Subskrybuj nas na Youtube
Jeżeli dostawca usług telekomunikacyjnych umożliwia zawarcie umowy w formie dokumentowej, to będzie obowiązany umożliwić w tej samej formie jej rozwiązanie. Taką zmianę wprowadzono w tarczy 3.0
Łatwiejsze rozwiązywanie umów z dostawcami usług telekomunikacyjnych, nowe obowiązki przy automatycznym rozwiązywaniu umów – te i inne zmiany wprowadzono niejako przy okazji w ustawie z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 875), nazywanej tarczą 3.0. Zmiany, korzystne dla abonentów, na przedsiębiorców nakładają dodatkowe obowiązki wiążące się na dodatek z koniecznością stałego monitorowania ofert. Co więcej, naruszenie obowiązków nie tylko naraża na odpowiedzialność przed prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej, lecz także może skutkować zarzutem naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, a w konsekwencji karą pieniężną nakładaną przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Ułatwienia w rozwiązywaniu umów
Jedna z najważniejszych zmian to wprowadzenie obowiązku umożliwienia abonentowi rozwiązania umowy w formie dokumentowej – o ile pozwala on zawarcie jej w takiej właśnie formie. Taki obowiązek wprowadzi art. 561 dodany do ustawy z 16 lipca 2004 r. ‒ Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2460; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 785; dalej: p.t.).
Przypomnijmy, że forma dokumentowa funkcjonuje w polskim systemie prawnym od niemal czterech lat (wprowadzona została nowelizacją kodeksu cywilnego z 10 lipca 2015 r.) i w założeniu ma znacznie upraszczać zawieranie umów na odległość. Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wymagane jest złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, który umożliwia ustalenie osoby składającej oświadczenie. By zachować zaś formę pisemną czynności prawnej – konieczne jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Złożenie oświadczenia woli w formie SMS, e-maila czy nagrania rozmowy telefonicznej może przy właściwej organizacji tej czynności gwarantować odpowiednią identyfikację abonenta. W praktyce forma dokumentowa przyjęła się przy zawieraniu umów zarówno w obrocie profesjonalnym, jak i konsumenckim.
Już z samych przepisów kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, to dla jej rozwiązania za zgodą obu stron, jak również odstąpienia od niej albo jej wypowiedzenia, wystarczająca będzie forma dokumentowa. Niemniej jednak zarówno ustawa, jak i umowa stron może przewidywać zastrzeżenie innej formy. Ustawodawca zauważył, że często w przypadku usług telekomunikacyjnych zdarza się, iż dostawcy żądają pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, nawet gdy jej zawarcie następuje poprzez e-mail czy SMS. Oczywiste jest, że zastrzeżenie formy pisemnej dla czynności zmierzających do rozwiązania umowy utrudnia działania, co może prowadzić do zmiany decyzji abonenta. Dużo łatwiej jest bowiem wysłać SMS, niż złożyć oświadczenie w formie pisemnej, a następnie zadbać o to, by zostało wysłane pocztą.
Przyjęta nowelizacja prawa telekomunikacyjnego wymaga w rezultacie od dostawcy usług, by każdorazowo, jeśli dopuszcza zawarcie umowy w formie dokumentowej, stosował analogiczne ułatwienie dla jej rozwiązania. Oznacza to, że dostawcy usług będą zobligowani zaproponować analogiczne ułatwienia w rozwiązywaniu umów, jeśli decydują się korzystać z takich ułatwienie przy ich zawieraniu. Jeśli dostawca zdecyduje się na wprowadzenie ułatwień w odniesieniu do wszystkich umów – to wdrożenie takiego rozwiązania nie powinno nastręczać kłopotów. Jeśli dostawca zdecyduje się natomiast na stosowanie dwóch reżimów zawierania i rozwiązywania umów, np. oddzielnie dla umów podpisywanych w salonach, to wdrożenie ww. rozwiązania może wymagać dodatkowych działań i odpowiedniej organizacji.
Potwierdzenie
Dodatkowo wprowadzono obowiązek zawiadomienia abonenta o otrzymaniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy oraz obowiązek potwierdzenia przyjęcia oświadczenia woli. Jak wynika z art. 561 ust. 2 p.t., zawiadomienie o otrzymaniu oświadczenia powinno być wysłane „niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu jednego dnia roboczego od chwili otrzymania tego oświadczenia”. Dopuszczalne jest zgodnie z regulacją:
1) wysłanie krótkiej wiadomości tekstowej (SMS) na numer wskazany przez abonenta do kontaktu, widniejący w umowie podlegającej wypowiedzeniu ‒ w przypadku abonenta, który wskazał numer niegeograficzny lub
2) wykonanie połączenia telefonicznego na numer wskazany przez abonenta do kontaktu, widniejący w umowie podlegającej wypowiedzeniu ‒ w przypadku abonenta, który wskazał numer geograficzny.
Ponadto dostawca usług musi jeszcze potwierdzić abonentowi przyjęcie oświadczenia na trwałym nośniku. Zgodnie z art. 561 ust. 3 p.t. zobowiązany jest to uczynić w terminie 14 dni od dnia złożenia tego oświadczenia, wskazując przy tym:
- nazwę usługi będącej przedmiotem wypowiedzenia,
- dzień otrzymania wypowiedzenia i
- dzień rozwiązania umowy.
Jak wynika z uzasadnienia, celem takiej procedury jest zabezpieczenie „przed oszustwami związanymi z wprowadzeniem w błąd w celu doprowadzenia do zmiany dostawcy usług wbrew woli abonenta”.
Automatyczne przedłużanie umów
Kolejna zmiana dotyczy automatycznego przedłużania umów i stanowi wdrożenie części przepisów dyrektywy PE i Rady (UE) nr 2018/1972 z 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 321, s. 36), której implementacja w założeniu ma w zasadzie zastąpić przepisy prawa telekomunikacyjnego do końca 2020 r.
Z punktu widzenia dostawców zmiana nie powinna być zaskakująca, gdyż z pewnością są oni świadomi prac nad wdrożeniem dyrektywy. W rezultacie nowelizacji termin wypowiedzenia umowy o świadczeniu usług telekomunikacyjnych, która uległa automatycznemu przedłużeniu na czas nieokreślony, został ustalony ustawowo na miesiąc. Na dostawcę nałożono w związku z powyższym dodatkowy obowiązek informacyjny, który należy wykonać nie później niż 30 dni przed automatycznym przedłużeniem. Abonent powinien uzyskać informację o automatycznym przedłużeniu umowy, sposobach jej rozwiązania, a także najkorzystniejszych oferowanych przez dostawcę pakietach taryfowych.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu tarczy 3.0, „przepis ten ma za zadanie umożliwić abonentowi świadome podjęcie decyzji, czy nadal chce korzystać z usług dotychczasowego dostawcy, a jeśli nie, to rozpocząć odpowiednio wcześnie działania zmierzające do rozwiązania umowy”. Ponadto w zdaniu drugim nowo dodanego art. 562 ust. 1 p.t. postanowiono, że „w okresie wypowiedzenia abonent ponosi jedynie koszty świadczenia usług telekomunikacyjnych objętych umową”. „Ma to chronić abonentów przez opłatami za uruchomienie dodatkowych usług, a także przed wyłączeniem usług, które miał zagwarantowane w dotychczasowej umowie” – wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu tarczy 3.0.
Informacje o najkorzystniejszych pakietach
Na uwagę zasługuje wskazany wyżej dodatkowy obowiązek przekazywania raz w roku abonentowi informacji o najkorzystniejszych oferowanych przez dostawcę pakietach taryfowych, chyba że abonent nie wyraził zgody na otrzymywanie takich informacji (nowo dodany art. 563 p.t.). To rozwiązanie, które trudno powiązać z zagrożeniem epidemicznym, a może ono oznaczać konieczność wdrożenia przez dostawcę dodatkowych rozwiązań organizacyjnych, które wymagać będą analizy zawartych przez abonentów umów oraz zaplanowania procedury prawidłowego zrealizowania obowiązku. Konsekwencją może być również rezygnacja przez część abonentów z umów bardziej korzystnych dla dostawców na rzecz rozwiązań atrakcyjniejszych dla nich. Choć zmiana wydaje się niewielka, to w rzeczywistości będzie miała znaczenie zarówno dla utrzymania wiążących umów, jak i polityki pozyskiwania nowych abonentów.
Sankcje
Opisywane zmiany wejdą w życie 21 grudnia 2020 r. Zatem ustawodawca dał firmom trochę czasu na przygotowanie się do zmian.
Warto pamiętać, że naruszenia nowych obowiązków wiążą się nie tylko z ewentualną odpowiedzialnością przed prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej, lecz także w określonych sytuacjach mogą stanowić podstawę do interwencji prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Brak wdrożenia lub jego nieodpowiednie przeprowadzenie może bowiem naruszać zbiorowe interesy konsumentów i być podstawą nałożenia kary pieniężnej do 10 proc. rocznego przychodu.
WAŻNEAbonent powinien uzyskać informację o automatycznym przedłużeniu umowy, sposobach jej rozwiązania, a także najkorzystniejszych oferowanych przez dostawcę pakietach taryfowych.
