Od stycznia 2009 r. jestem uprawniona do wcześniejszej emerytury obliczonej na dotychczasowych zasadach. Przechodząc na to świadczenie, nie rozwiązałam stosunku pracy, gdyż nie było takiego wymogu. Zatrudnienie kontynuuję do dzisiaj. Od 1 października 2011 r. w związku z wejściem w życie nowych przepisów ZUS zawiesił mi wypłacanie świadczenia. Po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie zgłosiłam wniosku o wznowienie postępowania, gdyż miałam wówczas zbyt wysokie zarobki, aby ZUS mógł podjąć mi wypłatę świadczenia. Niedługo zamierzam jednak rozwiązać stosunek pracy. Czy jeśli to zrobię, będzie można na nowo obliczyć moją emeryturę z zastosowaniem aktualnej kwoty bazowej?
Tak. Ubezpieczona powinna złożyć wniosek w tej sprawie.
Od 1 stycznia 2011 r. obowiązuje art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przewiduje on zawieszenie prawa do emerytury dla osób, które nie rozwiązały stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały zatrudnienie bezpośrednio przed nabyciem prawa do tego świadczenia. Przepis ten miał zastosowanie również do emerytów, którzy uzyskali prawo do swojego świadczenia przed 1 stycznia 2011 r. Osoby te do 30 września 2011 r. musiały wybrać między kontynuowaniem stosunku pracy a pobieraniem emerytury. Jeśli do tego czasu nie rozwiązały stosunku pracy, ZUS zawiesił im prawo do emerytury od 1 października 2011 r. Wyrokiem z 13 listopada 2012 r. (sygn. akt. K 2/12, Dz.U. z 2012 r. poz. 1285) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy te w zakresie, w jakim znajdowały zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., były niezgodne z konstytucją.
Jeszcze przed wydaniem przez Trybunał wskazanego wyżej wyroku została także uchwalona ustawa z 10 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przewidująca korzystne rozwiązanie dla osób, którym ZUS zawiesił emeryturę w związku z kontynuowaniem stosunku pracy. Weszła ona w życie wprawdzie już 1 października 2011r., ale w rzeczywistości można skorzystać z jej regulacji dopiero od kwietnia br. Z uwagi na to, że projekt ustawy został wniesiony przez prezydenta RP, potocznie nazywana jest ,,ustawą prezydencką”.
Należy podkreślić, że wysokość emerytury może być ponownie ustalona na tych zasadach tylko jeden raz. Jeśli w wyniku tego przeliczenia okaże się ona niższa od dotychczasowej kwoty, świadczenie przysługuje w poprzednio ustalonej wysokości.
Nowelizacja z 10 czerwca 2011 r. przewidziała odrębne zasady ponownego ustalenia wysokości emerytury obliczonej na dotychczasowych zasadach oraz nowej emerytury. Szczególnie przeliczenie ,,starej” emerytury, przysługującej osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. (oraz urodzonym w latach 1949–1968, którzy do końca 2008 r. spełnili warunki wymagane do uzyskania wcześniejszej emerytury), może okazać się dla nich korzystne. Przysługująca im emerytura uzależniona jest od liczby udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, podstawy wymiaru (wypadkowej zarobków oraz przeciętnych płac w latach wskazanych do jej ustalenia) oraz kwoty bazowej obowiązującej w dacie przyznania emerytury. Zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej świadczenie to stanowi sumę trzech składników: części socjalnej (24 proc. kwoty bazowej), części należnej za okresy składkowe (po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok składkowy) oraz części należnej za okresy nieskładkowe (po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok nieskładkowy).
Obliczając ponownie ,,starą” emeryturę, zgodnie z art. 194c ustawy emerytalnej, ZUS uwzględni wszystkie udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe (z zastrzeżeniem, że okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 udowodnionych okresów składkowych), w tym również te, które przypadają po przyznaniu świadczenia. Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury mogą być uwzględnione zarobki z 10 kolejnych lat wybranych z 20-lecia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie lub z 20 dowolnie wybranych lat przypadających przed tym rokiem. Zarówno do ustalenia części socjalnej, jak i podstawy wymiaru emerytury ZUS zastosuje kwotę bazową obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne jej ustalenie. Wszystko to sprawia, że w większości przypadków ponowne obliczenie ,,starej” emerytury dla osób, które skorzystają z rozwiązań przewidzianych w art. 194c ustawy emerytalnej, może być korzystne. Jeśli więc spełniają warunki przewidziane w przepisie, powinny skierować do ZUS wniosek w tej sprawie.
Emeryt, który w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 30 września 2011 r. pobierał emeryturę, kontynuując stosunek pracy zawarty przed jej uzyskaniem i któremu ZUS zawiesił to świadczenie od 1 października 2011 r. w związku z dalszą kontynuacją zatrudnienia, może wystąpić z wnioskiem o jego przeliczenie, gdy nie pobrał emerytury co najmniej przez 18 miesięcy. Warunkiem dokonania tego przeliczenia jest ustanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, w których dotychczas pozostawał emeryt, oraz zgłoszenie wniosku o ponowne ustalenie emerytury
Podstawa prawna
Art. 1–2 ustawy z 10 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 168 poz. 1001).
Art. 53, 103a i 194c ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
Art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 257, poz. 1726 z późn. zm.).