Oprócz podstawowego świadczenia seniorzy mogą liczyć także na dodatki do emerytur i tzw. wczasy pod gruszą.

Świadczenie emerytalne

Powszechna emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły odpowiedni wiek emerytalny i składkowy. Od 1 października 2017 roku obowiązuje obniżony wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Wysokość emerytury zależy natomiast od sumy odprowadzonych składek emerytalnych.

Świadczenia emerytalne podlegają corocznej waloryzacji. Od 1 marca 2020 roku świadczenia wzrosną o 3,24 proc. i o co najmniej 70 zł brutto. Najniższe wyniosą 1200 zł.

Trzynastka

W 2019 roku rząd PiS po raz pierwszy przyznał emerytom dodatkowe, trzynaste świadczenie. Od 2020 roku trzynasta emerytura będzie już obowiązkowym, przyznawanym co roku świadczeniem. Jego wysokość to wysokość minimalnej emerytury obowiązującej w danym roku.
Rozwiązanie będzie zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, do emerytur i rent rolników, służb mundurowych, emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych i strukturalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych.

Dodatki do emerytur

Oprócz podstawowego świadczenia emeryt może starać się w ZUS o szereg dodatków, w tym o dodatek pielęgnacyjny. Przysługuje on osobie, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy. Z urzędu jest przyznawany osobom, które ukończyły 75 lat, a młodsi seniorzy muszą złożyć wniosek, na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Od 1 listopada 2019 r. dodatek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł.

Specjalne dodatki przysługują też osobom poszkodowanych w wyniku działań wojennych. Kombatantom przysługuje więc dodatek kombatancki w wysokości 222,01 zł (netto, od dodatku kombatanckiego nie pobiera się podatku dochodowego) oraz dodatek kompensacyjny (przysługuje także wdowom i wdowcom) w wysokości 15 proc. dodatku kombatanckiego (33,30 zł).

Kombatantom oraz innym osobom będącym ofiarami represji wojennych i okresu powojennego przysługuje również dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji w wysokości 333,02 zł. Żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych przysługuje świadczenie w wysokości (w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy) od 11,13 zł do 222,01 zł.

Wysokość dodatku weterana poszkodowanego jest uzależniona od uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku pozostającego w związku z działaniami poza granicami państwa lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych w ramach działań poza granicami państwa. Podstawę wymiaru dodatku weterana poszkodowanego stanowi najniższa emerytura, czyli 1200 zł od marca 2020. W efekcie dodatek wynosi:

1. od 1% do 9% uszczerbku – 5% podstawy wymiaru; czyli 60 zł
2. od 10% do 20% uszczerbku – 10% podstawy wymiaru; 120 zł
3. od 21% do 30% uszczerbku – 20% podstawy wymiaru; 240 zł
4. od 31% do 40% uszczerbku – 40% podstawy wymiaru; 480 zł
5. od 41% do 50% uszczerbku – 50% podstawy wymiaru; 600 zł
6. od 51% do 60% uszczerbku – 80% podstawy wymiaru; 960 zł
7. od 61% do 70% uszczerbku – 100% podstawy wymiaru; 1200 zł
8. od 71 %do 80% uszczerbku – 110% podstawy wymiaru; 1320 zł
9. od 81% do 90% uszczerbku – 120% podstawy wymiaru; 1440 zł
10. powyżej 90% uszczerbku – 130% podstawy wymiaru 1560 zł








Natomiast osoby, które w czasie okupacji prowadziły tajne nauczanie lub przed dniem 1 września 1939 r. nauczały w języku polskim w szkołach polskich na terenie III Rzeszy Niemieckiej oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska mają prawo do dodatku za tajne nauczanie wynoszącego 222,01 zł.

Dodatkowe świadczenie przysługuje również osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR. Dodatek dla deportowanych przysługuje za każdy pełny miesiąc trwania pracy (nie więcej jednak łącznie niż za 20 miesięcy pracy przymusowej). W zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy świadczenie wynosi od 11,13 zł do 222,01 zł.

Specjalne świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych przysługuje ponadto osobom, które nie wchodziły w skład formacji wojskowych, zmilitaryzowanych służb państwowych lub formacji zbrojnych ruchu oporu i doznały naruszenia organizmu powodującego całkowitą niezdolność do pracy poprzez utratę wzroku. Ponadto musiało to mieć miejsce w wyniku działań wojennych w okresie wojny 1939-1945 lub też eksplozji niewypałów lub niewybuchów pozostałych po wojnie 1939-1945, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Świadczenie to przysługuje w kwocie renty socjalnej - od marca 2019 r. jest to 1100 zł.

Ryczałt energetyczny

Kombatantom (oraz wdowie lub wdowcowi po kombatancie), osobom, które były ofiarami represji oraz żołnierzom zastępczej służby wojskowej przysługuje także ryczałt energetyczny. Kwotę ryczałtu energetycznego podaje Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do 7 dnia roboczego miesiąca lutego w każdym roku kalendarzowym. Od 1 marca 2019 r. do 29 lutego 2020 r. jego wysokość wynosi 171,41 zł.

Deputat węglowy

Emerytowi, który był pracownikiem kolejowym przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego, który jest wyliczany na podstawie przeciętnej średniorocznej ceny detalicznej 1000 kg węgla kamiennego w roku, który poprzedza rok wypłaty ekwiwalentu.

Pomoc społeczna

Seniorzy mogą starać się także o wsparcie z pomocy społecznej. Zasiłek stały z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, jeśli dochód dla osoby samotnie gospodarującej nie przekracza kwoty 701 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 528 zł.

Są trzy rodzaje zasiłków z pomocy społecznej. Zasiłek stały przysługuje osobom całkowicie niezdolnym do pracy, których dochody nie wystarczają na utrzymanie. Jego maksymalna wysokość na osobę, która gospodaruje razem z rodziną, stanowi różnicę między kryterium dochodowym a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku nie może być jednak niższa niż 30 zł miesięcznie i wyższa niż 645 zł

Zasiłek okresowy przysługuje osobom, które przejściowo znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji, a nie mają żadnych dochodów lub ich dochody nie wystarczają na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych - chodzi zwłaszcza o przypadki długotrwałej choroby czy niepełnosprawności. W przypadku rodziny zasiłek okresowy ustala się do wysokości różnicy między kryterium dochodowym a dochodem tej rodziny. Kwota zasiłku nie może być niższa niż 20 zł i wyższa niż 418 zł.

Są jeszcze zasiłki celowe, przyznawane na pokrycie określonych wydatków, na przykład na zakup żywności, leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów czy kosztów leczenia.

Wczasy pod gruszą

Emeryci mogą wreszcie ubiegać się o dofinansowanie z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w firmie, w której przeszli na emeryturę. Jeśli po przekroczeniu wieku emerytalnego dana osoba nadal pracuje, dodatkowe świadczenie przysługuje jej na zasadach dotyczących pracowników firmy. Jeśli nie to, zdaniem PIP, takie świadczenie można różnicować

Z Funduszu można finansować między innymi różnego rodzaju świąteczne prezenty dla podwładnych, bony (talony) do zrealizowania w wyznaczonych punktach, upominki rzeczowe, świadczenia pieniężne wypłacane w gotówce bądź w postaci kart przedpłaconych. Z ZFŚS pracodawca może również pokryć koszty (lub ich część) zakupu karnetów sportowych czy biletów na imprezy kulturalne. W ramach Funduszu były pracodawca może także dofinansować wypoczynek seniora, czyli tzw. wczasy pod gruszą.

Dofinansowanie z ZFŚS jest zwolnione ze składek ZUS, a z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) tylko do kwoty 380 zł rocznie.