Mapy potrzeb zdrowotnych w nowej odsłonie, plany transformacji oraz wojewódzkie rady ds. potrzeb zdrowotnych to najnowsze plany Ministerstwa Zdrowia w polityce zdrowotnej.
Czemu mają służyć zmiany?
Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przynosi rozwiązania, które poprawią funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia i uczynią go skuteczniejszym, bardziej przyjaznym pacjentowi i racjonalniej finansowanym. Chodzi o wprowadzenie systemu planowania strategicznego w ochronie zdrowia – umożliwienie funkcjonowania systemu, w którym działania są planowane z należytym wyprzedzeniem, przewidywany jest czas ich realizacji oraz środki finansowe. Podstawy takich działań muszą być oparte na rzeczywistych – zobiektywizowanych potrzebach zdrowotnych społeczeństwa, wynikających z map potrzeb zdrowotnych. Dla ich efektywnego funkcjonowania konieczne jest określanie priorytetów. Ze względu na ograniczone zasoby, nie tylko finansowe, ale i czasowe oraz kadrowe, nie jest możliwe realizowanie wszystkich zadań jednocześnie. W pierwszej kolejności konieczne jest wprowadza-nie tych zadań, które przyniosą największą korzyść zdrowotną dla ogółu społeczeństwa – w szczególności skupiających się na obszarach, dla których uzyskiwane obecnie wyniki zdrowotne są najbardziej oddalone od możliwych do uzyskania i osiąganych w innych państwach, w tym Unii Europejskiej.
Sześć lat temu opracowane zostały pierwsze mapy potrzeb zdrowotnych. Obecne, nowe dokumenty zawierają już nie tylko analizy demograficzne i epidemiologiczne, analizy stanu i wykorzystania zasobów systemu opieki zdrowotnej, w tym personelu medycznego, prognozy i wyzwania systemu opieki zdrowotnej, ale także rekomendowane kierunki działań w kraju i na terenie województw. Wszystkie te informacje są prezentowane
na dedykowanej stronie internetowej w formie zaawansowanego narzędzia analitycznego. Ułatwiają one proces planowania i wdrażania zmian. To prognozy potrzeb dla całego kraju i poszczególnych województw, aż do poziomu pojedynczych oddziałów. Zawierają informacje dotyczące na przykład opieki długoterminowej, czyli ile w danym województwie jest łóżek geriatrycznych, ilu lekarzy i ile pielęgniarek opiekuje się pacjentami itp.
na dedykowanej stronie internetowej w formie zaawansowanego narzędzia analitycznego. Ułatwiają one proces planowania i wdrażania zmian. To prognozy potrzeb dla całego kraju i poszczególnych województw, aż do poziomu pojedynczych oddziałów. Zawierają informacje dotyczące na przykład opieki długoterminowej, czyli ile w danym województwie jest łóżek geriatrycznych, ilu lekarzy i ile pielęgniarek opiekuje się pacjentami itp.
Transformacja na poziomie ogólnopolskim i regionalnym
Dane, analizy, rekomendacje zawarte w mapach potrzeb zdrowotnych są podstawą do tworzenia krajowego i wojewódzkich planów transformacji. To właśnie zawarte w tym dokumencie rekomendacje określą niezbędne działania, jakie trzeba podjąć, by zapewnić opiekę wszystkim pacjentom, którzy jej wymagają, uwzględniając też osoby wykluczone z systemu. Zastąpią one obecne priorytety regionalnej polityki zdrowotnej, w których brakuje m.in. konkretnych rozwiązań, podmiotów odpowiedzialnych, wskaźników oraz
oczekiwanych rezultatów, które zapewnią trwałość usług i poprawią ich skuteczność. Plany transformacji mają też dokładnie określić rzeczywiste koszty tych działań. Będą uaktualniane co pięć lat, by można było uwzględnić zmieniające się cały czas potrzeby w opiece zdrowotnej.
oczekiwanych rezultatów, które zapewnią trwałość usług i poprawią ich skuteczność. Plany transformacji mają też dokładnie określić rzeczywiste koszty tych działań. Będą uaktualniane co pięć lat, by można było uwzględnić zmieniające się cały czas potrzeby w opiece zdrowotnej.
Nowelizacja ustawy wprowadza m.in. zmiany w sposobie przygotowywania map potrzeb zdrowotnych. Po zmianie ustawy Minister Zdrowia
odpowiada za tworzenie krajowego planu transformacji, a wojewodowie na jego podstawie będą wyznaczać wojewódzkie plany transformacji.
odpowiada za tworzenie krajowego planu transformacji, a wojewodowie na jego podstawie będą wyznaczać wojewódzkie plany transformacji.
Plany transformacji na poziomie krajowym i regionalnym będą określały:
• potrzeby zdrowotne i wyzwania organizacji systemu opieki zdrowotnej wymagające podjęcia działań koordynowanych na poziomie ponadregionalnym,
• działania wymagające koordynowania na poziomie ponadregionalnym/regionalnym,
• planowany rok lub lata, w których działania będą realizowane,
• podmioty odpowiedzialne za realizację działań,
• szacunkowe koszty działań,
• oczekiwane rezultaty wynikające z realizacji działań,
• wskaźniki realizacji poszczególnych działań, w tym określające zabezpieczenie zakresów świadczeń opieki zdrowotnej.
• potrzeby zdrowotne i wyzwania organizacji systemu opieki zdrowotnej wymagające podjęcia działań koordynowanych na poziomie ponadregionalnym,
• działania wymagające koordynowania na poziomie ponadregionalnym/regionalnym,
• planowany rok lub lata, w których działania będą realizowane,
• podmioty odpowiedzialne za realizację działań,
• szacunkowe koszty działań,
• oczekiwane rezultaty wynikające z realizacji działań,
• wskaźniki realizacji poszczególnych działań, w tym określające zabezpieczenie zakresów świadczeń opieki zdrowotnej.
W planach transformacji określa się działania w głównych obszarach systemu ochrony zdrowia, takich jak: czynniki ryzyka i profilaktyka, podstawowa opieka zdrowotna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna, lecznictwo szpitalne. Następnie rekomendowane są określone działania w tych obszarach. Określa się oczekiwane rezultaty, podmioty odpowiedzialne za ich wdrażanie, czas realizacji i skutki finansowe, jakie niosą, oraz wskaźniki określające poziom realizacji celu. Plany będą poddawane ocenie śródokresowej, a na zakończenie przygotowane zostanie sprawozdanie z realizacji zadań i wskaźników.
Misją wprowadzanej transformacji jest zapewnienie równego i adekwatnego do potrzeb zdrowotnych dostępu do wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych przez przyjazny, nowoczesny i efektywny system ochrony zdrowia. Zmiany mają wpłynąć pozytywnie na długość życia i poprawić stan zdrowia Polaków.
Kto będzie odpowiadał za plany transformacji?
Za krajowy plan transformacji odpowiada Minister Zdrowia. Wprowadzane zmiany będą opiniowane przez Radę Dialogu Społecznego, Prezesa NFZ, Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Dyrektora NIZP-PZH-PIB, konsultantów krajowych w ochronie zdrowia, Dyrektora Narodowego Instytutu Kardiologii oraz Dyrektora Narodowego Instytutu Onkologii. Krajowy plan transformacji zostanie opublikowany w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym Ministra Zdrowia.
Analogicznie, za plany transformacji na poziomie regionalnym odpowiadają wojewodowie
po konsultacjach z nowymi wojewódzkimi radami
do spraw potrzeb zdrowotnych. Ich liczebność została ograniczona. Konsultanci wojewódzcy w danej dziedzinie medycyny nie będą już członkami rady, ale będą mieć wpływ na treść planów transformacji. Przy ich tworzeniu wojewódzka rada będzie mogła zasięgać opinii konsultantów lub innych ekspertów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Członków wojewódzkiej rady będzie powoływał wojewoda na wniosek właściwych organów lub podmiotów. W skład wojewódzkiej rady będą wchodzić przedstawiciele wojewody, Prezesa NFZ, przedstawiciel Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, przedstawiciel marszałka województwa, konwentu powiatów danego województwa, państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, Ministra Zdrowia, Rzecznika Praw Pacjenta oraz dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny – Państwowego Instytutu Badawczego. Przewodniczącym wojewódzkiej rady będzie wojewoda albo osoba przez niego wyznaczona. Członkiem wojewódzkiej rady może być osoba, która posiada wiedzę i doświadczenie w zakresie organizacji ochrony zdrowia i udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.
po konsultacjach z nowymi wojewódzkimi radami
do spraw potrzeb zdrowotnych. Ich liczebność została ograniczona. Konsultanci wojewódzcy w danej dziedzinie medycyny nie będą już członkami rady, ale będą mieć wpływ na treść planów transformacji. Przy ich tworzeniu wojewódzka rada będzie mogła zasięgać opinii konsultantów lub innych ekspertów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Członków wojewódzkiej rady będzie powoływał wojewoda na wniosek właściwych organów lub podmiotów. W skład wojewódzkiej rady będą wchodzić przedstawiciele wojewody, Prezesa NFZ, przedstawiciel Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, przedstawiciel marszałka województwa, konwentu powiatów danego województwa, państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, Ministra Zdrowia, Rzecznika Praw Pacjenta oraz dyrektora Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny – Państwowego Instytutu Badawczego. Przewodniczącym wojewódzkiej rady będzie wojewoda albo osoba przez niego wyznaczona. Członkiem wojewódzkiej rady może być osoba, która posiada wiedzę i doświadczenie w zakresie organizacji ochrony zdrowia i udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.
Projekt wojewódzkiego planu transformacji woje-woda przekazuje do zaopiniowania marszałkowi województwa, konwentowi powiatów danego województwa, wojewódzkim konsultantom w ochronie zdrowia, Prezesowi Funduszu oraz wojewódzkiej radzie dialogu społecznego. Po opracowaniu plany wojewódzkie zostaną przedstawione do konsultacji Ministerstwu Zdrowia. Po ich zatwierdzeniu zostaną ogłoszone w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Zaczną one obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.
Jak zmieni się finansowanie opieki zdrowotnej?
Nowe przepisy zmieniają też procedurę sporządzania i ustalania planu zakupu świadczeń opieki zdrowotnej na obszarze województw. Projekt takiego planu będzie sporządzał Prezes NFZ, uwzględniając dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej na obszarze województwa, wysokość planowanych kosztów świadczeń opieki zdrowotnej oraz krajowy i wojewódzkie plany transformacji. Następnie projekt będzie opiniowany przez Oddział Wojewódzki i ostatecznie zatwierdzany przez Prezesa NFZ.
Podstawę planowania finansowania świadczeń zdrowotnych muszą stanowić rzetelne dane zawarte w aktualizowanych Mapach Potrzeb Zdrowotnych. Mapy będą ustalane na okres 7 lat (pierwsza edycja mapy na 6 lat), przy czym wyniki analiz demograficznych i epidemiologicznych, analiz stanu i wykorzystania zasobów, w tym personelu medycznego, będą aktualizowane co roku.
Minister Zdrowia będzie ogłaszał mapę w drodze obwieszczenia, do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego pierwszy rok obowiązywania planów transformacji. Pierwsza mapa potrzeb zdrowotnych, zgodnie z przepisami przejściowymi, będzie obowiązywała od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Mapy potrzeb zdrowotnych – Baza Analiz Systemowych i Wdrożeniowych to projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. Projekt realizuje Departament Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia.
