Górne stawki opłat za odbiór nieczystości ze zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków gmina powinna ustalać racjonalnie, z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań – wskazuje Ministerstwo Infrastruktury (MI) w odpowiedzi na pismo rzecznika praw obywatelskich. RPO zwracał uwagę na duże rozbieżności w stawkach opłat za wywóz szamba w skali kraju, sięgające kilkuset procent.

Powołując się na petycję skierowaną do Sejmu, rzecznik jako przykład podał gminę Głogów (woj. dolnośląskie), w której górna stawka za metr sześcienny została określona na poziomie 25 zł, i gminę Lubsko (woj. lubuskie), w której opłata może sięgnąć maksymalnie nawet 216 zł. Jeszcze lepiej problem dużych różnic w opłatach widać na przykładzie miasta Zgorzelec i gminy wiejskiej Zgorzelec (woj. dolnośląskie). W tym pierwszym górna stawka została ustalona na poziomie 162,50 zł, natomiast w gminie wiejskiej może sięgnąć maksymalnie 110 zł.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1469, dalej: u.c.p.g.) górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości, którzy pozbywają się z ich terenu nieczystości ciekłych, określa rada gminy w drodze uchwały. Ustawa daje gminom swobodę w ustaleniu kwoty maksymalnej, która może być zróżnicowana m.in. ze względu na gęstość zaludnienia, odległość od stacji zlewnej czy właściwości nieczystości ciekłych.

Według autora petycji rozwiązaniem tego problemu byłoby wprowadzenie ustawowej maksymalnej stawki za wywóz szamba – analogicznie, jak jest to w przypadku opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w art. 6k ust. 2a u.c.p.g. Rzecznik nie poparł tego postulatu ze względu na to, że – jak wskazał – opłata za opróżnienie zbiorników bezodpływowych ma wprawdzie zbliżony charakter do ceny urzędowej, natomiast jest ustalana na zasadach rynkowych. RPO w pełni podziela jednak diagnozę autora petycji i zwrócił się z pytaniem, czy rządzący rozważają np. wprowadzenie do u.c.p.g. ogólnych wytycznych do stanowienia górnych stawek opłat. W ocenie rzecznika pomogłoby to „zapobiegać drastycznym różnicom w ustalaniu górnych stawek opłat, a – w konsekwencji – także takim różnicom w cenach usług świadczonych na rzecz obywateli”.

W odpowiedzi MI stwierdziło, że górne stawki opłat za odbiór nieczystości ze zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków oraz częstotliwość pozbywania się tych nieczystości przez właścicieli rada gminy powinna ustalać racjonalnie. Co przez to rozumie ministerstwo? Przede wszystkim uwzględnienie lokalnych uwarunkowań, do których należy zaliczyć m.in.: liczbę mieszkańców korzystających z danego systemu, charakter nieruchomości, zastosowane technologie oczyszczania ścieków, ale także możliwości finansowe mieszkańców i koszty związane z odbiorem i dalszym zagospodarowaniem nieczystości ciekłych. ©℗