Podwyższenie wieku emerytalnego to konieczność czy, jak twierdzą przeciwnicy, bezzasadne posunięcie uderzające w obywateli? Z naszego zestawienia widać wyraźnie, że zalety tego rozwiązania przeważają nad mankamentami. Gospodarka może tylko zyskać, a problemy, których się obawiamy , nie muszą się zdarzyć, jeśli tylko rząd zadziała w porę.

Gospodarka

+Wiarygodność finansowa państwa wzrośnie
Rynek pozytywnie oceni konsekwencję rządu we wprowadzaniu reform. Może się to przełożyć na lepszą wycenę polskich aktywów. Perspektywa zmniejszenia wydatków budżetowych ze względu na niższą dotację do FUS i wzrost dochodów przez zwiększenie wpływów z podatków to niższy deficyt, co przełoży się na mniejsze emisje obligacji. Niższa podaż papierów powinna spowodować spadek ich rentowności.
+Zmniejszenie dotacji do FUS
Wyższy wiek emerytalny to wzrost liczby osób wpłacających składki do FUS i spadek liczby tych, którym trzeba wypłacać świadczenia. Zmniejszy się deficyt FUS, co złagodzi presję na dotowanie funduszu przez budżet państwa. Najlepiej widać to będzie w 2041 roku, gdy roczny deficyt FUS ma być o 13 mld zł niższy niż przy starym systemie. Ale efekt ten nie będzie wieczny. Gdy FUS zacznie wypłacać emerytury osobom, które przejdą na nie po 67. roku życia, jego wydatki wzrosną, bo emerytury mają być wyższe. W 2061 r. deficyt ma być o 17 mld zł wyższy niż w obecnym wariancie.
+Wyższe wpływy podatkowe
Dłuższa praca oznacza, że przyszli emeryci przez okres wydłużający im osiągnięcie wieku emerytalnego będą zarabiali więcej, co przełoży się na wyższe podatki i daniny płacone państwu.
+Większy PKB
Skumulowane skutki podwyżki wieku emerytalnego mają dać wyższy wzrost PKB. Jak szacuje resort finansów, dzięki podwyższeniu wieku wzrost ma być średnio wyższy o 0,1 do 0,2 pkt proc. rocznie. Jednak skumulowane efekty mogą być znaczne, poziom PKB ma być wyższy o ponad 5 proc. w porównaniu z wariantem braku zmian.
+Oddalona perspektywa podwyżek podatków
Powinno tak się stać dzięki pozytywnemu wpływowi reformy emerytalnej na finanse państwa. Skutki ewentualnych podwyżek trudno przewidzieć. Sam rząd szacuje nawet, że alternatywą musiałaby być podwyżka VAT o 8 pkt proc. lub składki emerytalnej do 30 proc.
ikona lupy />
Jak wydłużenie wieku wpłynie na emerytury / DGP

Społeczeństwo

+Emerytury będą wyższe
Polski system emerytalny oparty jest na zasadzie zdefiniowanej składki: ile odłożysz, tyle otrzymasz. Wydłużenie wieku emerytalnego podwyższy świadczenie. Według wyliczeń ZUS każdy rok pracy dłużej to emerytura wyższa o ok. 9 proc. Świadczenia mężczyzn mają być wyższe o 20 proc., a kobiet o ponad 60 proc.
+Zmiany dopasowane do struktury społecznej
Polska jest jednym z najmłodszych społeczeństw w Europie, ale według prognoz ONZ, do 2050 r. liczba mieszkańców spadnie do 34,9 mln, co trzecia osoba będzie miała ponad 60 lat. Pod względem udziału osób po sześćdziesiątce wyprzedzimy Francję czy Wielką Brytanię. Starsi pracownicy nie będą jak dziś otoczeni młodszymi, ale rówieśnikami.
+Zmiany dotrzymują kroku wydłużaniu okresu życia
Według Eurostatu w ciągu ostatnich 20 lat długość życia osób, które ukończyły 65. rok życia, wzrosła o 2,7 roku dla mężczyzn i o 3,3 dla kobiet – do odpowiednio 80,1 i 84,5 lat. I będzie się wydłużać: kobieta, która przejdzie na emeryturę w 2040 r., dożyje 86,5 lat.
-Bariery w służbie zdrowia
Stan opieki zdrowotnej nie pozwala na utrzymywanie dobrej kondycji w podeszłym wieku (np. brak programów profilaktycznych). Problemem jest też brak geriatrów.
-Problem stereotypów
Osoby starsze często są postrzegane przez pracodawców jako mniej wydajne, mniej elastyczne, trudniej adaptujące się do zmian, np. związanych z rozwojem nowoczesnych technologii. Przez to trudniej znajdują pracę.
-Problem kobiet na trzech etatach
Często kobiety w wieku 50+ zajmują się zarówno wnukami, jak i starszymi rodzicami, nierzadko przejście na emeryturę babci pozwala matce małego dziecka wrócić do pracy. Wydłużenie czasu pracy babci może spowodować, że młodej kobiecie jeszcze trudniej będzie podjąć decyzję o posiadaniu dziecka, tym bardziej że brakuje miejsc w żłobkach i przedszkolach.

Rynek pracy

+Niwelowanie skutków niekorzystnych trendów demograficznych
W ciągu 9 lat liczba miejsc pracy i osób w wieku produkcyjnym może się zrównoważyć. A z powodu starzenia społeczeństwa spada liczba rąk do pracy w latach 2010 – 2040 o blisko 5 mln. Wydłużenie wieku ma w części pozwolić na osłabienie tego procesu. Zmiany mają spowodować, że na rynku w 2050 r. zostanie nawet 2,7 mln osób więcej.
+Wzrosną wskaźniki aktywności zawodowej
Zwłaszcza osób w wieku przedemerytalnym. Dziś także dzięki korzystaniu z wcześniejszych emerytur są one niskie. Dla osób w wieku 55 – 64 lata wskaźnik ma wzrosnąć z poziomu 50,1 proc. do 67,3 proc. u mężczyzn oraz z obecnego niewielkiego u kobiet poziomu 27,3 proc. do 61,3 proc.
-Niepewność znalezienia pracy
Wśród osób 50+ jest wysoki poziom bezrobocia (takie osoby stanowią blisko 30 proc. wszystkich bezrobotnych). Wydłużenie wieku może go jeszcze zwiększać, jeśli nie będą temu towarzyszyć działania aktywizujące na rynku pracy skierowane właśnie do starszych pracowników. Rząd i eksperci podkreślają jednak, że z czasem miejsc pracy będzie przybywać, a rąk do pracy będzie coraz mniej. Starsi pracownicy nie powinni więc stanowić dla młodych konkurencji.
-Brak stanowisk przygotowanych do potrzeb osób starszych
Chodzi np. o tzw. ścieżki kariery w bok lub w dół – lżejsza praca, krótsza, ale niżej opłacana. Ponadto brakuje instytucji i firm, które mogłyby zajmować się adaptacją osób starszych do rynku pracy – urzędy pracy nie są w stanie realnie radzić sobie z tym problemem, nie ma odpowiednio przygotowanych doradców czy pośredników.
-Bariery prawne
Pracodawcy podkreślają, że czteroletni okres ochronny przed emeryturą jest powodem, dla którego wolą takiego pracownika zwolnić, niż w niego inwestować, bo mają związane ręce.