Sejm za przepisami mającymi ograniczyć stosowanie jednorazowego plastiku

Sejm w czwartek znowelizował ustawę, której konsekwencją ma być ograniczenie stosowania jednorazowego plastiku i wycofanie niektórych produktów wykonanych z tworzyw sztucznych ze sprzedaży. Nowe przepisy pozwolą też gminom na większą elastyczność w związku z preferencyjną sprzedażą węgla.

Za uchwaleniem nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw głosowało 278 posłów, 13 było przeciw, a 157 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

Jeszcze przed ostatecznym głosowaniem posłowie nie poparli poprawek zgłoszonych przez opozycję. Jedna z nich dotyczyła umożliwienia użytkownikom końcowym nabywania np. żywności lub napojów do własnego opakowania wielorazowego użytku. Podczas prac nad ustawą w Sejmie tłumaczono, że zgodnie z obowiązującymi przepisami sprzedawca może odmówić sprzedaży mimo przyniesienia własnego opakowania. Resort klimatu i środowiska wskazywał ponadto na wątpliwości jakie do tej propozycji zgłaszał sanepid.

Uchwalona w czwartek nowela wdraża unijne ograniczenia dotyczące stosowania jednorazowego plastiku i wycofania niektórych produktów wykonanych z tworzyw sztucznych ze sprzedaży (Single Use Plastic - SUP).

Wprowadza m.in. bodźce ekonomiczne, które mają ograniczyć stosowanie produktów z tworzyw sztucznych oferowanych klientom takich jak kubki na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemniki na żywność (w tym pojemniki typu fast food), z których bezpośrednio są spożywane posiłki.

Nowe przepisy zakażą wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 dyrektywy UE oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych. Dotyczy to takich produktów jak patyczki higieniczne, sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki), talerze, słomki, mieszadełka do napojów, patyczki mocowane do balonów, pojemniki na żywność oraz pojemniki i kubki na napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

Nowelizacja przewiduje ponadto obowiązek informowania konsumentów poprzez czytelne oznakowanie na opakowaniu produktu jednorazowego użytku z plastiku o szkodliwości jego wpływu na środowisko. Taki obowiązek dotyczyć będzie takich produktów jak: podpaski higieniczne, tampony i ich aplikatory, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne, kubki na napoje.

Nowelizacja wprowadza także opłatę - maksymalnie 1 zł - za niektóre produkty jednorazowe, które będą wydawane klientom. Chodzi np. o opakowania, w których serwowane są napoje czy żywność. Opłata będzie doliczona do ceny produktu i naliczać ją będą punkty handlowe. Takie punkty będą musiały jednak zapewnić klientom alternatywę dla jednorazowego kubka z plastiku, który będzie, albo z materiału podlegającego biodegradacji, albo będzie wielorazowego użytku. Pobrana opłata ma być przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z takich produktów. Zostanie ona również określona konkretnie w rozporządzeniu.

Nowela wprowadza również rozszerzoną odpowiedzialność producentów w związku z wprowadzaniem na rynek produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Przedsiębiorcy będą m.in. zobowiązani do wnoszenia opłat. Będzie to np. 20 groszy za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu lub 3 grosze za jedną sztukę. Ostateczne stawki również będą określone w rozporządzeniu.

Zgodnie z ustawą, przedsiębiorcy wprowadzający na rynek jednorazowe produkty z plastiku będą również ponosić opłaty związane z prowadzeniem publicznych kampanii edukacyjnych związanych z ograniczeniem stosowania plastiku.

Ustawa określa także ile tzw. recyklatu będzie znajdowało się w jednorazowych butelkach z tworzyw sztucznych. Od 2025 roku ma być to 25 proc., a od 2030 r. - 30 proc.

Nowe przepisy to również krok w kierunku wdrożenia w Polsce powszechnego sytemu kaucyjnego. Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba mówił, że liczy na to, że wkrótce rząd przyjmie odpowiedni projekt w tej sprawie. Wskazywał jednak, że aby projekt dot. kaucji "wszedł na agendę" muszą zostać de facto ukończone prace nad wdrożeniem SUP.

Uchwalona w czwartek ustawa określa m.in. roczne poziomy selektywnej zbiórki jednorazowych butelek plastikowych jakie będą musieli osiągnąć producenci wprowadzający na rynek napoje w takich opakowaniach. Od 2025 r. będzie to 77 proc., a od 2029 r. - 90 proc.

Nowe przepisy przewidują również, że wykonane z plastiku zakrętki i wieczka do pojemników na napoje do 3 litrów, będą musiały być trwale do nich przymocowane.

Nowela nakłada również obowiązek prowadzenia ewidencji i sprawozdawczości w zakresie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne.

Nowelizacja przewiduje też kary administracyjne za nieprzestrzeganie przepisów nowej ustawy.

Ustawa w trakcie prac w Sejmie została rozszerzona m.in. o przepisy odnoszące się do ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Posłanka Anna Paluch (PiS) tłumaczyła, że chodzi m.in. o wydłużenie okresie działania tej ustawy; dziś bowiem pozwala ona składać mieszkańcom wnioski o zakup węgla do 15 kwietnia br. Dodała, że zmiany w ustawie pozwolą na sprzedaż niesprzedanego węgla wszystkim obywatelom, którym przysługuje dodatek węglowy mieszkającym także w innych gminach. Zniesie też limity ilościowe, utrzyma preferencyjną cenę i zwolni od podatku akcyzowego - wymieniała posłanka.

Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku gdy gminie, albo innemu podmiotowi pozostanie niesprzedany węgiel, będą oni mogli ogłosić - nie wcześniej niż w dniu 1 maja br. - sprzedaż końcową tego paliwa. Taka sprzedaż będzie mogła trwać najpóźniej do 31 lipca br. (PAP)

autor: Michał Boroń

mick/ drag/