Ostatnie pomiary wykazały, że na jednym ze stanowisk pracy w zakładzie patomorfologii przekroczone są stężenia substancji niebezpiecznej (ksylenu). Jakie działania powinniśmy podjąć w związku z tym? Czy konieczne jest poinformowanie PIP i PIS?
W opisanym przypadku nie ma obowiązku informowania państwowego inspektora sanitarnego, natomiast należy niezwłocznie podjąć działania zmierzające do zmniejszenia narażenia zawodowego.
Co mówią przepisy
Jedną z podstawowych powinności pracodawcy w zakresie ochrony pracowników przed chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z wykonywaną pracą jest przeprowadzanie na swój koszt badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowanie i przechowywanie wyników tych badań i pomiarów oraz udostępnianie ich pracownikom. Wynika to z art. 227 par. 1 pkt 2 kodeksu pracy (dalej k.p.).
Tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów występujących w środowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia, a także przypadki, w których konieczne jest prowadzenie pomiarów ciągłych, sposób rejestrowania oraz przechowywania wyników badań i pomiarów – określa rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Z kolei wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych oraz natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy – rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Niezbędne działania zatrudniającego
Ksylen to łatwopalna, szkodliwa i drażniąca ciecz. Jej pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem, a że są od niego cięższe – gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych częściach pomieszczeń. U ludzi narażanych na działanie ksylenu w dużym stężeniu pojawiają się przede wszystkim zaburzenia równowagi, wydłużenie czasu reakcji i zmniejszenie sprawności manualnych, a także podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych. Zgodnie z przepisami bhp najwyższe dopuszczalne stężenie ksylenu wynosi 100 mg/m3.
Gdy pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia (w tym przypadku ksylenu) przeprowadzone na stanowiskach pracy, na jakich wykonywane są prace polegające na malowaniu natryskowym, wykażą wyższe ich stężenie, pracodawca powinien zapewnić przede wszystkim wydajniejszą wentylację mechaniczną, która efektywniej usunie szkodliwe opary. Szczególnie istotne będzie zastosowanie skutecznej wentylacji miejscowej, służącej wychwytywaniu, odciąganiu i oczyszczaniu powietrza z oparów ksylenu w całym pomieszczeniu, a tym samym zmniejszaniu ryzyka zawodowego pracowników nie tylko zatrudnionych na stanowiskach, na których są one emitowane, ale również na innych stanowiskach w tym pomieszczeniu.
Do czasu modernizacji wskazane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej (m.in. masek ochronnych) i/lub skrócenie czasu ekspozycji zawodowej pracowników, a więc stosowanie rotacji na stanowiskach pracy. Trzeba również pamiętać, że zgodnie z art. 148 k.p., w przypadku takim jak opisany niedopuszczalne jest zatrudnianie pracowników powyżej 8 godzin na dobę.
Podstawa prawna
Art. 148 i 227 par. 1 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
Rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z nr 33, poz. 166).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1348).
