Jednym z głównych celów Funduszy Europejskich jest zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki. Jego osiągnięcie wymaga dużej aktywności przedsiębiorstw, również w podejmowaniu dość ryzykownych decyzji
Duży nacisk kładziony jest na to, aby wzrost gospodarczy wiązał się z podniesieniem innowacyjności firm i następował w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, czyli między innymi z poszanowaniem i dbałością o środowisko naturalne. Aby wesprzeć przedsiębiorców w działaniach istotnych dla kraju, które są obarczone dużym ryzykiem oraz nie zawsze przekładają się na bezpośrednie zyski, udziela im się wsparcia w postaci bezzwrotnych dotacji.
Skąd i na co
W latach 2014–2020 dotacje dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw przewidziane są przede wszystkim w Programach Regionalnych poszczególnych województw. Do podniesienia innowacyjności naszej gospodarki przyczynić mają się dotacje wspierające rozwój infrastruktury B+R w firmach oraz prowadzenie przez nie prac badawczo-rozwojowych. Dofinansowane będzie także wdrożenie dostępnych wyników prac B+R lub technologii oraz usługi polegające na opracowaniu nowego wyrobu, projektu wzorniczego, nowej technologii produkcji albo na znaczącym ulepszeniu wyrobu lub technologii produkcji.
Na dofinansowanie będą też mogły liczyć firmy realizujące inwestycje niezwiązane bezpośrednio z opracowywaniem lub wdrażaniem innowacji, jednak tylko te, w wyniku których nastąpi:
● rozbudowa przedsiębiorstwa prowadząca do wprowadzenia na rynek nowych produktów/usług (w tym turystycznych),
● wprowadzenie zasadniczych zmian procesu produkcyjnego lub zmianę w sposobie świadczenia usług, skutkujące wprowadzeniem na rynek nowych lub ulepszonych produktów/usług przy jednoczesnym zwiększeniu zatrudnienia,
● zakup nowoczesnych maszyny i sprzętu produkcyjnego.
Pozostałe inwestycje przyczyniające się do rozwoju firm będą mogły korzystać z wsparcia zwrotnego, np. w postaci pożyczki lub poręczenia.
Bezzwrotne dotacje udzielane będą również na zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych przez firmy. Przykładowe działania, to:
● zakup sprzętu i oprogramowania umożliwiający wprowadzenie nowej e-usługi,
● wdrożenie wirtualnego systemu obsługi działalności MSP,
● rozwój działalności online poprzez wdrożenie systemu zarządzania sprzedażą i usługami,
● zakup licencji na oprogramowanie,
● wdrożenie nowoczesnych rozwiązań informatycznych w organizacji i zarządzaniu przedsiębiorstwem,
● uruchomienie portalu multimedialnego,
● stworzenie portalu pracowniczego do zarządzania zasobami personalnymi online,
● kompleksowe wsparcie szkoleniowe w zakresie handlu elektronicznego.
Podobnie jak w latach poprzednich dzięki środkom unijnym będzie też można obniżyć koszty zdobywania nowych rynków zbytu poza granicami kraju. Dotacja pokryje część wydatków związanych z udziałem w misjach gospodarczych oraz udziałem w zagranicznych targach i wystawach.
W Programach Regionalnych promowana jest też efektywność energetyczna i użycie odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach m.in. poprzez dofinansowanie inwestycji mających na celu zmniejszenie strat energii, ciepła i wody, których integralną częścią jest audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Wspierane będą też inwestycje w firmach dotyczące poprawy jakości powietrza, w tym instalacje i urządzenia (np. filtry) do redukcji zanieczyszczeń powietrza (pyłowe, gazowe), systemy monitoringu powietrza.
Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw przewidziane jest też w programach krajowych, m.in. Inteligentny Rozwój. Tutaj dostępne formy wsparcia są jednak bardziej złożone, a dotacje będą udzielane tylko na najbardziej innowacyjne projekty.
Uwaga na procedury
Bezpośrednie korzystanie z unijnego wsparcia wiąże się z koniecznością stosowania odpowiednich procedur. Dotacji nie należy traktować jako źródła doraźnego wsparcia. Trzeba o nich myśleć w perspektywie długofalowej. Sam proces ubiegania się o dofinansowanie projektu liczy się w miesiącach. Jego realizacja i rozliczenie to z reguły kolejnych kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Po zakończeniu trzeba natomiast zachować okres trwałości. Dla mikro, małych i średnich firm wynosi on trzy lata liczone od momentu wypłaty dotacji, w trakcie których nie można dokonywać żadnych istotnych zmian w odniesieniu do zakupionego sprzętu oraz zakładanych efektów związanych np. ze zwiększeniem zatrudnienia.
Najważniejsze przy korzystaniu z dotacji jest:
● Właściwe określenie źródła finansowania potrzeb inwestycyjnych. Różne rodzaje przedsięwzięć finansowane są w ramach różnych części programu. Szansę na uzyskanie dofinansowania mają tylko projekty, spełniające kryteria konkretnego rodzaju dotacji.
● Ujęcie działań w postaci projektu, uwzględniającego nie tylko potrzeby firmy i sposób ich zaspokojenia, ale również cel realizowanego przedsięwzięcia, przewidywane efekty z jego realizacji oraz uzasadnienie potrzeby jego realizacji w odniesieniu do firmy, otoczenia i programu, z którego ma pochodzić dotacja.
● Śledzenie terminów naborów wniosków – projekty do dofinansowania wybierane są w konkursach. Wnioski przyjmowane są w konkretnych terminach, które są ogłaszane na początku każdego roku.
● Wniosek o dotację musi być zgodny z wymogami konkretnego konkursu. Najczęściej przygotowywany jest w formie elektronicznej przy pomocy specjalnego programu udostępnianego przez instytucję udzielającą dotacji.
● Decyzja o przyznaniu dotacji to nie finał, ale początek drogi po unijne pieniądze. Realizując projekt, trzeba przestrzegać wszystkich zasad określonych w umowie o dofinansowanie oraz dokumentach w niej wskazanych. Dotyczy to w szczególności sposobu dokonywania zakupów inwestycyjnych, ponoszenia i dokumentowania wydatków.
● O ostatecznej wysokości dotacji decyduje wysokość prawidłowo poniesionych wydatków w projekcie. Jeżeli udało się dokonać oszczędności lub część wydatków została dokonana w sposób nieprawidłowy – dofinansowanie zostanie obniżone. Jeżeli błędy w realizacji i dokumentacji projektu były bardzo duże, dotacja może zostać cofnięta. Wysokość dofinansowania nie może natomiast przekroczyć wartości wskazanej w umowie o dofinansowanie. Jeżeli projekt okazał się droższy, dotacja pokryje mniejszy procent wydatków, niż było to pierwotnie zakładane.
Gdzie po informacje
Punkty informacyjne Funduszy Europejskich
W całym kraju działają punkty informacyjne Funduszy Europejskich, w których konsultanci bezpłatnie udzielają informacji na temat możliwości uzyskania wsparcia, procedur z tym związanych, istotnych terminów oraz dokumentów. Zasady korzystania z bezpłatnych konsultacji oraz lista adresowa punktów jest dostępna na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Internet
Źródłem kompleksowych informacji na temat Funduszy Europejskich jest portal Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Szczegółowe informacje na temat Programów Regionalnych są na stronach internetowych urzędów marszałkowskich, których adresy są dostępne na portalu Funduszy Europejskich.