Wójt musi podważyć rozliczenie dofinansowania przez klub sportowy, jeśli wydatki wykraczają poza ustalony termin

Nasza gmina kontroluje wydatkowanie dotacji na zadania sportowe. W sprawozdaniu końcowym z rozliczenia dotacji klub sportowy wykazał wydatki na ubezpieczenia grupowe zawodników za okres od 1 czerwca 2023 r. do 30 kwietnia 2024 r., podczas gdy termin realizacji zadania w umowie był ustalony do 31 grudnia 2023 r. Czy należy podważyć taki wydatek?

Ponieważ pytanie dotyczy dotowania zadań w zakresie sportu, warto w pierwszej kolejności odnieść się do odpowiednich przepisów ustawy o sporcie (dalej: u.s.).

Zadanie własne

W art. 27 u.s. postanowiono, że tworzenie warunków, w tym organizacyjnych, sprzyjających rozwojowi sportu stanowi zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego. Organ stanowiący JST może określić w drodze uchwały warunki i tryb finansowania zadania własnego, wskazując w uchwale cel publiczny z zakresu sportu, który jednostka ta zamierza osiągnąć. Z kolei z art. 28 u.s. wynika, że klub sportowy, działający na obszarze danej JST, niedziałający w celu osiągnięcia zysku, może otrzymywać dotację celową z budżetu tej jednostki na podstawie uchwały, o której mowa w art. 27 ust. 2 u.s., z zastosowaniem przepisów ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) w zakresie udzielania dotacji celowych dla podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych i niedziałających w celu osiągnięcia zysku. Ponadto dotacja, o której mowa w art. 27 ust. 1 u.s., ma służyć realizacji celu publicznego, o którym mowa w art. 27 ust. 2, i może być przeznaczona w szczególności na: 1) realizację programów szkolenia sportowego, 2) zakup sprzętu sportowego, 3) pokrycie kosztów organizowania zawodów sportowych lub uczestnictwa w tych zawodach, 4) pokrycie kosztów korzystania z obiektów sportowych dla celów szkolenia sportowego, 5) sfinansowanie stypendiów sportowych i wynagrodzenia kadry szkoleniowej ‒ jeżeli wpłynie to na poprawę warunków uprawiania sportu przez członków klubu sportowego, który otrzyma dotację, lub zwiększy dostępność społeczności lokalnej do działalności sportowej prowadzonej przez ten klub.

Zatem z przepisów tych wynika, że JST może udzielać z budżetu dotacji dla klubów sportowych.

Stanowisko organów nadzoru

W orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych akcentuje się m.in., że organ stanowiący JST może określić w drodze uchwały warunki i tryb finansowania zadania własnego, wskazując cel publiczny z zakresu sportu, który jednostka ta zamierza osiągnąć. Podstawą otrzymania dotacji jest umowa zawarta na podstawie przepisów u.f.p. (por. uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 21 maja 2021 r., nr 39/2021; źródło: https://bip.wroclaw.rio.gov.pl). Konstrukcję umowy wyznacza art. 250 u.f.p., gdzie postanowiono, że zarząd JST, udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę, która określa w szczególności:

1) wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację są przekazywane środki dotacji;

2) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do 31 grudnia danego roku budżetowego;

3) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej, z tym że termin ten nie może być dłuższy niż terminy zwrotu określone w niniejszym dziale.

W umowie powinien zostać ujęty okres realizacji zadania. Taki termin został również ustalony w stanie faktycznym objętym pytaniem – 1 czerwca 2023 r. – 31 grudnia 2023 r. Jednak gmina ustaliła, że wydatki finansowane z dotacji wykroczyły poza termin końcowy realizacji zadania, ponieważ pokryto koszty ubezpieczenia grupowego aż do końca czerwca 2024 r.

Taki stan faktyczny skłania do wniosku, że dotacja została wydatkowana w sposób nieprawidłowy.

Założenie takie może mieć potwierdzenie w wystąpieniu pokontrolnym RIO w Łodzi z 8 maja 2024 r. (znak WK 602/20/2024); źródło: https://www.lodz.rio.gov.pl). Zawarto w nim ustalenie następującej treści: „Sprawozdanie końcowe z wykorzystania dotacji udzielonej na podstawie uchwały Rady Gminy (…) nr XXII/146/12 (...) w sprawie określenia warunków i trybu finansowania zadania własnego gminy (…) w zakresie sprzyjania rozwojowi sportu, nie zostało rzetelnie zweryfikowane przez dotującego. Beneficjent dotacji poniósł wydatki w wysokości 1950,00 zł dotyczące ubezpieczenia grupowego za okres od dnia 22 marca 2022 roku do dnia 21 marca 2023 roku. W związku z tym, iż termin realizacji projektu ustalono w umowie od dnia 15 lutego 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku, beneficjent nie miał możliwości pokrywania z przyznanej dotacji kosztów dotyczących 2023 roku”. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano jednostce zapewnić rzetelną weryfikację sprawozdań składanych przez kluby sportowe korzystające z dotacji udzielonej z budżetu gminy, m.in. pod kątem prawidłowości wykorzystania dotacji.

Warto jednocześnie wspomnieć, że nieprawidłowe wykorzystanie dotacji ma swoje konsekwencje. W art. 252 u.f.p. ustawodawca przewidział, że dotacje udzielone z budżetu JST:

1) wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

2) pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości

‒ podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia okoliczności, o których mowa w pkt 1 lub 2. Natomiast w przypadku gdy termin wykorzystania dotacji, o których mowa wyżej, jest krótszy niż rok budżetowy, podlegają one zwrotowi w terminie 15 dni po upływie terminu wykorzystania dotacji.

W podanym stanie faktycznym istnieją więc podstawy, aby gmina zakwestionowała wydatki wykazane w sprawozdaniu klubu sportowego. Wójt gminy powinien zweryfikować sprawozdanie i adekwatnie do ustaleń wezwać klub do zwrotu części środków dotacji. ©℗