Rak gruczołu krokowego, czyli prostaty, zajmuje drugie miejsce w klasyfikacji nowotworów, na które najczęściej chorują mężczyźni. Stanowi on 13 procent wszystkich zachorowań na raka wśród mężczyzn, ustępując w tej statystyce jedynie nowotworom płuca (20 procent). Czym właściwie jest prostata? Jakie są objawy raka prostaty? Jak można mu zapobiegać? Odpowiedzi na te pytania otrzymasz dzięki lekturze artykułu.
Prostata – położenie i rola w organizmie
Gruczoł krokowy stanowi część układu moczowo-płciowego mężczyzny. Zlokalizowany jest w okolicy krocza, pod pęcherzem moczowym, w części miednicy mniejszej. Z drugiej strony prostata przylega do przedniej ściany odbytu i dlatego też badanie gruczołu krokowego wykonuje się per rectum, czyli przez odbytnicę.
Prostata odpowiada za produkcję wydzieliny, która jest nośnikiem plemników.
Objawy raka prostaty
Na raka prostaty najczęściej chorują mężczyźni pomiędzy 65 a 70 rokiem życia. Ryzyko wystąpienia choroby u starszych mężczyzn, którzy ukończyli 80 rok życia, wynosi aż 80 procent. O nowotworze gruczołu krokowego może świadczyć szereg objawów. Czujność każdego mężczyzny powinny wzmóc takie sygnały ze strony organizmu jak problemy z oddawaniem moczu, ból w pachwinach i podbrzuszu, zwiększone parcie na mocz, nykturia czyli potrzeba częstego oddawania moczu w nocy, częstomocz , ucisk na pęcherz, wydłużony czas oddawania, ból podczas oddawania moczu, czy zaburzenia erekcji. Możliwe jest również pojawienie się w moczu krwi, choć zdarza się to dość rzadko.
Warto dodać, że przywołane symptomy nie muszą świadczyć o nowotworze. Wśród dolegliwości gruczołu krokowego najłagodniejszą stanowi jego przerost. Przerost jest związany ze zmianami hormonalnymi i występuje najczęściej u mężczyzn, którzy ukończyli 45 rok życia. Schorzenie rozwija się przez dłuższy czas. Dlatego warto obserwować swoje ciało, bowiem o przeroście prostaty mogą świadczyć na przykład problemy z oddawaniem moczu.
Inną chorobą gruczołu krokowego jest zapalenie. Może pojawiać się u każdego mężczyzny, bez względu na wiek. Zapalenie powoduje ostry ból i różne problemy z oddawaniem moczu. Przyczyną zapalenia prostaty są drobnoustroje, bakterie i kamienie sterczowe. Na zapalenie prostaty często chorują mężczyźni po zabiegach, operacjach urologicznych, a także długotrwale korzystający z cewnika.
Badania w kierunku wykrywania raka prostaty
Podstawowym badaniem w kierunku wykrycia nowotworu prostaty jest przywołane już w artykule badanie per rectum. Chociaż często budzi ono niepokój mężczyzn, jest szybkie, bezbolesne i nie wymaga żadnego przygotowania. Jak wygląda badanie? Najczęściej tak, że lekarz prosi pacjenta o położenie się na boku, na kozetce, wraz z ugięciem bioder i kolan. Następnie lekarz delikatnie bada odbytnicę palcem, sprawdzając ewentualne zmiany w gruczole krokowym. Co istotne, badanie per rectum pozwala nie tylko na sprawdzenie prostaty, ale również samej odbytnicy, ponieważ pozwala wykryć ewentualne guzy jelita grubego.
Gruczoł krokowy można również zbadać poprzez USG. Wykonuje się ono poprzez odbyt lub powłoki brzuszne. W przypadku badania przez powłoki brzuszne nie wymaga się specjalnego przygotowania przez pacjenta. Jeżeli jednak USG wykonywane jest przez odbyt, badanie musi zostać poprzedzone wcześniejszą lewatywą.
Diagnostyce raka prostaty służą także badania krwi. Wśród nich znajdują się badania PSA całkowitego, PSA wolnego oraz ACP. PSA całkowity to swoisty antygen sterczowy, którego poziom zwiększa się z wiekiem. Oznaczenie jego poziomu wykonuje się w ramach przesiewowych badań w kierunku raka prostaty, zwłaszcza wśród mężczyzn, którzy ukończyli 50 rok życia. PSA wolny stanowi z kolei od 5 do 40 procent całkowitego PSA. Badanie pozwala na odróżnienie nowotworu gruczołu krokowego od pozostałych powodów, dla których PSA całkowity rośnie. Z kolei badanie ACP jest wykonywane w ramach diagnostyki i monitorowania przerzutowego raka prostaty.
Profilaktyka raka prostaty
Prócz regularnych badań, każdy mężczyzna może podjąć szereg działań, które mogą zapobiegać rakowi prostaty i wielu innym chorobom nowotworowym. Do takich działań zaliczyć można systematyczną aktywność fizyczną, rzucenie palenia, rezygnację z picia alkoholu oraz zdrową dietę. Dieta powinna uwzględniać produkty bogate w antyoksydanty oraz fitoestrogeny. Antyoksydanty zawiera mnóstwo warzyw i owoców, między innymi pomidor, papryka, szpinak, brokuły, morele, żurawina, czy czarna jagoda. Z kolei produktem najbogatszym w fitoestrogeny jest soja. Dlatego też warto włączyć do diety produkty takie jak tofu, pastę miso, czy sojowe kotlety i makarony.
Kampania społeczna „Planuję długie życie” realizowana w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030, finansowana ze środków Ministra Zdrowia.