Osoby, które otrzymały w ubiegłym roku 1100 zł dodatkowego świadczenia pieniężnego z ZUS, powinny przedstawić oświadczenie lub decyzję wskazującą jego kwotę netto, aby ośrodek pomocy społecznej mógł ustalić wysokość ich dochodu.
Co do zasady jest tak, że emerytury i renty – pomniejszone o składki na ubezpieczenia zdrowotne oraz podatek – są wliczane do kryterium dochodowego, od którego zależy uzyskanie świadczeń rodzinnych oraz z Funduszu Alimentacyjnego (FA). Jednak od tej reguły wprowadzony został wyjątek dotyczący tzw. 13. emerytury, która w ubiegłym roku została wypłacona na podstawie ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów w 2019 r. (Dz.U. poz. 743). Zgodnie z jej art. 8 kwota 13. emerytury nie jest traktowana jak dochód, o którym jest mowa w ustawach o: świadczeniach rodzinnych oraz pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów. To oznacza, że przy wnioskowaniu o pomoc finansową na nowy okres świadczeniowy i zasiłkowy 2020/2021 (odpowiednio w FA oraz świadczeniach rodzinnych), 13. emerytura musi być odliczona od dochodu osiągniętego przez członka rodziny w ubiegłym roku.
Co istotne, ponieważ było to świadczenie opodatkowane, jego kwota jest wykazywana w ogólnej kwocie dochodu osoby za 2019 r., którą ośrodek pomocy społecznej pozyskuje samodzielnie w ramach elektronicznej wymiany danych za pośrednictwem Emp@tii. 13. emeryturę trzeba więc odjąć od tego dochodu, ale potrzebna jest do tego jej kwota netto. Problem w tym, że nie była ona dla wszystkich emerytów i rencistów taka sama, bo zależała od tego, czy od tego świadczenia była odprowadzona składka na ubezpieczenia zdrowotne. W związku z tym w ośrodkach pojawiły się pytania, w jaki sposób ustalić kwotę netto 13. emerytury.
W odpowiedzi na te wątpliwości Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) wskazuje, że należy ją ustalać zawsze indywidualnie w odniesieniu do konkretnego wnioskodawcy lub członka rodziny, który otrzymał w 2019 r. dodatkowe świadczenie pieniężne. W tym celu taka osoba może dołączyć do wniosku oświadczenie, w którym poda kwotę netto 13. emerytury. Innym dokumentem, który może przedstawić, jest zaświadczenie organu emerytalno-rentowego lub decyzja przyznająca to świadczenie, na której jest wskazana odpowiednia kwota.
MRPiPS podaje przy tym przykład osoby wnioskującej o specjalny zasiłek opiekuńczy na opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem, który w 2019 r. osiągnął 15 tys. zł dochodu, na który składała się emerytura i jednorazowe świadczenie pieniężne. Ze złożonego oświadczenia wynika, że wynosiło ono 880 zł netto. W takim przypadku od 15 tys. zł ośrodek najpierw powinien odjąć podatek oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne (ich wysokość pobierze z bazy danych ZUS), a następnie kwotę netto 13. emerytury.
– W praktyce wygląda to tak, że kwotę netto emerytury otrzymanej w ubiegłym roku pomniejszamy dodatkowo o kwotę netto 13. emerytury – mówi Natalia Siekierka, kierownik działu świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu.
Resort rodziny wyjaśnia jednocześnie, że jeśli w trakcie rozpatrywania wniosku okaże się, że ustalenie dokładnej kwoty jednorazowego świadczenia pieniężnego nie będzie miało wpływu na przyznanie świadczeń (bo np. dochody rodziny są na tyle niskie, że ich wysokość jest zdecydowanie poniżej kryterium dochodowego), to ośrodek powinien uznać, że nie ma potrzeby wzywania wnioskodawcy do dostarczenia wspomnianego wyżej oświadczenia lub zaświadczenia. Przemawia za tym wyrażona w kodeksie postępowania administracyjnego zasada szybkości i prostoty postępowania.