Poradnia samorządowa z 35 marca 2016:
● Czy poręczenie wymaga zgody podmiotu tworzącego
● Czy zmiana celu i zadań szpitala powiatowego może nastąpić bez zgody dyrektora
● Czy szpital może zarabiać na lokatach bankowych
● Czy kierujący szpitalem zawsze musi mieć wyższe wykształcenie
● Czy sejmik województwa może zdecydować o przekształceniu SPZOZ w spółkę kapitałową
Artykuł 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej mówi, że czynność prawna mająca na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej może nastąpić po wyrażeniu zgody przez podmiot tworzący. Czy to oznacza, że zgody wymaga nie tylko cesja wierzytelności, lecz także poręczenie?
Nie. Coraz częściej biznes obchodzi wymóg uzyskania zgody podmiotu tworzącego. Otóż przedsiębiorcy specjalizujący się obrotem wierzytelności omijają wskazany przepis, stosując poręczenie zobowiązań SPZOZ wobec wierzycieli spółki, a następnie spłacie tych zobowiązań za SPZOZ, w rezultacie czego podmiot spłacający takie zobowiązanie wchodzi z mocy art. 518 kodeksu cywilnego w prawa zaspokojonego wierzyciela. Wówczas może dochodzić na drodze sądowej danej należności od szpitala, ewentualnie zgodnie z prawem zaproponować kierownictwu szpitala zawarcie porozumienia co do spłaty zobowiązania.
Sądy bardzo różnie orzekają w zakresie tej praktyki. Część uważa, że działanie podmiotów finansujących jest niezgodne z prawem, gdyż zmierza do obejścia ustawy, inne zaś dopuszczają taką możliwość, gdyż nie zabrania jej wprost ustawa.
Problem dostrzegło już Ministerstwo Zdrowia, które zadeklarowało, iż uszczelni regulację.
Podstawa prawna
Art. 54 ust. 5 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.).
Czy powiat może samodzielnie zmienić cele i zadania SPZOZ, bez zgody kierownictwa placówki?
Tak. Ustrój podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą – czyli m.in. SPZOZ – a także inne sprawy dotyczące jego funkcjonowania nieuregulowane w ustawie określa statut. To właśnie w nim zawarte są cele i zadania stawiane przed placówką. Statut może też przewidywać prowadzenie określonej, wyodrębnionej organizacyjnie działalności innej niż działalność lecznicza. I co kluczowe, jest on nadawany przez podmiot tworzący. Żaden przepis w polskim porządku prawnym nie przyznaje kierownikowi zakładu uprawnienia do wyrażenia zgody na zmianę statutu. W związku z tym podmiot tworzący, czyli np. powiat, może uczynić to samodzielnie.
Podstawa prawna
Art. 42 ust. 4 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.).
Czy SPZOZ należy traktować jak przedsiębiorcę?
Nie. Na to pytanie pewien czas temu odpowiedział Sąd Najwyższy. I stwierdził, że mimo iż SPZOZ działają w strukturze przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego, nie oznacza to, że są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności. SN stwierdził również, że to, iż SPZOZ mogą prowadzić działalność leczniczą polegającą także na typowo gospodarczym świadczeniu odpłatnych prywatnych usług leczniczych, oprócz oferowaniu świadczeń finansowanych ze środków publicznych Narodowego Funduszu Zdrowia, nie ma dla tej oceny żadnego znaczenia.
Podstawa prawna
Wyrok Sądu Najwyższego z 22 lipca 2014 r., sygn. akt III UK 192/13.
Czy kierownikiem SPZOZ może zostać osoba ze średnim wykształceniem?
Nie. Przepisy stawiają dość restrykcyjne wymogi przed kandydatami na kierowników szpitali. I tak kierownikiem może zostać osoba, która posiada wyższe wykształcenie, ma wiedzę oraz doświadczenie dające rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków kierownika, posiada co najmniej pięcioletni staż pracy na stanowisku kierowniczym albo ukończone studia podyplomowe na kierunku zarządzanie i co najmniej trzyletni staż pracy. Ponadto taka osoba nie może być prawomocnie skazana za przestępstwo popełnione umyślnie.
Gdy taki kandydat się już znajdzie, a podmiot tworzący uzna, że spełnia on wszystkie powyższe wymogi w największym stopniu spośród chętnych (w ramach procedury konkursowej), nawiązywany jest z taką osobą przez jednostkę samorządu terytorialnego, akademię medyczną bądź ministerstwo stosunek pracy, ewentualnie zawierana jest umowa cywilnoprawna. Od tego momentu kierownik SPZOZ nie może podejmować innego zatrudnienia bez wyrażonej w formie pisemnej zgody podmiotu tworzącego.
Podstawa prawna
Art. 46 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.).
Czy organ stanowiący województwa (sejmik) może zdecydować o przekształceniu SPZOZ w spółkę kapitałową?
Nie. Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił dobitnie: w obowiązującym stanie prawnym nie może budzić wątpliwości, że organem dokonującym przekształcenia samorządowego SPZOZ jest organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa), a nie organ stanowiący.
Co więcej, przekształcenie oparte o przepisy ustawy o działalności leczniczej nie jest w żaden sposób uzależnione od podjęcia przez organ stanowiący uchwały w tym przedmiocie. ©?
Podstawa prawna
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lipca 2014 r., sygn. akt II OSK 1373/14.