Dodatek osłonowy. Osoby, które ogrzewają dom węglem, otrzymają wyższe wsparcie

Do 31 stycznia 2022 r. trzeba złożyć wniosek, aby mieć gwarancję, że pierwsza rata dodatku osłonowego zostanie wypłacona do końca marca.

W ekspresowym tempie toczyły się w Sejmie prace nad ustawą o dodatku osłonowym. Przewidziane w niej świadczenie jest jednym z elementów tarczy antyinflacyjnej i ma być rekompensatą dla rodzin, które najbardziej odczuwają negatywne skutki rosnących cen. Rząd szacuje, że po wsparcie może się zgłosić nawet 6,8 mln gospodarstw domowych. Jego przyznanie będzie więc dużym wyzwaniem dla gmin, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę, że w programie 500+ wnioski składało 4,3 mln rodzin.

Wpis do ewidencji

Posłowie mocno zmodyfikowali pierwotny projekt rządu. Wśród najważniejszych zmian jest ta dotycząca kwoty dodatku. Co do zasady ma ona zależeć od liczby osób tworzących gospodarstwo domowe i wyniesie od 400 zł do 1150 zł. Posłowie zdecydowali jednak, że wyższe świadczenie - sięgające od 500 zł do 1437,50 zł (patrz infografika) - będzie przysługiwać rodzinom, w których źródłem ogrzewania domu lub mieszkania są m.in. piec, kominek, kuchnia węglowa - pod warunkiem że zostały wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynku (CEEB).

- Przepisy nic nie mówią, czy i w jaki sposób spełnianie tego wymogu będzie weryfikowane. Wydaje się więc, że rodziny będą po prostu składać oświadczenie o dokonaniu wpisu do CEEB. Warto tę kwestię uregulować w druku wniosku o wypłatę dodatku - mówi Eliza Dygas, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku.

Jeden wzór dla wszystkich

Pierwotnie projekt zakładał, że wzór wniosku będzie ustalany przez gminę w uchwale radnych. Z tego pomysłu się wycofano i zostanie on określony w rozporządzeniu ministra klimatu.

- Dobrze, że tak się stało, bo zgodnie z ustawą wnioski będzie można składać już od dnia jej wejścia w życie, czyli następnego dnia po jej ogłoszeniu. Nałożenie na radnych zadania opracowania wniosku i podjęcia w tej sprawie uchwały spowodowałoby, że nie byłoby to możliwe - uważa Marzena Szuleta, kierownik biura świadczeń rodzinnych Urzędu Miasta w Kaliszu.

Posłowie doprecyzowali też brzmienie art. 1 ust. 8 ustawy, tak aby wynikało z niego jednoznacznie, że dodatek jest wypłacany w dwóch równych częściach (początkowo nie było to określone) w terminie do 31 marca oraz 2 grudnia 2022 r. W tym samym przepisie wskazano też, że jeżeli ktoś złoży wniosek o dodatek osłonowy później niż na dwa miesiące przed upływem tych terminów, świadczenie jest mu wypłacone jednorazowo, niezwłocznie po wydaniu decyzji przyznającej ten dodatek. To oznacza, że jeśli rodzina będzie chciała szybko skorzystać z pierwszej raty dodatku, musi złożyć wniosek w gminie do końca stycznia przyszłego roku.

Wniosek przez internet

Posłowie zdecydowali, że wniosek o wsparcie będzie można złożyć w formie nie tylko pisemnej, ale też elektronicznej. To drugie rozwiązanie będzie wymagało uwierzytelnienia za pomocą profilu zaufanego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

- Wyłączy to możliwość wysyłania wniosków za pośrednictwem portalu Emp@tia lub bankowości elektronicznej, tak jak w przypadku ubiegania się o świadczenie wychowawcze i 300+. Pozostanie ePUAP - wskazuje Bogumiła Jastrzębska, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPS w Katowicach.

Ponieważ rodzice najczęściej wykorzystują właśnie te dwa kanały wnioskowania o świadczenia na dzieci, które tutaj nie będą dostępne, można się spodziewać, że większość wniosków o dodatek osłonowy będzie składana na papierze.

Posłowie postanowili rozszerzyć prawo do ubiegania się o wsparcie na obcokrajowców, którzy mają odpowiedni status pobytowy w Polsce. W ustawie znalazły się też przepisy wyłączające kwotę tego świadczenia spod egzekucji skarbowej i sądowej. Nie będzie ono opodatkowane i nie będzie traktowane jako dochód przy wnioskowaniu o świadczenia z systemu pomocy społecznej i świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (tzw. 500+ dla niepełnosprawnych).

Zaniżone koszty

Przyznawanie dodatków osłonowych ma być dla gmin zadaniem zleconym, a na jego obsługę trafi 2 proc. kwoty dotacji przekazanej na wypłatę tych świadczeń. Zdaniem Piotra Spiżewskiego, kierownika działu świadczeń rodzinnych MOPS w Puławach, nie pokryje to wszystkich kosztów związanych z realizacją nowych obowiązków.

Dodatek osłonowy dla osób o najniższych dochodach czyli dla blisko połowy gospodarstw w kraju

- Pieniądze są niższe w porównaniu z tymi, które dostawaliśmy na świadczenie 300+, a ono jest przecież niezależne od kryterium dochodowego. Co więcej, ten wskaźnik jest niższy od obowiązującego w świadczeniach rodzinnych (wynosi on 3 proc. dotacji), gdzie ustalana jest sytuacja dochodowa i obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”, która będzie wykorzystywana również w dodatkach osłonowych - wskazuje.

Gminy spodziewają się, że z uwagi na dość wysokie kryterium dochodowe i szacunki dotyczące liczby rodzin uprawnionych do dodatku liczba wniosków będzie duża, do tego przyjdzie im rozpatrzyć je w stosunkowo krótkim czasie. Co prawda nie wiadomo jeszcze, ile potrwa proces legislacyjny (jeśli Senat wprowadzi poprawki, ustawa ponownie wróci do Sejmu) i kiedy nowe przepisy wejdą w życie, ale samorządowcy przewidują, że większość uprawnionych będzie chciała złożyć wniosek do końca stycznia, aby zagwarantować sobie wypłatę pierwszej raty świadczenia do końca marca.