300 plus. Bez opieki naprzemiennej nie ma podziału świadczenia

Obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie w sprawie przyznania 300 zł na wyprawkę szkolną jest wzięcie pod uwagę orzeczeń sądów powszechnych, które mają moc wiążącą.

Gdy nie wynika z nich fakt istnienia opieki naprzemiennej, świadczenie nie może być podzielone między rodziców dziecka.

Tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Kielcach, który rozpatrywał skargę dotyczącą świadczenia 300+. ZUS odmówił jego przyznania ojcu, ponieważ nie spełniał on warunku określonego w par. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 czerwca 2021 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” (Dz.U. poz. 1092). Zgodnie z nim w przypadku gdy na podstawie orzeczenia sądu obydwoje rozwiedzionych rodziców sprawuje opiekę naprzemienną nad dzieckiem, to świadczenie 300+ jest wypłacane w połowie jego wysokości każdemu z nich. Tymczasem sąd okręgowy w wyroku wydanym w 2020 r. ustalił miejsce zamieszkania dziecka z matką, natomiast ojcu ustalił kontakty z nim w sposób szeroki, zaproponowany przez strony, ale nie opiekę naprzemienną. Mężczyzna wniósł od tego wyroku apelację, jednak została ona oddalona, dlatego orzeczenie sądu okręgowego stało się prawomocne w styczniu 2022 r.

Ojciec odwołał się od tej decyzji do prezesa ZUS, ale zostało ono utrzymane w mocy, więc jego kolejnym krokiem była skarga do WSA. Zarzucał w niej zakładowi błędną wykładnię przepisów rozporządzenia i przyjęcie, że określony wyrokiem sądu okręgowego zakres opieki nie odpowiada pojęciu opieki naprzemiennej, podczas gdy wynika z niego bezsprzecznie, że skarżący sprawuje opiekę w takim samym zakresie czasowym jak matka dziecka (przez połowę każdego miesiąca i połowę wakacji). WSA, rozpatrując skargę, nie dopatrzył się jednak naruszeń prawa skutkujących koniecznością uchylenia decyzji ZUS i ją oddalił.

Sąd wskazał, że rodzic upatruje wadliwości zaskarżonych rozstrzygnięć w nieuprawnionej i błędnej ocenie organu prowadzącego postępowanie w sprawie świadczenia 300+ co do charakteru sprawowanej nad dzieckiem opieki. Przy czym, jak zwrócił uwagę, sąd okręgowy w swoim wyroku wprost zastrzegł, że nie orzekł opieki naprzemiennej, bo brak było podstaw do przyjęcia, że byłaby ona dobra dla dziecka ze względu na konflikt między rodzicami. Powierzenie opieki naprzemiennej wymaga zaś zgody obydwu stron i ich woli do komunikowania się odnośnie do wszystkich spraw dziecka. Podobnie uznał sąd apelacyjny, który również podkreślił, że opieka naprzemienna wymaga poprawnej i bezkonfliktowej relacji między rodzicami.

WSA stwierdził, że organ decydujący o przyznaniu świadczenia z programu „Dobry start” nie pełni roli sądu rodzinnego ani nie rozstrzyga konfliktu między rodzicami na tle sprawowania przez każdego z nich opieki nad dziećmi. ZUS nie jest uprawniony do oceny, w jaki sposób matka i ojciec wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich oraz ile czasu poświęcają dzieciom w sytuacji, gdy oboje mają pełnię władzy rodzicielskiej. Jego obowiązkiem jest natomiast wzięcie pod uwagę wszelkich wydanych orzeczeń sądów powszechnych, bo to one mają moc wiążącą. Ustalenia poczynione przez zakład były więc prawidłowe, skoro w uzasadnieniach obydwu wyroków, które zapadły w sprawie będącej przedmiotem skargi, wskazano na brak uwzględnienia wniosku ojca dziecka o ustanowienie opieki naprzemiennej nad dzieckiem. W związku z tym zarzuty skarżącego sprowadzające się do polemiki z ustaleniami zawartymi w prawomocnych orzeczeniach sądowych nie mogły odnieść zamierzonego dla niego rezultatu.

WSA podkreślił na koniec, że wykonywanie opieki naprzemiennej ma miejsce jedynie wtedy, gdy rodzice dziecka zamieszkują osobno, dziecko przebywa u każdego na zmianę, w porównywalnych okresach, a fakt istnienia takiej opieki wynika z orzeczenia sądu. W efekcie, mając na względzie wyroki sądów powszechnych, podzielił stanowisko organu niższej instancji, że ojciec dziecka nie sprawuje opieki naprzemiennej w rozumieniu par. 5 ust. 2 rozporządzenia i nie przysługuje mu prawo do świadczenia 300+. ©℗