25 spośród 32 czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem z najwyższą punktacją będzie uwzględnianych przy obliczaniu łącznej liczby punktów wyznaczających poziom wsparcia, jakiego potrzebuje osoba niepełnosprawna.
Tak przewiduje obowiązujące od 29 listopada br. rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 23 listopada 2023 r. w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia (Dz.U. poz. 2581). Wprowadza ono specjalną procedurę oceny funkcjonalnej osoby niepełnosprawnej w związku z wchodzącym w życie od 1 stycznia 2024 r. świadczeniem wspierającym. Jego uzyskanie będzie bowiem uzależnione od tego, ile punktów w liczącej 100 pkt skali potrzeby wsparcia otrzyma osoba niepełnosprawna (będzie musiało ich być minimum 70).
Rozporządzenie zakłada, że poziom wsparcia będzie ustalany w odniesieniu do zdolności samodzielnego wykonywania 32 czynności związanych z obszarami codziennego funkcjonowania. Każda z nich będzie oceniana pod kątem rodzaju wsparcia, jakiego osoba niepełnosprawna potrzebuje do ich wykonania. W tym przypadku nastąpiła zmiana w porównaniu do przepisów zawartych w projekcie rozporządzenia. Początkowo miały one bowiem wskazywać, czy konieczne są: nadzór, częściowa współpraca, substytucja całkowita czy wsparcie specjalne, którym przyporządkowany był współczynnik punktowy (od 0,95 do 1). Natomiast w wersji, która została ogłoszona, będzie oceniane, czy osoba niepełnosprawna potrzebuje wsparcia: towarzyszącego, częściowego, pełnego czy szczególnego, a współczynnik punktowy będzie wynosił od 0,80 do 1. Analogiczna zmiana nastąpiła w przypadku oceny częstotliwości udzielanego wsparcia – sformułowania, czy jest ono potrzebne: prawie nigdy, sporadycznie, dość często, przeważnie, czy zawsze (ze współczynnikiem punktowym od 0,50 do 1), zostały zastąpione przez: czasami, często, bardzo często, zawsze (współczynnik punktowy pozostał ten sam).
– Widać, że przyjęty został kierunek związany z narastającym nasileniem potrzeby wsparcia, jednak dalej są to na tyle nieprecyzyjne określenia, że będą mogły być różnie interpretowane przez osoby, które będą przeprowadzać ocenę – mówi dr hab. Agnieszka Dudzińska z Uniwersytetu Warszawskiego.
Co więcej, o ile początkowo do obliczenia łącznej liczby punktów miały być sumowane wyniki uzyskane we wszystkich 32 czynnościach, to ostatecznie przyjęto, że liczyć będzie się 25 czynności, w których były one najwyższe.
Ponadto Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zdecydowało się zmodyfikować przepisy dotyczące kwalifikacji specjalistów, którzy będą się zajmować oceną potrzeby wsparcia (będą nimi mogli zostać m.in. fizjoterapeuci, psycholodzy, pedagodzy i pracownicy socjalni). Będą to robić w składzie dwuosobowym, ale wystarczające będzie, gdy tylko jedna osoba, a nie każda z nich, będzie miała co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywanym zawodzie w ciągu ostatnich pięciu lat.
– Wymagania zostały złagodzone, bo wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności mają problemy z rekrutacją osób do pracy przy nowym zadaniu, zwłaszcza że został tylko miesiąc do wejścia w życie nowego świadczenia. Rodzi to jednak obawy, czy specjalistami oceny potrzeby wsparcia zostaną osoby z odpowiednimi kwalifikacjami – uważa dr hab. Agnieszka Dudzińska.©℗
