Rada gminy nie może ustanowić całkowitego zakazu wprowadzania zwierząt domowych na określone tereny, lecz wyłącznie ustalić zasady postępowania w taki sposób, by ich pobyt w tych miejscach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom – podkreśla rzecznik praw obywatelskich.
Do RPO wpływają zastrzeżenia mieszkańców Niepołomic do regulaminu placu zabaw, na którym obowiązuje zakaz wprowadzania psów. Wskazują, że godzi to w przysługujące ich właścicielom prawa obywatelskie, a w szczególności w swobodę poruszania się i prawo do korzystania z przestrzeni publicznej.
– W przypadku, o którym mowa w skardze, obiekt użyteczności publicznej nie jest miejscem wyposażonym wyłącznie w urządzenia służące dzieciom do zabawy (huśtawki, zjeżdżalnie, karuzele), lecz na jego terenie znajduje się dużo zieleni publicznej i palenisko przeznaczone do rozpalania ognisk, z których mogłyby korzystać osoby dorosłe, w tym właściciele psów. Niestety, osoby, które wejdą na teren placu zabaw ze swoimi czworonogami, są wypraszane z tego obiektu – wskazuje Valeri Vachev, zastępca RPO.
Z ustaleń rzecznika wynika, że zakaz wprowadzania psów na teren tego placu zabaw jest konsekwencją unormowań zawartych w przepisach prawa miejscowego. Zgodnie bowiem z postanowieniami uchwały Rady Miejskiej w Niepołomicach w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy właściciele zwierząt domowych zobowiązani są do niewprowadzania ich na teren placów zabaw i piaskownic dla dzieci, kąpielisk, boisk oraz terenów zielonych i sportowych położonych na obszarze nieruchomości zarządzanych przez kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Przepisy uchwały zostały wydane na podstawie art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2519 ze zm.; dalej: ustawa o czystości), w myśl którego regulamin określa szczegółowe zasady dotyczące obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe. Powinny mieć na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku.
– Wskazać należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyrok NSA z 29 lipca 2020 r., sygn. akt II OSK 921/20) prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym ustanowienie całkowitego zakazu wprowadzania zwierząt domowych na tereny placów gier i zabaw dla dzieci stanowi naruszenie kompetencji przyznanej art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o czystości – zwraca uwagę Valeri Vachev. Jak wyjaśnia, w kompetencjach rady gminy, wynikających z tego przepisu ustawy, nie mieści się ustanowienie całkowitego zakazu wprowadzania wszelkich zwierząt domowych na określone tereny, lecz wyłącznie ustalenie zasad postępowania z nimi w taki sposób, by ich pobyt w tych miejscach nie był uciążliwy i nie zagrażał przebywającym tam osobom.
– Ustanowienie tak daleko idącego zakazu nadmiernie ogranicza swobodę poruszania się i przebywania w określonym miejscu właścicieli zwierząt domowych i wykracza poza materię określoną w ustawie o czystości. W związku z tym za niedopuszczalne i ustanowione z przekroczeniem delegacji ustawowej należy uznać unormowania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zgodnie z którymi zabronione jest wpuszczanie psów na plac zabaw dla dzieci – zaznacza Valeri Vachev.
Zdaniem przedstawiciela RPO rada gminy, która podjęła uchwałę, powinna podjąć działania legislacyjne w celu wyeliminowania z obrotu prawnego niezgodnych z prawem regulacji miejscowych ustanawiających zakaz wprowadzania zwierząt domowych na teren placów zabaw dla dzieci, kąpielisk, boisk oraz terenów zielonych i sportowych będących w zarządzie gminnych jednostek organizacyjnych. ©℗
