69 zł	10 833,35 zł1495,69 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne	1485,25 zł	Podstawa wymiaru: 10 833,35 zł• składka emerytalna: 10 833,35 zł x 9,76 proc. = 1 057,33 zł• składka rentowa: 10 833,35 zł x 1,5 proc. = 162,50 zł• składka chorobowa: 10 833,35 zł x 2,45 proc. = 265,42 złŁączna kwota składek: 1485,25 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne- do zapłaty do ZUS	841,33 zł	Podstawa wymiaru: 9348,10 zł (10 833,35 zł; po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1485,25 zł)9348,10 zł x 9 proc. = 841,33 zł
Zaliczka na podatek dochodowy	1033 zł	Przychód do opodatkowania: 12 329,04 zł (10 833,35 zł + 1495,69 zł)• podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 10 594 zł [10 833,35 zł (przychód) − 250 zł (koszty uzyskania przychodów) − 1485,25 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) + 1495,69 zł]• zaliczka według Polskiego Ładu: 1376 zł (10 594 zł x 17 proc.) − 425 zł = 1375,98 zł• zaliczka według zasad z 31 grudnia 2021 r.: 1033 zł (10 594 zł x 17 proc.) − 43,76 zł = 1757,22 zł − 724,48 zł (składka zdrowotna: 9348,10 zł x 7,75 proc.) = 1032,74 złZaliczka do pobrania (niższa): 1033 złZaliczka w części odroczonej: 343 zł (1376 zł − 1033 zł)
Kwota wynagrodzenia i zasiłku do wypłaty	8969,46 zł	12 329,04 zł − (1485,25 zł − 841,33 zł − 1033 zł)

Podstawa prawna

•art. 31 ust. 3a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1621)

•art. 21 ust. 1 pkt 82a, art. 12, art. 20, art. 31, art. 32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 138)

•rozporządzenie ministra finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. poz. 28)

Zaloguj się