W 2010 roku nabyłam prawo do emerytury, nie rozwiązując dotychczasowego stosunku pracy. Od 1 października 2011 r. ZUS zawiesił prawo do tego świadczenia w związku z kontynuowaniem zatrudnienia. Od razu po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 r. zgłosiłam do ZUS wniosek o wznowienie postępowania, podjęcie wypłaty emerytury oraz jej wyrównanie za cały okres zawieszenia. ZUS zrealizował tylko część żądania, podejmując wypłatę świadczenia od dnia ogłoszenia wyroku TK, tj. od 22 listopada 2012 r. W związku z odmową wypłaty wyrównania złożyłam odwołanie do sądu. Pod koniec września 2013 roku sąd okręgowy wydał niekorzystny dla mnie wyrok. Czy mimo tego mam jeszcze szansę na otrzymanie zaległych świadczeń?
Tak. Od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewidujący, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie kontynuowania stosunku pracy nawiązanego przed nabyciem prawa do tego świadczenia. Przepis ten miał zastosowanie także do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. Do 30 września 2011 r. musiały one wybrać pomiędzy wykonywaniem zatrudnienia a pobieraniem świadczenia. Jeśli do tego czasu nie rozwiązały stosunku pracy, ZUS zawiesił im prawo do emerytury od 1 października 2011 r.
W wyroku z 13 listopada br. Trybunał Konstytucyjny orzekł jednak, że przepisy zakazujące łączenia pracy z pobieraniem emerytury są niezgodne z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, w zakresie, w jakim znajdują zastosowanie do osób, które nabyły prawo do świadczenia przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Wyrok trybunału ogłoszony został w Dzienniku Ustaw z 22 listopada 2012 r.
Osoby, które nie odwołały się od niekorzystnej decyzji ZUS w sprawie zawieszenia prawa do emerytury, miały miesiąc od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego na wystąpienie do organu rentowego ze skargą o wznowienie postępowania.
W wyniku złożenia tej skargi ZUS podejmował wypłatę zawieszonego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia ogłoszenia wyroku trybunału, tj. od 22 listopada 2013 r. Odmawiał jednocześnie wyrównania emerytury za okres jej zawieszenia przypadający od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2013 r. Od decyzji odmawiającej takiej wypłaty, podobnie jak od każdej decyzji organu rentowego, przysługuje odwołanie. Wnosi się je w ciągu miesiąca od dnia otrzymania decyzji do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Niektóre sądy I instancji utrzymują decyzje ZUS odmawiające wypłaty zawieszonej emerytury. Tak też było w Pani przypadku. W związku z uzyskaniem niekorzystnego wyroku sądu okręgowego może jednak Pani skorzystać z dalszej drogi odwoławczej.
Od wyroku sądu okręgowego świadczeniobiorca może złożyć apelację do sądu apelacyjnego. Składa się ją za pośrednictwem sądu, który wydał wyrok w terminie dwóch tygodni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. Jeśli dana osoba nie zażąda uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia.
Z kolei od wyroku sądu apelacyjnego kończącego postępowanie w sprawie, za pośrednictwem tego sądu, można wnieść kasację do Sądu Najwyższego w ciągu dwóch miesięcy od daty doręczenia odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Kasacja musi być wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego.
Poza tym rząd przygotował projekt ustawy, która ma objąć wszystkich świadczeniobiorców z prawem do emerytury ustalonym przed 1 stycznia 2011 r., a następnie zawieszonym od 1 października 2011r. w związku z kontynuowaniem stosunku pracy. Jeśli projektowana ustawa wejdzie w życie, ZUS będzie wypłacał emeryturę za cały okres jej zawieszenia przypadający od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. na wniosek emeryta zgłoszony nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Zgodnie z projektem nowych regulacji wypłata świadczenia ma nastąpić z odsetkami ustawowymi liczonymi do dnia ich wejścia w życie.
Odpowiedni projekt ustawy przewidujący wypłatę emerytur zawieszonych w związku z kontynuowaniem stosunku pracy przygotował również Senat RP. Zmierza on w podobnym kierunku, ale obejmuje nieco węższą grupę emerytów, tj. wyłącznie tych, którzy nabyli prawo do emerytury w okresie obowiązywania poprzedniego przepisu przewidującego zawieszenie świadczenia w związku z nierozwiązaniem dotychczasowego stosunku pracy, tj. od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Projekt senacki również przewiduje wypłatę odsetek z tytułu zawieszonych świadczeń, nie ogranicza jednak daty końcowej ich ustalenia do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy.
Jeśli przedstawione rozwiązania zaczną obowiązywać, dalsze prowadzenie postępowania odwoławczego od decyzji odmawiającej wypłatę zawieszonych emeryt okaże się bezcelowe. Do czasu uchwalenia ustawy nie należy jednak rezygnować z możliwości sądowego rozstrzygnięcia sprawy.
Podstawa prawna
Art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 257, poz. 1726).
Art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 r. (sygn. akt. K 2/12, Dz.U z 2012 r. poz. 1285).