Gdy ojciec lub matka nie płacili alimentów na dziecko, w dorosłym życiu może ono na tej podstawie starać się o zwolnienie z konieczności współfinansowania kosztów pobytu rodzica w domu pomocy społecznej (DPS). Takie rozwiązanie przewiduje projekt nowelizacji ustawy o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876 ze zm.), którym wczoraj zajmował się rząd.
Zmiany dotyczą art. 64 i 64a ustawy wymieniających przesłanki, których zaistnienie pozwala członkom rodziny uzyskać zwolnienie z ponoszenia opłaty za pobyt osoby w DPS. Chodzi tutaj o uwzględnienie w szerszym niż obecnie zakresie różnych sytuacji, gdy wnoszenie tej należności, np. przez dorosłe dzieci lub wnuki, byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego i sprawiedliwości społecznej z uwagi na wcześniejsze postępowanie lub zachowanie mieszkańca placówki.
Obecnie art. 64 ustawy zawiera sześć przypadków, w których gmina może fakultatywnie zwolnić w całości lub części z opłaty. Jest to możliwe m.in. wtedy, gdy osoba zobowiązana do odpłatności przebywała w pieczy zastępczej na mocy orzeczenia sądu ograniczającego władzę rodzicielską lub gdy przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o ustalenie alimentów na rzecz pensjonariusza placówki.
Projekt dodaje do tego przepisu siódmy punkt, pozwalający wnioskować członkowi rodziny o zwolnienie z odpłatności, jeśli wykaże (na podstawie dokumentów) rażące naruszenie przez mieszkańca DPS obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych.
Obowiązujący art. 64a reguluje okoliczności, w których gmina obligatoryjnie zwalnia z całości opłaty pod warunkiem złożenia wniosku w tej sprawie. Dzieje się tak, gdy osoba zobowiązana do wnoszenia należności dysponuje orzeczeniem o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej lub prawomocnym wyrokiem o skazaniu go za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę tej osoby lub jej małoletniego rodzeństwa. Takie zwolnienie obejmuje też jej zstępnych.
Nowe brzmienie przepisu przewiduje zaś, że osoba zobowiązana do odpłatności nie będzie musiała tego robić, jeśli przedstawi orzeczenie o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej lub prawomocny wyrok o skazaniu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego popełnione na jej szkodę, jej zstępnego, małoletniego lub pełnoletniego, nieporadnego ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny rodzeństwa, albo rodzica – chyba że skazanie uległo zatarciu.
Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Będą miały zastosowanie do spraw o zwolnienie z odpłatności, które zostały wszczęte i niezakończone przed tym terminem.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy przyjęty przez Radę Ministrów
