Wójt nie może samodzielnie przesuwać wydatków na dotację dla innej JST. Potrzebna jest zgoda rady

Czy wójt gminy może wydać zarządzenie o utworzeniu wydatku na dotację celową dla innej gminy? Wójt chciałby tego dokonać zarządzeniem, przesuwając środki z wydatków majątkowych (50 tys. zł) na wydatki dotacyjne w budżecie gminy.

Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może w toku wykonywania budżetu dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu polegających na zmianach planu:

• dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub z uzyskaniem dotacji przekazywanych z budżetu państwa, z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;
• dochodów jednostki samorządu terytorialnego, wynikających ze zmian kwot subwencji w wyniku podziału rezerw subwencji ogólnej;
• wydatków jednostki samorządu terytorialnego w ramach działu w zakresie wydatków bieżących, z wyjątkiem zmian planu wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
• dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego związanych ze zwrotem dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego.

Wynika to z art. 257 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Natomiast w art. 258 tego aktu prawnego postanowiono, że organ stanowiący JST może upoważnić zarząd do:

• dokonywania innych zmian w planie wydatków niż te przytoczone wyżej, z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami;
• przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym JST;
• przekazania im uprawnień do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy;
• dokonywania zmian w planie dochodów i wydatków związanych z szeroko pojętymi środkami ze źródeł europejskich.

Ważne kompetencje

Choć powyższe regulacje niewątpliwie stwarzają organom wykonawczym dość szerokie możliwości do dokonywania zmian w planach finansowych, to nie jest to swoboda absolutna. Co więcej, są to tylko przepisy kompetencyjne, które nie przesądzają o uprawnieniach organu wykonawczego w każdej sytuacji zmiany budżetu. Te regulacje bowiem muszą być interpretowane przez pryzmat innych przepisów u.f.p. w sposób systemowy, czyli z uwzględnieniem kompetencji także organu stanowiącego JST. A to dlatego, że w u.f.p. zapisane są regulacje, których realizacja jest niejako „zarezerwowana” właśnie dla organu stanowiącego jednostki, aczkolwiek kompetencja tegoż organu stanowiącego nie wynika wprost z tych przepisów. Mowa tu o art. 214 i art. 215 u.f.p. I tak pierwszy z nich stanowi, że w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:

• zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST;
• plan dochodów rachunku dochodów jednostek, o których mowa w art. 223 ust. 1 u.f.p., oraz wydatków z nimi finansowanych;
• plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych.

Natomiast art. 215 u.f.p. stanowi, że wspomniane zestawienie sporządza się w podziale na dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych i dotacje dla jednostek spoza niego. Z kolei w zestawieniu planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST wyodrębnia się dotacje przedmiotowe, podmiotowe i celowe związane z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego. Przywołane wyżej przepisy odnoszą się więc do planowania dotacji w ramach uchwały budżetowej, w ramach załączników do tej uchwały.

Uchwała RIO

W kontekście poruszonej problematyki warto zwrócić uwagę na stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 2 lutego 2024 r. (nr 024/p126/W/24). W podanej sprawie organ nadzoru weryfikował zarządzenie organu wykonawczego, na mocy którego dokonano następującego przeniesienia w ramach wydatków budżetu: „w przedmiotowej uchwale (…) w dziale 600 - Transport i łączność rozdziale 60014 - Drogi publiczne powiatowe dokonał przeniesienia środków finansowych z par. 6050 - Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych w kwocie 19.500,00 zł do par. 6610 - Dotacja celowa przekazana gminie na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego”.

Na kanwie wspomnianych operacji RIO wskazała, że organ wykonawczy JST nie ma upoważnienia do dokonania zmiany w planie wydatków budżetowych w podanym wyżej zakresie przedmiotowym. Izba podkreśliła, że ustawowe uprawnienia organu wykonawczego do dokonywania zmian w budżecie wynikające z art. 257 u.f.p. mogą być dodatkowo rozszerzone przez organ stanowiący na podstawie art. 258 ust. 1 pkt 1 u.f.p. Jednocześnie zaakcentowano, że ograniczenia uprawnień organu wykonawczego do zmiany planu finansowego dotyczą m.in. wydatków z tytułu dotacji, której wysokość zostaje ustalana zgodnie z przepisami szczególnymi przez organ stanowiący JST. W tym kontekście nawiązano do wspomnianego art. 214 pkt 1 u.f.p., zgodnie z którym wykaz planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST stanowi załącznik do uchwały budżetowej. W podsumowaniu RIO stwierdziła, że kompetencja do utworzenia dotacji w ramach budżetu należy do organu stanowiącego JST, a nie do organu wykonawczego tej jednostki. W konsekwencji ten ostatni nie może skutecznie dokonać zmiany w uchwale budżetowej skutkującej utworzeniem nowej dotacji dla innej jednostki samorządowej.

Decyduje organ stanowiący

Odnosząc to stanowisko RIO do sytuacji opisanej przez czytelnika, należy uznać, że zmiany w planie wydatków budżetu gminy, wskutek których miałby zostać utworzony nowy wydatek w postaci dotacji celowej dla innej JST, pozostają w gestii organu stanowiącego, a nie wykonawczego. W konsekwencji we wskazanej sytuacji czytelnika to rada gminy, dokonując zmiany uchwały budżetowej, może jednocześnie zadecydować o utworzeniu wspomnianej dotacji poprzez odpowiednie zmiany w budżecie. ©℗