Subskrybuj nas na Youtube
Zbyt ogólne pouczenie przez ZUS ubezpieczonego wyłącznie o nowych przepisach sprawia, że nie ma on obowiązku zwrotu nienależnie pobranej emerytury.
Ubezpieczony J.S. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która zobowiązywała go do zwrotu nienależnie pobieranego przez miesiąc świadczenia emerytalnego ze względu na osiągnięty przychód ze stosunku pracy. Mężczyzna twierdził, że nie musi niczego oddawać, bowiem nie został należycie poinformowany o braku prawa do emerytury w spornym okresie. Z kierowanych do niego pouczeń wnioskował bowiem, że w sytuacji, gdy osiąga przychód, zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń nie mają do niego zastosowania od momentu osiągnięcia 65 lat. Jak się jednak okazało, ze względu na nowelizację art. 27 ust. 3 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 637) odwołujący osiągnął wiek emerytalny dopiero w momencie ukończenia 65 lat i 4 miesięcy. W pouczeniu organ rentowy wskazał co prawda na zmieniony przepis, jednak nie odniósł go do sytuacji świadczeniobiorcy. Z tego względu mężczyzna nie zamierzał oddawać wypłaconej mu niezgodnie z przepisami kwoty.
Organ rentowy nie zamierzał jednak odpuścić i sprawa trafiła do sądu.
Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał, że J.S. nie musi zwracać pobranej kwoty, a to dlatego, że pouczenie o zasadach zawieszenia i zmniejszenia emerytury zawarte w decyzji ZUS nie było prawidłowe. W jego ocenie za takie nie można bowiem uznać wskazanie regulacji prawnych bez przytoczenia ich treści, jak to zrobiono w tym przypadku.
Apelację od wyroku wniósł organ rentowy. Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał jednak, że nie zasługuje ona na uwzględnienie. Jego zdaniem w pełni uzasadnione jest stanowisko sądu okręgowego, zgodnie z którym wbrew wymogom art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej ubezpieczony nie został należycie poinformowany przez organ rentowy o braku prawa do świadczeń.
W uzasadnieniu SA zwrócił uwagę, że w pouczeniu powinny zostać przytoczone przepisy wskazujące okoliczności, które powodują utratę i zawieszenie prawa do świadczenia. Jednak ich ujęcie musi być na tyle zrozumiałe, aby świadczeniobiorca mógł je odnieść do własnej sytuacji. Abstrakcyjne i ogólne pouczenie ubezpieczonego wyłącznie o nowych przepisach, bez przytoczenia ich treści, sprawia, że nie ma on obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. I to nawet wtedy, gdy mógł się o nich dowiedzieć z innych źródeł. Nie wystarczy bowiem, aby emeryt lub rencista miał możliwość z własnej inicjatywy uzyskać informacje o zasadach zawieszania prawa do świadczeń.
Opublikowanie znowelizowanych przepisów w Dzienniku Ustaw lub wydrukowanie w prasie codziennej nie spełnia wymogu prawidłowego pouczenia.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 stycznia 2017 r., sygn. akt III AUa 2358/15.
