Czy zachowa prawo do wcześniejszej emerytury?
Kobieta urodzona w 1960 r. po ukończeniu 16. roku życia rozpoczęła pracę w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 1983 r. została zgłoszona do ubezpieczenia rolniczego, gdzie była ubezpieczona do końca 1989 r. Od 1990 przez kolejne pięć lat pracowała w hurtowni zajmującej się importem części do samochodów. Po zakończeniu zatrudnienia ponownie zajęła się prowadzeniem gospodarstwa. Obecnie ma problemy zdrowotne, ale nie chce przechodzić na rentę. Czy będzie mogła otrzymać wcześniejszą emeryturę?
Do końca 2017 r. rolnicy zachowają prawo do skorzystania z wcześniejszej emerytury. Aby uzyskać takie świadczenie, osoba ubezpieczona w KRUS musi mieć ukończone 55 lat ( kobieta), albo 60 lat (mężczyzna) oraz mieć udokumentowane co najmniej 30 lat opłacania składek emerytalno-rentowego. Wymagane jest także, aby zainteresowany zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. Do okresów uwzględnianych przy ustalaniu ubezpieczenia emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do emerytury rolniczej, zalicza się okresy ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych w latach 1983–1990. Przy obliczaniu tego stażu dodawany jest także okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie po ukończeniu 16. roku życia, przed 1 stycznia 1983 r., a także podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu począwszy od 1 stycznia 1991 r. Czytelniczka spełnia warunki stażowe i wiekowe do skorzystania z możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. Osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przy ustalaniu prawa do emerytury rolniczej nie uwzględnia się okresów ubezpieczenia innego niż rolnicze. Zmiana ta – na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych – obowiązuje od 2009 r. Niemniej osoba, która po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury rolniczej oraz do emerytury pracowniczej, będzie mogła się ubiegać o wypłatę obu świadczeń emerytalnych.
Podstawa prawna
Art. 42, art. 43 i art. 46 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. z 2008 r. nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Art. 6, 16–20, 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy ubezpieczenie w ZUS i KRUS zwiększy wypłatę
Rolnik urodzony w 1950 r. przez 6 lat pracował w dużym zakładzie przemysłowym. Po zlikwidowaniu jego miejsca zatrudnienia musiał powrócić na wieś, gdzie łącznie przez 40 lat podlegał ubezpieczeniu rolniczemu. Czy przechodząc na emeryturę w wieku powszechnym otrzyma dwa świadczenia z dwóch systemów?
Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które w okresie aktywności zawodowej podlegały ubezpieczeniu w KRUS i w ZUS, mają szansę po osiągnięciu wieku emerytalnego zyskać prawo do dwóch świadczeń emerytalnych. Możliwość pobierania podwójnej emerytury jest wówczas, jeśli rolnik nabędzie prawo do emerytury rolniczej. Ono zaś jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz posiadania co najmniej 25-letniego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników. Natomiast prawo do emerytury z systemu powszechnego uzależnione jest wyłącznie od osiągnięcia wieku emerytalnego, bowiem ZUS liczy emeryturę kapitałową bez względu na długość stażu ubezpieczeniowego. W przypadku nienabycia prawa do emerytury rolniczej przez dwuzawodowca (z uwagi na brak co najmniej 25 lat podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników), okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników zwiększa wysokość przysługującego świadczenia z ZUS. Tym samym w każdym przypadku za okresy ubezpieczenia i opłacania składek do ZUS rolnik dwuzawodowiec uprawniony będzie do emerytury z FUS. Odwrotnie nie jest możliwe. W przypadku nabycia prawa do dwóch świadczeń emerytalnych z różnych systemów: emerytury z FUS i rolniczej, uprawnionemu do wypłaty przysługują oba świadczenia. Przy czym każda z instytucji ubezpieczeniowych wypłaca je niezależnie.
Podstawa prawna
Art. 42, art. 43 i art. 46 ustawy z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. z 2008 r. nr 228, poz. 1507 ze zm.).
Art. 16–20, 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy wysokość wypłaty zależy od stażu
Rolnik urodzony w 1948 r. przez prawie 40 lat podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Na początku lat 90. zainteresowany przez dwa lata pracował w szkole jako dozorca, będąc ubezpieczony w ZUS. Czy długość stażu ubezpieczeniowego w systemie rolniczym wpłynie na wysokość wypłacanej emerytury?
Emerytury rolnicze składają się z części składkowej i uzupełniającej. Wysokość części składkowej, czyli faktycznie ubezpieczeniowej, ustala się, zaliczając za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników po 1 proc. najniższej emerytury. Do tego stażu dolicza się także okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych w okresie od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1990 r., prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie od 1 lipca 1977 r. do 31 grudnia 1982 r., za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników. Wpływ na wysokość świadczenia ma także praca na roli po ukończeniu 16. roku życia przypadająca przed 1 lipca 1977 r. Natomiast część uzupełniająca, finansowana w całości z budżetu państwa, wynosi od 85 proc. do 95 proc. najniższej emerytury w zależności od długości okresu polegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Podstawa prawna
Art. 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy rolnik otrzyma rentę strukturalną
Rolnik ukończył 55 lat, ale nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego. Przez pięć lat pracował na podstawie umowy o pracę, od której były opłacane składki do ZUS. Przez ostatnie lata prowadził działalność rolniczą na własny rachunek w gospodarstwie rolnym. Rok temu planował przekazać gospodarstwo swoim dzieciom. Czy będzie mógł wcześniej ukończyć aktywność zawodową, przechodząc na rentę strukturalną, tak jak jego sąsiedzi w poprzednich latach?
Obecnie nie można się ubiegać o taką formę wsparcia. Początkowo renty strukturalne były wypłacane na podstawie ustawy z 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz.U. nr 52, poz. 539 ze zm.). Świadczenia te zastąpione zostały unijnym programem o takiej samej nazwie, ale już w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ostatnie osoby, które skorzystały z takich rent, otrzymały wypłatę na podstawie rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich obejmującego okres 2007–2013. Obecnie obowiązujący unijny program wsparcia do 2020 r. nie przewiduje przyznawania rent strukturalnych. Nie jest możliwe ubieganie się o takie świadczenie, tak jak to miało miejsce w przypadku sąsiadów czytelnika.
Natomiast osoby, którym upłynął okres, na jaki została im przyznana renta strukturalna przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, muszą wystąpić o okresową emeryturę rolniczą. Inaczej nie będą mieć środków do życia. Świadczenie to będzie wypłacane do dnia osiągnięcia tego wieku określonego dla konkretnego rocznika. Przysługuje ono w wysokości emerytury podstawowej – bez względu na okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Aby uzyskać wypłatę, zainteresowany powinien zwrócić się do oddziału regionalnego lub placówki terenowej KRUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Należy tam złożyć wniosek o przyznanie takiego świadczenia, do którego musi być dołączona kopia decyzji ARiMR przyznającej rentę strukturalną. Z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego okresowa emerytura rolnicza z urzędu zostanie zamieniona na emeryturę rolniczą, jeżeli uprawniony do emerytury okresowej będzie legitymował się co najmniej 25-letnim okresem rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego.
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Art. 20-23 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U. UE L 277/1 z 21 października 2005 r.).
Czy po sprzedaniu gospodarstwa można zaliczyć ZUS
Małżeństwo rolników zbliża się do powszechnego wieku emerytalnego. Żona ma wymagany staż ubezpieczeniowy. Jej mąż został wykluczony z KRUS z powodu wykonywania niewielkich prac na rzecz ochotniczej straży. Obecnie na swój wniosek ponowne zgłosił się do ubezpieczenia rolniczego, bowiem nie wykonuje prac, od których opłaca się składki. Czy może się więc ubiegać o rolniczą emeryturę?
W przypadku obojga małżonków wymagane jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Od tego zależy wypłata części uzupełniającej emerytury rolniczej oraz okresowej emerytury rolniczej. Oznacza to, że jeśli emerytowany rolnik lub jego małżonek jest właścicielem (współwłaścicielem) albo ma w swoim posiadaniu gospodarstwo rolne, wypłata emerytury ulega częściowemu zawieszeniu. O zawieszaniu zaś można mówić, jeśli zainteresowany zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego produkcji rolnej. Osoby ubezpieczone w KRUS powinny jak najszybciej powiadomić organ rentowy o sprzedaży gospodarstwa. Muszą dostarczyć do swojego oddziału kasy dokument świadczący o przekazaniu gospodarstwa (akt notarialny, umowa dzierżawy, decyzja administracyjna). Dokument ten jest traktowany jako wniosek o podjęcie wypłaty części uzupełniającej emerytury. Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników wznowienie zawieszonej wypłaty części uzupełniającej emerytury następuje wyłącznie na wniosek zainteresowanego.
Podstawa prawna
Art. 3, 16–20, 24–26 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1403 ze zm.).
Czy wypłata zależy od wieku przejmującego
Właściciel gospodarstwa ma już prawie 70 lat. Jego łączny staż ubezpieczeniowy wynosi 50 lat i nie może już dłużej pracować. Jedyną osobą w rodzinie zainteresowaną pracą na roli jest jego wnuk, który ma 17 lat. Czy wiek wnuka będzie mieć wpływ na wysokość emerytury właściciela gospodarstwa?
Osoba decydująca się na zakończenie prowadzenia gospodarstwa rolnego powinna otrzymać świadczenie w maksymalnej wysokości. Zasada ta nie ma zastosowania tylko w jednym przypadku. Jeśli zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej polega na przekazaniu gospodarstwa rolnego w formie aktu notarialnego osobie niepełnoletniej, wypłata części uzupełniającej emerytury lub renty rolniczej ulega zawieszeniu w całości do czasu osiągnięcia przez tę osobę 18 lat. W tym przypadku przez rok.
Podstawa prawna
Ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637).
Art. 28 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz, 1403 ze zm.).