Subskrybuj nas na Youtube
Jutro w czasie posiedzenia zespołu do spraw ubezpieczeń społecznych zostaną zamknięte prace nad projektem ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Partnerzy społeczni mają oficjalnie poznać ostateczny kształt dokumentu.
W czasie konsultacji społecznych zgłoszono ponad tysiąc uwag. Przy okazji propozycji wprowadzenia w Polsce dodatkowych ubezpieczeń mających zwiększyć bezpieczeństwo finansowe seniorów pokazujemy, na podstawie opracowania przygotowanego przez Ministerstwo Finansów, jak ten problem został rozwiązany w innych krajach.
1Wielka Brytania: Osoby w wieku 22–65 lat mają obowiązek oszczędzać w II filarze emerytalnym. Automatycznie do udziału w nim są włączane osoby zatrudnione na etacie (także części), które do tej pory nie oszczędzały w takiej formie, a ich zarobki są równe lub wyższe od najniższego limitu wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu wykonywania jednej pracy (czyli 10 tys. GBP). Pracownicy mogą jednak zrezygnować z takiej formy oszczędzania. I 10 proc. korzysta z tej możliwości. Ci, którzy jednak decydują się odkładać pieniądze, mogą liczyć na różne przywileje. Pracodawcy muszą zapewnić uczestnictwo w programie emerytalnym dobrej jakości (niskie opłaty, domyślny fundusz inwestycyjny, pokrycie minimalnych obowiązkowych składek, dobre zarządzanie). Osoby zarabiające pomiędzy 5,8 tys. a 10 tys. GBP mogą liczyć na pokrycie składek przez pracodawcę. Pracownicy powyżej 16. roku życia ale poniżej 22. także mogą uczestniczyć w programie, o ile zarabiają co najmniej 5,8 tys. GBP. Minimalne składki są opłacane w przypadku zarobków od 5,8 tys. do 43 tys. GBP. Od kwietnia tego roku wynoszą po 1 proc. zarówno od pracodawcy, jak i od pracownika. W przyszłym roku wielkość ta wzrośnie o kolejny procent. Przy czym warto zauważyć, że brytyjski pracodawca może opłacać składkę wyższą niż minimalna. Co ważne, do oszczędzania w II filarze zachęca system ulg podatkowych, a niewykorzystane limity z jednego roku mogą przejść na kolejny. Dodatkowo składki pracodawców stanowią koszty prowadzenia działalności.
2Dania: W tym kraju wszyscy pracownicy w wieku od 16 lat, którzy pracują powyżej 9 godzin tygodniowo, są objęci systemem o nazwie Arbejdsmarkedets Tillagspension. Jest on finansowany wspólnie przez pracowników (1/4 składki) oraz pracodawców, którzy dokładają pozostałą część. Za przekazywanie składek pracownika odpowiada pracodawca.
3Holandia: W Holandii funkcjonują pracownicze programy emerytalne, w których uczestniczy około 90 proc. pracodawców. Taka forma oszczędzania nie jest obowiązkowa, ale jeśli jakaś firma podejmie decyzję o uczestnictwie w takim programie, to jest on rozciągany na wszystkie przedsiębiorstwa działające w całym sektorze. W ten sposób nie ma podziału na lepsze i gorsze. Wysokość składek waha się od 18 do 24 proc., w zależności od funduszu. Pracownicy wpłacają 1/3 składki, resztę pracodawca. Składki obu stron oraz zysk z inwestycji są zwolnione z opodatkowania, natomiast wypłacane środki podlegają opodatkowaniu. Poza korzyściami fiskalnymi do dodatkowego oszczędzania może zachęcać program finansowania urlopów bezpłatnych lub wcześniejszego przejścia na emeryturę, polegający na odroczeniu opodatkowania 12 proc. rocznego wynagrodzenia brutto. Program prowadzony jest m.in. przez banki i firmy ubezpieczeniowe w formie rachunków oszczędnościowych i rachunków inwestycyjnych, na których odkładane są zgromadzone środki.
4Niemcy: W porównaniu z systemami oszczędzania na starość w innych krajach niemiecki system jest wyjątkowo skomplikowany. Ale jednocześnie stwarza bardzo dużo możliwości zgromadzenia odpowiedniego kapitału na starość. Zróżnicowanie to jest szczególnie widoczne w II i III filarze, gdzie zasady ubezpieczenia są różne w zależności od preferencji ubezpieczonego, jego skłonności do ryzyka, wysokości dochodu itp. oraz od rozwiązań stosowanych przez pracodawców i ich możliwości finansowych.
Drugi filar stanowią nieobowiązkowe emerytury zawodowe oferowane przez pracodawców. Są to zakładowe systemy emerytalne, których funkcjonowanie określone jest odpowiednimi przepisami, ale to pracodawcy decydują o ich stworzeniu. Możliwość korzystania z takich rozwiązań ma spora grupa osób pracujących na terenie Niemiec – takie świadczenia zapewnia ponad 40 proc. firm. Generalnie obowiązuje zasada, że składka emerytalna wnoszona do pracowniczego programu może być finansowana zarówno przez pracodawcę, jak i pracownika. Ale w dużych firmach PPE są często całkowicie finansowane przez pracodawcę. Wysokość składki może także zależeć m.in. od kondycji finansowej firmy lub zawartego układu ze związkami zawodowymi. Składka wnoszona do PPE jest zwolniona z podatku i składek na ubezpieczenia społeczne (do określonego limitu), a zaoszczędzone pieniądze mogą być przeznaczone m.in. na dodatkowe indywidualne formy oszczędzania na starość. Ze względu na możliwości skorzystania z zachęt podatkowych średnia składka wnoszona do PPE zbliżona jest do poziomu limitów wyznaczonych przez zachęty fiskalne. Przykładowo możliwe jest odliczenie od podstawy opodatkowania składki wynoszącej do 4 proc. dochodów. Dodatkowo w Niemczech obowiązuje zasada, że składki wpłacane przez pracownika na wybraną prywatną formę oszczędzania są zwolnione z podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie społeczne.
5Kanada: To właśnie ten system najczęściej jest wskazywany przez ekspertów jako wzorcowy. Obowiązkowy dla wszystkich jest II filar znany pod nazwą Kanadyjski Plan Emerytalny. Wysokość opłacanych składek zależy od zarobków. Świadczenia z tego filaru są finansowane na bieżąco z wpłacanych do programu składek. A ponieważ przychody w ostatnich latach są wyższe niż wydatki, więc nadwyżka funduszu jest inwestowana. Obowiązek odprowadzania składki na II filar powstaje w momencie, gdy dochód ubezpieczonego przekroczy 2,8 tys. dol. Nie płaci się składek po przekroczeniu dochodu 31 tys. dol. Zachętą do oszczędzania jest to, że takie konta oszczędnościowe są wolne od opodatkowania – tak zysk z zainwestowanych pieniędzy, jak i wypłaty (do określonej kwoty). Jednak kwot odprowadzanych na konto nie można odpisać od podatku. Istnieje możliwość wycofania ich w każdym momencie, bez konsekwencji finansowych.
PPK dla każdego
Pracownicze plany kapitałowe (PPK) będą specjalnie chronione. W ostatecznej wersji projektu znalazł się bowiem zapis mówiący o tym, że środki na nich gromadzone będą stanowiły własność prywatną. Obok funduszy inwestycyjnych takie plany będą mogły tworzyć także powszechne towarzystwa emerytalne oraz firmy ubezpieczeniowe. Stworzono także specjalne zachęty do oszczędzania dla osób o najniższych dochodach. Jeśli wynagrodzenie pracownika nie przekroczy 2100 zł, to jego składka może być zmniejszona z 2 do 0,5 proc.
