Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
/>
Pracodawcy i eksperci ostrzegają, że obniżenie wieku emerytalnego spowoduje perturbacje w przyznawaniu emerytur. Problemy będą mieć nie tylko ubezpieczeni, ale także ZUS i OFE.
– Politycy i związkowcy nie chcieli słyszeć o zamrożeniu wieku emerytalnego w przypadku kobiet na poziomie 61 lat i 66 lat w przypadku mężczyzn. To uprościłoby liczenie świadczeń – mówi Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan, członek rady nadzorczej ZUS. – Teraz okazuje się, że obniżenie wieku emerytalnego nie tylko spowoduje, że będzie trzeba przyznać o 330 tys. świadczeń więcej, ale na nowo ustalać też tzw. suwak bezpieczeństwa, będący podstawą do przekazywania środków z OFE do ZUS. Przy czym prawdziwą skalę problemów poznamy dopiero w październiku – dodaje.
Kobiety do poprawki
Obniżenie wieku emerytalnego będzie mieć wpływ na okres pobierania przez kobiety okresowej emerytury kapitałowej. ZUS w sposób wyjątkowo lakoniczny wyjaśnia, że panie należące do otwartych funduszy emerytalnych, poczynając od 1 października tego roku, będą mieć prawo do takiego świadczenia. Warunek to ukończone 60 lat i ustalone prawo do powszechnej emerytury. Dodatkowo zainteresowana musi mieć na subkoncie w ZUS kwotę równą lub wyższą od dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego, czyli– 4191,80 zł (do 28 lutego 2018 r.). I dopiero takie świadczenie będzie wypłacane do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego przypisanego mężczyznom, czyli 65 lat.
– Pozostałe na subkoncie środki posłużą do ponownego ustalenia emerytury. Przy czym wysokość ponownie ustalonego świadczenia nie może być niższa niż dotychczas pobierana kwota emerytury z FUS wraz z okresową emeryturą kapitałową – tłumaczy Andrzej Radzisław, radca prawny z Kancelarii Prawnej LexConsulting.pl. – Ważne jest jednak to, że w trakcie wypłaty okresowej emerytury kapitałowej subkonto ubezpieczonej jest aktywne i mają do niego zastosowanie zasady dotyczące dziedziczenia środków. Po zakończeniu pobierania takiego świadczenia rodzina traci więc prawo do dziedziczenia reszty pieniędzy zgromadzonych na subkoncie. Zatem obniżenie wieku emerytalnego spowoduje, że okres dziedziczenia skróci się do momentu osiągnięcia 65 lat – dodaje.
Kasa dla ZUS
Skutki obniżenie wieku emerytalnego są też niewiadomą dla otwartych funduszy emerytalnych.
– Nie ma jeszcze szczegółowych wytycznych w zakresie funkcjonowania tej zmiany – zauważa Paweł Michalik, prezes zarządu PTE AXA. – Ale procedury nie powinny ulec zmianie i inicjatywa pozostanie po stronie ZUS. OFE przekazują bowiem środki do zakładu w momencie ukończenia odpowiedniego wieku przez członka funduszu. Natomiast uruchomienie wypłat odbywa się na wniosek uprawnionych osób – dodaje.
– Umorzenie jednostek przez OFE w ramach suwaka emerytalnego jest dokonywane, zgodnie z ustawą, w 5. dniu roboczym każdego miesiąca. Do 7. dnia roboczego OFE przekazują do ZUS środki pieniężne z tytułu umorzenia jednostek – dodaje Grzegorz Łętocha, członek Zarządu Nationale-Nederlanden PTE.
– Pozostaje więc mieć nadzieję, że ZUS terminowo poinformuje OFE o osobach z prawem do świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym. W innym przypadku może dojść do opóźnień wypłat, bo jak nie będzie środków z OFE, trudno będzie wyliczyć właściwą wysokość emerytury – zauważa Andrzej Strębski, niezależny ekspert emerytalny.
Suwak do zmiany
Jeszcze więcej emocji wzbudza tzw. suwak bezpieczeństwa. Wprowadził go rząd Donalda Tuska w 2014 r. Zgodnie z nim w okresie 10 lat poprzedzających osiągnięcie przez członka OFE wieku emerytalnego, zgromadzony przez niego kapitał w funduszu jest umarzany i przekazywany sukcesywnie do ZUS. Od chwili rozpoczęcia tego procesu również całość bieżącej składki emerytalnej jest przekazywana do ZUS. Mechanizm ten określany jest mianem suwaka bezpieczeństwa, gdyż jego głównym celem była ochrona kapitału emerytalnego przed spadkiem wartości bezpośrednio przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
– Działanie suwaka jest oparte na wieku ubezpieczonych, a zatem jego przyspieszenie będzie dotyczyło wszystkich osób, które ukończą nowy wiek emerytalny w chwili wejścia w życie ustawy lub znajdują się w przedziale wiekowym objętym suwakiem – zauważa Grzegorz Łętocha. – Skrócenie wieku emerytalnego spowoduje również zmniejszenie pozostałej liczby transz suwaka dla osób, które już są nim objęte. Dla nich OFE same obliczają nową (mniejszą) liczbę rat oraz ich wysokość – dodaje.
Eksperci ostrzegają, że przekazywanie środków z OFE do ZUS z wykorzystaniem suwaka może być niezrozumiałe dla ubezpieczonych. A informacje o umarzaniu jednostek uczestnictwa trudne do zweryfikowania. Inaczej było, kiedy OFE wypłacały do ZUS jedną kwotę. Zainteresowani sami mogli policzyć, czy przy ustaleniu emerytury zostały uwzględnione wszystkie środki.
– Proponujemy zweryfikować historię operacji na subkoncie w ZUS i sprawdzić, czy trafiły tam wszystkie miesięczne raty z OFE za okres działania suwaka. Na subkoncie powinny być również zaksięgowane środki z umorzenia 51,5 proc. salda jednostek OFE w lutym 2014 r. – dodaje Grzegorz Łętocha.
– Inaczej taką kwestię będą musieli ocenić biegli w czasie postępowania sądowego – dodaje Andrzej Strębski.
ZUS jednak uważa, że nie ma powodów do niepokoju.
– Jesteśmy przygotowani do wypłaty emerytur w obniżonym wieku emerytalnym. Wszystko powinno się odbyć terminowo, a świadczenia wszystkich uprawnionych zostaną ustalone na podstawie obowiązujących przepisów – zapewnia Radosław Milczarski z Biura Prasowego ZUS.
