Świadczenie pielęgnacyjne po nowemu. Kto skorzysta ze starych zasad?

Mimo że 1 stycznia 2024 r. zmienią się przepisy dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego, to niektóre osoby będą mogły je uzyskać na podstawie obecnych regulacji nawet po tej dacie. Sprawdź, komu przysługuje świadczenie opiekuńcze na starych zasadach.

Świadczenie wspierające dla dorosłych osób niepełnosprawnych oraz zmiany w zasadach przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów to dwa najważniejsze elementy reformy systemu pomocy finansowej, które wejdą w życie od przyszłego roku. Jednocześnie gwarantuje ona osobom, które teraz mają przyznane świadczenie pielęgnacyjne, zachowanie praw nabytych. Dzięki temu będą one mogły pozostać przy jego obecnej formie, zwłaszcza że dla niektórych osób może okazać się to korzystniejszym rozwiązaniem niż przejście na nowe świadczenie pielęgnacyjne.

Ważne terminy

Kto będzie mógł skorzystać z praw nabytych oraz w jaki sposób będzie się to odbywać – to szczegółowo regulują przepisy przejściowe zawarte w art. 63 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429). Zgodnie z nimi osoby, którym przed 1 stycznia 2024 r. – albo nawet po tej dacie, ale na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. – zostało przyznane co najmniej do tego dnia prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (lub specjalnego zasiłku opiekuńczego), będą mogły zachować to uprawnienie i pobierać pomoc finansową na mocy obecnego brzmienia przepisów ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.).

To rozwiązanie będzie miało zastosowanie przede wszystkim do osób, które już teraz otrzymują świadczenia pielęgnacyjne. Jednak do czasu zmiany przepisów zostało ponad trzy miesiące i może się zdarzyć tak, że wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności zostanie złożony np. w listopadzie tego roku. Dokument zostanie wydany w grudniu i opiekun wtedy złoży wniosek o świadczenie pielęgnacyjne. Gmina ma co do zasady miesiąc na wydanie decyzji i może to nastąpić w styczniu 2024 r., gdy będą już nowe przepisy. Tyle że przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego uwzględniany jest art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych (on się nie zmienia), który stanowi, że jeżeli w okresie trzech miesięcy – licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu – zostanie złożony wniosek o przyznanie świadczenia uzależnionego od dysfunkcji zdrowotnej, to prawo do niego ustala się od miesiąca, w którym złożony został wniosek o orzeczenie. W praktyce oznacza to, że we wspomnianym przypadku świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać od listopada br. i zostanie spełniony wymóg do pobierania go na starych zasadach, wynikający z art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym (opiekun będzie miał przyznane świadczenie za okres do 31 grudnia br.).

– Co więcej, może dojść do sytuacji, że rodzic z takim wydanym w grudniu tego roku orzeczeniem zgłosi się z wnioskiem o świadczenie pielęgnacyjne po 1 stycznia 2024 r. Wtedy również będzie mógł, biorąc pod uwagę art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, mieć je przyznane na starych zasadach – mówi Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (MOPS) w Płocku.

Z kolei Bogumiła Jastrzębska, kierownik działu świadczeń MOPS w Katowicach, dodaje, że regulacje zawarte w art. 63 będą dotyczyć też osób, których sprawy o świadczenie pielęgnacyjne będą na przełomie 2023 i 2024 r. w postępowaniu odwoławczo-skargowym. Wtedy – w zależności od rozstrzygnięcia, jakie w przyszłym roku podejmie samorządowe kolegium odwoławcze, wojewódzki lub naczelny sąd administracyjny – może się okazać, że prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powstanie za okres do 31 grudnia br. i wsparcie będzie się należeć na starych zasadach.

Będzie kontynuacja

W przypadku osób, które po 1 stycznia 2024 r. będą otrzymywały świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach, będzie też istotna kwestia ważności orzeczenia ich podopiecznego. Większość tych dokumentów jest bowiem wydawana na czas określony (zwykle na kilka lat, a w odniesieniu do dzieci nie dłużej niż do 16. roku życia) i tylko do daty w nich wskazanej gmina może przyznać pomoc finansową. Wraz z końcem orzeczenia wygasa więc decyzja w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego i wtedy trzeba ponownie wystąpić z wnioskiem najpierw do powiatowego zespołu o nowy dokument, a potem o wsparcie za opiekę. Przy czym na mocy art. 63 ust. 3 ustawy o świadczeniu wspierającym takie osoby w momencie uzyskania nowego orzeczenia i składania wniosku, gdy będą obowiązywać nowe przepisy, będą mogły kontynuować pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach, o ile zostanie spełniony wskazany w tym przepisie wymóg (tzw. reguła trzy plus trzy).

– Warunkiem zachowania prawa do świadczenia na dotychczasowych zasadach będzie to, aby wniosek o nowe orzeczenie został złożony w ciągu trzech miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynęła ważność starego dokumentu, a wniosek o świadczenie pielęgnacyjne w ciągu trzech miesięcy liczonych od dnia wydania nowego orzeczenia – tłumaczy Przemysław Andrysiak, kierownik działu świadczeń Zabrzańskiego Centrum Świadczeń Rodzinnych.

Dodaje, że opiekunowie będą musieli pilnować tych terminów, jeśli będzie im zależało na zachowaniu świadczenia pielęgnacyjnego w obecnej formie.

Natomiast wszystkie osoby, które będą objęte prawami nabytymi, będą mogły po 1 stycznia 2024 r. w każdej chwili zrezygnować ze świadczenia pielęgnacyjnego na starych zasadach i złożyć wniosek o jego przyznanie na podstawie nowych przepisów.©℗