Mija pięć lat od wdrożenia głównej rządowej korekty zasad wspierania rozwoju inwestycji w Polsce. W 2018 r. powołano Polską Strefa Inwestycji (PSI), która stała się instrumentem wsparcia nowych przedsięwzięć na terenie kraju. Dla Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH) PSI stała się podstawowym narzędziem marketingowym pozwalającym skutecznie realizować działania statutowe, w szczególności zwiększającym efektywność współpracy z samorządami.

Równolegle z pracami rządowymi dotyczącymi korekt działalności gospodarczej zmieniały się zasady funkcjonowania PAIH. Nastąpiła adaptacja struktury organizacyjnej agencji do wymogów i zadań postawionych przed nią przez ustawodawcę oraz dopasowanie oferty do oczekiwań współpracujących z nią podmiotów gospodarczych. Dzięki temu w znaczący sposób wzrosła rola agencji jako partnera lokalnych i regionalnych samorządów oraz partnerów instytucjonalnych.

Eliminacja większości barier dotyczących dostępności do pomocy publicznej w ramach PSI zwiększyła potencjał działania PAIH. W ramach ustawy o wykonywaniu zadań z zakresu promocji polskiej gospodarki powierzono agencji m.in. promocję eksportu polskich przedsiębiorców (w szczególności z sektora MŚP), promocję polskich branż, wspieranie polskich inwestycji za granicą i na terytorium Polski oraz pozyskiwanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Agencja prowadzi te działania przy pomocy swoich oddziałów zagranicznych – zagranicznych biur handlowych PAIH oraz w ramach sieci powiązań partnerskich, we współpracy z marszałkami województw (centra obsługi inwestora i eksportera) i specjalnymi strefami ekonomicznymi (czyli w ramach PSI) oraz na podstawie umów partnerskich z jednostkami samorządów terytorialnych (JST). Agencja udostępnia wszelkie informacje m.in. przez własną stronę internetową https://www.paih.gov.pl/ oraz zarządza portalem informacyjnym https://www.trade.gov.pl/

W 2023 r. planowane jest otwarcie regionalnych biur PAIH. Dzięki temu agencja będzie jeszcze bliżej partnerów regionalnych, co pozwoli na aktywniejszą współpracę z samorządami lokalnymi. To właśnie gminy mają to, co dla agencji jest najcenniejsze. Z jednej strony jest to oferta inwestycyjna – tereny pod inwestycje. Z drugiej strony to przedsiębiorcy, którzy mogą stać się beneficjentem wsparcia proeksportowego oferowanego przez PAIH. Oba te elementy sprawiają, że samorząd terytorialny postrzegany jest obecnie przez naszą agencję jako podmiot jej działań misyjnych.

Wieloletnie doświadczenia agencji we współpracy z samorządem zaowocowały wdrożeniem opracowanych przez PAIH Standardów obsługi inwestorów. Wiele samorządów podkreśla, że współpraca ta w sposób zasadniczy wpłynęła na jakość przygotowanej oferty inwestycyjnej oraz jakość i usprawnienia tempa obsługi inwestorów. Dzięki niej wyspecjalizowane w obsłudze przedsiębiorców komórki organizacyjne gmin (biura obsługi przedsiębiorców) oferują potencjalnym inwestorom pełne wsparcie. Na bazie projektu „Invest in Gmina” opracowano gminne profesjonalne strony internetowe. Portale te pozwalają samorządom dotrzeć do zainteresowanych ich ofertą inwestycyjną przedsiębiorców. Przy współpracy z PAIH przygotowano wiele hektarów terenów inwestycyjnych, a dzięki projektom realizowanym przez agencję gminy pozyskały strategicznych inwestorów.

Wśród wielu form współpracy PAIH z samorządem szczególną uwagę należy zwrócić na kontynuację projektu „Grunt na Medal”. Jest to ogólnopolski konkurs promujący najlepsze tereny inwestycyjne w Polsce. W 2023 r. trwa już jego X, jubileuszowa edycja, do której zgłoszono 128 terenów inwestycyjnych w 104 gminach. Każda z tych lokalizacji spełniała standardy oferty inwestycyjnej opracowane przez PAIH. Należy podkreślić też, że w związku z korektą ustawy o SSE w konkursie mogły brać udział tereny inwestycyjne będące pod opieką stref. To istotna, jakościowa zmiana, która wpłynęła na podniesienie poziomu zgłaszanych do konkursu ofert.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że ze względu na szczególny charakter konkursu, gala konkursu „Grunt na Medal” odbędzie się w tym roku 4 października, podczas PAIH Forum Biznesu. Samorządowcy zwycięskich gmin będą mogli wówczas pochwalić się efektami swojej pracy przedsiębiorcom zainteresowanym pozyskaniem nowych atrakcyjnych terenów pod inwestycje.

Kolejny sztandarowy produkt agencji to „Generator Ofert Inwestycyjnych” (GOI) – internetowa baza terenów inwestycyjnych wykorzystywanych do realizacji projektów prowadzonych przez PAIH. To doskonały instrument, o zasięgu globalnym, promujący ofertę inwestycyjną gmin. Samorządy mogą samodzielnie zamieszczać w niej swoje oferty. Istotne jest to, że każda z nich spełnia standardy PAIH – jest kompletna i aktualna. Należy zaznaczyć, że tylko w 2022 r. do nowych 58 projektów inwestycyjnych rozpoczętych przez agencję przekazano 603 oferty z GOI. Obecnie w bazie zarejestrowanych jest ponad 1200 ofert z 519 gmin.

Polska Agencja Inwestycji i Handlu w ramach swoich zadań statutowych wspiera również polskich eksporterów i polskich inwestorów za granicą. W tym obszarze działań partnerska współpraca z PSI i samorządem odbywa się na szczeblu regionalnym i lokalnym. Działania na rzecz internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw oraz wsparcie ich zagranicznej ekspansji oparte są na konkretnym programie. Realizuje go centrala PAIH w Warszawie wspólnie ze swoimi zagranicznymi biurami handlowymi. Oferta eksportowa agencji dotyczy m.in. działań analitycznych z zakresu badania potencjału inwestycyjnego, opracowania strategii ekspansji na wybrane rynki, przygotowania listy wiarygodnych partnerów biznesowych i wydarzeń branżowych czy organizacji spotkań B2B i misji biznesowych dla przedsiębiorców. Dzięki współpracy PAIH z samorządem co roku wielu przedsiębiorców uczestniczy w programie szkoleniowym „ABC Eksportu”. Jest to projekt edukacyjny, którego celem jest budowa kompetencji eksportowych przedsiębiorców będących na początku drogi internacjonalizacji działalności. Zawiera kluczowy zasób wiedzy na temat ekspansji zagranicznej.

Kolejną formą wsparcia skierowaną do MŚP jest projekt „Mój biznes za granicą”. Tylko w 2023 r., przy współpracy z partnerami regionalnymi (COIE), PAIH zorganizowała 11 warsztatów tematycznych. Natomiast dla tych przedsiębiorców, którzy posiadali określony potencjał eksportowy, agencja w ramach pomocy w formule de minimis zaoferowała udział w unijnym projekcie „Polskie Mosty Technologiczne”. Uzyskana w ten sposób konkretna pomoc finansowa i merytoryczna przyczyniła się m.in. do wykreowania wzrostu potencjału eksportowego i umiędzynarodowienia wielu małych i średnich przedsiębiorstw na rynkach pozaunijnych.

PAIH realizuje swoją misję także w zakresie działań promocyjnych, informacyjnych i szkoleniowych. Nadal uczestniczy we wdrażaniu „Standardów obsługi inwestora w samorządzie” – autorskim projekcie PAIH nadzorowanym przez MSWiA. Prowadzi cykliczne spotkania szkoleniowe i staże, których celem jest podnoszenie kompetencji w zakresie obsługi inwestorów i eksporterów. W 2022 r. eksperci PAIH poprowadzili 17 takich szkoleń, w których uczestniczyło około tysiąca samorządowców. Agencja organizuje także webinaria dotyczące charakterystyki branż na wybranych rynkach zagranicznych, analizy warunków prowadzenia działalności na tych rynkach czy też kwestii związanych ze specyficznymi uwarunkowaniami kulturowymi i ochroną praw własności intelektualnej. Tylko w 2022 r. zorganizowano 50 webinariów, w których uczestniczyło ok. 4 tys. osób. Ponadto zorganizowano cztery wydarzenia o charakterze hybrydowym w zakresie wsparcia na rzecz powojennej odbudowy Ukrainy. Wzięło w nich udział 600 uczestników oraz 40 panelistów.

Doskonałą okazją do promocji regionów i samorządów była ostatnia Światowa Wystawa EXPO Dubaj 2020 oraz udział samorządów m.in. w międzynarodowych targach inwestycyjnych MIPIM w Cannes na stoisku narodowym organizowanym przez PAIH. Już teraz trwają intensywne przygotowania w Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu do udziału naszego kraju w kolejnej edycji EXPO w Japonii – EXPO Osaka 2025.

Od wielu lat, w ramach współpracy prowadzonej przez PAIH z samorządami, agencja wdraża międzynarodowe standardy. Zgodnie z nimi priorytetem jest dbałość o wysokie kompetencje pracowników JST odpowiedzialnych za kontakty z przedsiębiorcami oraz kompletność posiadanej oferty inwestycyjnej. Aby gmina i lokalni przedsiębiorcy mogli wykorzystać współpracę z PAIH jeszcze efektywniej niż dotychczas, należy podtrzymywać, a wręcz stale podwyższać i doskonalić te standardy. Kontynuacja sprawdzonych form współpracy z samorządami jest wręcz kluczowa dla kreowania naszych „pereł samorządowych” i realizacji celu nadrzędnego, jakim jest podnoszenie konkurencyjności naszego kraju na arenie międzynarodowej i dalszy jego zrównoważony rozwój.

Mirosław Odziemczyk
pełnomocnik zarządu PAIH SA ds. współpracyze Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi

partner