Polska Akademii Nauk (PAN) na pewno będzie obecna w Krajowym Planie Odbudowy na etapie jego uszczegóławiania - zapewnił w piątek w Sejmie wiceminister edukacji i nauki Wojciech Murdzek.
W piątek sejmowa podkomisja nauki rozpatrywała informację w sprawie udziału uczelni wyższych i instytucji badawczych w realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności.
Wiceprezes PAN prof. Paweł Rowiński powiedział, że instytuty PAN w zakresie innowacyjności należą do czołowych instytucji w Polsce. "Tymczasem w Krajowym Planie Odbudowy (KPO) PAN nie pojawia się ani razu. Zrobiłem przeszukanie - instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicza są wymienione sześciokrotnie z wymienionymi poszczególnymi kwotami. PAN nie zaistniała w tym programie zupełnie" - zauważył.
Dopytywał, czy taką sytuację należy łączyć z informacjami na temat powołania Narodowego Programu Kopernikańskiego i czy jest jakiś problem z uwzględnieniem PAN w KPO. Portal OKO.press opublikował w tym tygodniu list prezesa PAN prof. Duszyńskiego do dyrektorów instytutów i wydziałów PAN, w którym napisał on, że pod koniec marca "dość przypadkowo" dotarł do niego projekt Narodowego Programu Kopernikańskiego. Według prof. Duszyńskiego jest to projekt powstający bez najmniejszych konsultacji z instytucjami reprezentującymi naukę w Polsce.
Wiceminister edukacji i nauki Wojciech Murdzek odnosząc się do pytania podkreślił, że Narodowy Program Kopernikański nie jest tematem obrad podkomisji.
"Mogę zapewnić, że absolutnie przy tworzeniu KPO ani przez moment nie była ta inicjatywa (Narodowego Programu Kopernikańskiego - PAP) postrzegana jako nowy podmiot, nie może być inaczej. Inicjatywa tak na dobrą sprawę nie ujrzała światła dziennego, jest to pewna zapowiedź kierunkowa" - podkreślił.
"Oczywiście instytuty i Obecność PAN na pewno na etapie uszczegóławiania (KPO - PAP) będzie obecna i nie ma to nic wspólnego z jakimiś projektami innymi, o których była mowa" - zapewnił.
Murdzek dodał, że co do zasady KPO nie jest dokumentem sektorowym, tylko ma pokazywać pewne obszary działań.
"To nie jest program wspierania jakiekolwiek sektora, tylko wspierania tych obszarów, które w odbudowie powinny być najbardziej znaczące" - mówił. W jego ocenie w każdym z obszarów KPO nauka powinna odgrywać istotną rolę.
Prof. Mariusz Malinowski przewodniczący zespołu ds. opiniowano KPO Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich zwrócił uwagę na to, że umiejscowienie polskiego szkolnictwa wyższego i nauki w KPO "jest praktycznie żadne".
"W zasadzie nie ma środków w KPO, które gwarantowałyby badania szeroko pojęte, które by gwarantowały możliwość prowadzenia badań na światowym poziomie" - mówił.
Zaapelował, by zwiększono środki w KPO na naukę, tak, by można konkurować z innymi krajami. "W Hiszpanii planowane jest 34 proc. na badania naukowe. W Polsce, jeśli dobrze policzyłem (...) to jest to poniżej jednego procenta" - zauważył.
Prof. Malinowski przyznał, że w KPO jest komponent 350 mln euro, który jest przeznaczony dla Sieci Badawczej Łukasiewicz, "ale uczelnie wyższe zostały kompletnie pominięte".
Odnosząc się do tej kwestii wiceminister Murdzek powiedział, że te środki nie są przeznaczone dla Sieci Badawczej Łukasiewicz, "ale na szeroko rozumiany potencjał instytutów badawczych".
Z kolei prezes Centrum Łukasiewicz Piotr Dardziński podkreślił, że kwota 350 mln euro jest przeznaczona na polską mapę infrastruktury badawczej, której beneficjentem nie jest Sieć Łukasiewicz. "Tam uwzględnione są też inne podmioty" - zaznaczył. Wyraził też nadzieję na zacieśnienie współpracy z PAN. Prezes Centrum Łukasiewicz powiedział, że projekty instytutów sieci są realizowane w większości przypadków w konsorcjach z uczelniami i instytutami badawczymi, w tym PAN.
Krajowy Plan Odbudowy to kompleksowy dokument określający cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej Polski po kryzysie wywołanym przez pandemię COVID-19. Zostały w nim zawarte propozycje reform i inwestycji, które pomogą Polsce wrócić na właściwe tory rozwoju.
Przygotowanie KPO wynika z Europejskiego Instrumentu Odbudowy i Odporności (Recovery and R
esilience Facility - RRF), który przewiduje 750 mld euro pomocy dla państw członkowskich. Z 58,1 mld euro, które wynegocjowała Polska 24 mld euro to dotacje bezzwrotne, a 34 mld euro to pożyczki.
26 lutego Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej rozpoczęło konsultacje KPO, które trwają do 2 kwietnia 2021 r. Do końca kwietnia br. Polska ma czas na przekazanie KPO Komisji Europejskiej. Ta z kolei będzie miała dwa miesiące na zaakceptowanie planu.