Należy określić, jakie tablice średniego dalszego trwania życia stosować przy obliczaniu ostatecznej wysokości emerytury pomostowej po wejściu w życie znowelizowanych przepisów – wskazuje ZUS w opinii do rządowego projektu nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw.
Nowela zakłada, że osoba, która wystąpi o ustalenie prawa do emerytury pomostowej, nie będzie już musiała wcześniej rozwiązywać umowy o pracę. O tym, że rząd planuje takie zmiany, DGP informował jako pierwszy („Pomostówki do zmiany. Na lepsze” – DGP nr 203/2021).
Przypomnijmy, że emerytura pomostowa to świadczenie skierowane do osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, u których wraz z wiekiem istotnie zmniejsza się możliwość realizowania dotychczasowych obowiązków. Zasady jej przyznawania reguluje ustawa o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924 ze zm.).
Choć pomostówki mają charakter wygasający, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej postanowiło naprawić kilka kwestii, które rodzą trudności praktyczne. Kłopot sprawia np. realizacja jednej z przesłanek nabycia prawa do tego świadczenia. Chodzi o konieczność rozwiązania stosunku pracy (art. 4 pkt 7 ustawy). Spełnienie tej przesłanki naraża ubezpieczonego na utratę jedynego źródła dochodu bez żadnej gwarancji otrzymania emerytury pomostowej. Zdarzało się bowiem, że komuś zabrakło do uzyskania uprawnień np. miesiąca pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnych charakterze. Osoba taka pozostaje bez pomostówki i bez pracy.
Kwestię tę starano się rozwiązać pozaustawowo, ale ostatecznie zmiana przepisów okazała się jednak konieczna. Projektodawcy proponują uchylenie art. 4 pkt 7 ustawy o emeryturach pomostowych. Warunek niepozostawania w zatrudnieniu nadal będzie miał jednak znaczenie. Różnica będzie taka, że osobie, która wystąpi o ustalenie prawa do emerytury pomostowej przed rozwiązaniem stosunku pracy (a spełni pozostałe warunki), organ rentowy wyda decyzję o jej przyznaniu, ale świadczenie nie będzie wypłacane – prawo do niego zostanie zawieszone do czasu rozwiązania stosunku pracy.
Organ rentowy ma jednak uwagi do tej propozycji. W ocenie ZUS wprowadzenie możliwości zawieszenia prawa do emerytury pomostowej wymaga doprecyzowania sposobu obliczania jej ostatecznej wysokości (po rozwiązaniu stosunku pracy). Projekt nie przewiduje co prawda zmian w sposobie obliczenia wysokości świadczenia, jednak zdaniem ZUS pojawia się wątpliwość, co było intencją ustawodawcy – użycie do obliczenia wysokości emerytury średniego dalszego trwania życia tablic obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie w emerytury, czy też w dniu zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia, a może ewentualnie wprowadzenie wariantu średniego dalszego trwania życia z obydwu tablic.
Organ rentowy sygnalizuje też, że wdrożenie projektowanych regulacji będzie wymagało modyfikacji używanego przez ZUS systemu informatycznego oraz treści pouczeń i tekstów wymiennych na decyzjach emitowanych z systemu. Oznacza to konieczność uwzględnienia co najmniej dziewięciomiesięcznego okresu vacatio legis.
Etap legislacyjny
Projekt po konsultacjach