Do 31 stycznia do gmin powinny wpłynąć oświadczenia przedsiębiorców o tym, ile w minionym roku sprzedali poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych.
Do tego dnia mają oni też czas na uiszczenie pierwszej raty opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż takich towarów. Środki z tego tytułu zasilają tzw. fundusz korkowy (inaczej kapslowy) i co do zasady muszą być wykorzystane przez gminę na profilaktykę i przeciwdziałanie alkoholizmowi czy narkomanii. Do 31 grudnia 2020 r. dochody z tego tytułu można było wykorzystać również – wyjątkowo – na działania związane z przeciwdziałaniem pandemii koronawirusa – zgodnie z art. 15qc specustawy o COVID-19 (przepis zaczął obowiązywać 24 czerwca 2020 r.). I faktycznie samorządy z tej możliwości korzystały. Przykładowo: Bielsko-Biała środki pochodzące z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczyła częściowo na zakup termometrów bezdotykowych, środków dezynfekujących, rękawic lateksowych, ręczników papierowych, folii ochronnych i taśm ostrzegawczych. W tym roku gminy z pewnością odczują spadek wpływów z opłat wydawanych za koncesje, co jest bezpośrednim skutkiem wpływu pandemii na gastronomię i handel oraz wprowadzonych zwolnień, jakie z JST otrzymali przedsiębiorcy. W publikacji sprawdzamy, jakie obawy mają w związku z tym samorządy. Przypominamy też procedurę uiszczania opłat za korzystanie z koncesji.
Fundusz korkowy przeznaczony jest na finansowanie zadań własnych jednostki określonych w art. 41 ust. 1 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej u.w.t.p.a.). Wpływy z opłat stanowią dodatkowe źródło finansowania przez gminę wykonania jej zadań dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, a także przeciwdziałania narkomanii [ramka 1].
Ramka 1
Rola gminy
W zakresie zadań dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, a także przeciwdziałania narkomanii obowiązki gminy polegają m.in. na:
• zwiększaniu dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem;
• udzielaniu rodzinom, w których występują problemy alkoholowe (narkomanii), pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;
• prowadzeniu profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzeniu pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych;
• wspomaganiu działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych lub narkomanii;
• podejmowaniu interwencji w związku z naruszeniem przepisów dotyczących zakazu promocji i reklamy alkoholu oraz zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, nieletnim lub na kredyt oraz występowaniu przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego;
• wspieraniu zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. ©℗
Coraz mniej stabilnie
W ubiegłym roku gminy nie odczuły utraty dochodów przez przedsiębiorców, którzy uiszczali opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż alkoholu [ramka 2]. – Wysokość opłat była ustalana na podstawie wartości sprzedaży napojów alkoholowych w 2019 r., tym samym obecna sytuacja nie miała większego wpływu na dochody uzyskiwane z tego tytułu – twierdzi Monika Pawlak z biura rzecznika prasowego prezydenta Łodzi. Wtóruje jej Joanna Żabierek, rzecznik prasowy prezydenta Poznania. – Dochody miasta z tytułu wnoszonych przez przedsiębiorców opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych zostały zrealizowane na zaplanowanym na 2020 r. poziomie – mówi.
Ramka 2
Przykładowe wpływy miast z koncesji w 2020 r.
Gdańsk – 16 099 445 zł
Białystok – 7 425 371 zł
Olsztyn – 4 650 593 29 zł
Lublin – 8 300 000 zł
Bielsko-Biała – 4 697 651 zł ©℗
Na razie brakuje danych, jak w tym roku będą się kształtować dochody gminy z tytułu korzystania przez przedsiębiorców z koncesji. Samorządowcy przewidują, że epidemia COVID-19 raczej nie będzie miała wpływu na działalność przedsiębiorców prowadzących detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych. Co innego, jeśli chodzi o wpływy z tytułu koncesji na sprzedaż alkoholu w lokalach gastronomicznych. Tu gminy zapewne sporo stracą. O tym, że zauważalny jest spadek obrotów w branży gastronomicznej – ze względu na dwukrotne ograniczenia w prowadzonej działalności (wynikające z obostrzeń związanych z pandemią) – potwierdza też Monika Głazik z biura prasowego w kancelarii prezydenta Lublina, a także Joanna Żabierek z Poznania. – Pandemia z pewnością w znacznym stopniu dotknęła przedsiębiorców prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych w gastronomii. Jednak w 2020 r., w porównaniu z poprzednimi latami, nie odnotowaliśmy wzrostu liczby osób, które zakończyły działalność w tej branży – mówi rzeczniczka poznańskiego magistratu. Ale Katarzyna Ciupek, rzeczniczka prezydenta Kalisza, podaje, że restauratorzy rezygnują z posiadanych zezwoleń bądź pytają o ulgi w opłacie w 2021 r., z kolei Tomasz Ficoń z urzędu w Bielsku-Białej przyznaje, że w 2020 r. mniej osób wnioskowało o wydanie koncesji. – Ze względu na fakt ścisłego powiązania dochodów z opłat z wysokością sprzedaży w roku poprzednim spodziewamy się zmniejszenia wpływów w 2021 r. – mówi. Dodaje jednak, że o skali zjawiska będzie można mówić dopiero po złożeniu przez przedsiębiorców oświadczeń o uzyskanych obrotach w 2020 r. w terminie do końca stycznia 2021 r.
Procedura
Zasady związane z uiszczaniem opłaty zależą od tego, czy obowiązek uzyskania zezwolenia dotyczy przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą w zakresie detalicznej sprzedaży alkoholu, czy też już prowadzących tę działalność w roku poprzednim. Nowicjusze płacą wstępną opłatę uzależnioną od rodzaju zezwolenia [ramka 3].
Ramka 3
Rodzaje zezwoleń
A – do 4,5 proc. zawartości alkoholu oraz na piwo.
B – powyżej 4,5 proc. do 18 proc. zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa).
C – powyżej 18 proc. zawartości alkoholu. ©℗
Wydanie koncesji jest uwarunkowane dokonaniem przez przedsiębiorcę na rachunek bankowy urzędu gminy opłaty za korzystanie z zezwolenia (opłata wstępna). Jeśli zamierza on sprzedawać wszystkie rodzaje alkoholi, musi wnieść opłatę za każdy z nich, co w sumie wynosi 3150 zł. Poza tym co roku musi również oddawać gminie procent od sprzedaży poszczególnych napojów ponad wyznaczony limit [tabela].
Tabela. Zróżnicowane stawki
| Rodzaj zezwolenia | Opłata wstępna | Opłata za korzystanie z zezwolenia (roczna) | ||
| roczny limit sprzedaży | poniżej limitu | powyżej limitu | ||
| A | 525,00 zł | 37 500,00 zł | 525,00 zł | 1,4 proc. sprzedaży |
| B | 525,00 zł | 37 500,00 zł | 525,00 zł | 1,4 proc. sprzedaży |
| C | 2 100,00 zł | 77 000,00 zł | 2 100,00 zł | 2,7 proc. sprzedaży |
Jeżeli przedsiębiorca stara się o zezwolenie w trakcie roku, to opłatę za zezwolenie oblicza się proporcjonalnie do okresu ważności zezwolenia [ramka 4].
Ramka 4
W trakcie roku
Dla zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych zawierających:
1) do 18 proc. alkoholu opłatę wylicza się w następujący sposób:
525 zł ÷ liczba dni w roku × liczba dni do końca roku kalendarzowego
2) powyżej 18 proc. alkoholu opłatę wylicza się w następujący sposób:
2100 zł ÷ liczba dni w roku × liczba dni do końca roku kalendarzowego.
Tak samo należy wyliczyć opłatę, gdy kończy się ważność zezwolenia w trakcie roku.
W przypadku przedsiębiorców prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych w roku poprzednim są oni zobowiązani – bezpośrednio z mocy ustawy – do złożenia do 31 stycznia pisemnego oświadczenia o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim. Wartość sprzedaży należy obliczać oddzielnie dla każdego rodzaju napojów alkoholowych. Obrót ma wpływ na wysokość opłaty. Gdy nie przekroczy limitu, to jest ona równa opłacie wstępnej, a jeżeli jest większa, to danina stanowi określony procent wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim (zobacz tabelę). Przy czym wartość sprzedaży to kwota należna sprzedawcy za sprzedane napoje alkoholowe z uwzględnieniem podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Jeśli przedsiębiorca prowadzi więcej punktów sprzedaży alkoholu, to dla każdego z nich obrót liczy oddzielnie.
Co ważne, przedstawienie przez przedsiębiorcę fałszywych danych w oświadczeniu powoduje cofnięcie zezwolenia (art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a.). W tym zakresie ważne są wyjaśnienia NSA, który w wyroku z 6 marca 2017 r. (sygn. akt II GSK 1581/15) podał, że ustawodawca celowo posłużył się w art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. terminem „fałszywe dane”, a nie np. „dane nieprawdziwe”. Użyty termin wskazuje na konieczność zbadania celu działania przedsiębiorcy, w szczególności wyjaśnienia zamiaru, jaki mu towarzyszył. Istotne jest też zbadanie skutku, jaki chciał osiągnąć. Zdaniem NSA nie można mówić o podaniu danych „fałszywych” w przypadku stwierdzenia, iż do podania nieprawdziwych danych doszło w wyniku omyłki bądź nawet przyjęcia wadliwej metody wyliczeń, jeżeli w jej wyniku nie nastąpiło uszczuplenie budżetu gminy należnej poprzez zaniżenie wysokości należnej od przedsiębiorcy opłaty rocznej.
Opłata wnoszona jest na rachunek gminy – w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem – w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego.
Przedsiębiorcy, których zezwolenia tracą ważność w ciągu danego roku, wnoszą opłatę jednorazowo do 31 stycznia danego roku – w wysokości proporcjonalnej do okresu ważności zezwolenia.
Skutki naruszenia obowiązku
Na podstawie art. 18 ust. 12 pkt 5 u.w.t.p.a. zezwolenie wygasa w przypadku niedopełnienia w terminach obowiązku:
a) złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 111 ust. 4 u.w.t.p.a., lub
b) dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 111 ust. 2 i 5 u.w.t.p.a.
Zgodnie z art. 18 ust. 12 a u.w.t.p.a. zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku złożenia oświadczenia, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. a u.w.t.p.a. nie złoży oświadczenia wraz z jednoczesnym dokonaniem opłaty dodatkowej w wysokości 30 proc. opłaty podstawowej.
Natomiast zgodnie z art. 18 ust. 12 b u.w.t.p.a. zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku dokonania opłaty, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. b u.w.t.p.a.nie wniesie raty opłaty określonej w art. 111 ust. 2 albo 5, powiększonej o 30 proc. opłaty.
Oznacza to, że jeżeli do 31 stycznia przedsiębiorca nie wykonał dwóch obowiązków, tj. nie złożył oświadczenia i nie zapłacił pierwsze raty opłaty, będzie musiał wpłacić podwójną opłatę dodatkową (2 x 30 proc. opłaty podstawowej) oraz wnieść pierwszą ratę opłaty.
Przy czym warto wskazać, że NSA w wyroku z 2 lipca 2020 r. (sygn. akt II GSK 439/20) podał, że dla wygaśnięcia zezwolenia nie ma znaczenia to, czy nieuiszczenie raty opłaty czy dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 18 ust. 12b u.w.t.p.a., było zawinione przez samą stronę lub inny podmiot (np. bank), czy też wynikało z niewiedzy czy przeoczenia. Mówiąc wprost: nie ma znaczenia, co było powodem uchybienia ustawowemu terminowi, istotne jest jedynie to, że termin nie został zachowany.
Sankcje za nieterminowość
W praktyce dużo wątpliwości wzbudza to, czy opłata dodatkowa za nieuiszczenie w terminie raty opłaty wynosi 30 proc. tej raty, czy 30 proc. opłaty za cały rok. Z orzecznictwa wynika, że w art. 18 ust. 12b u.w.t.p.a chodzi o 30 proc. opłaty. Pogląd ten potwierdza wyrok NSA z 23 sierpnia 2018 r. (sygn. akt II GSK 1267/18), w którym stwierdzono, że z art. 18 ust. 12b u.w.t.p.a. wprost wynika, że w przypadku niedopełnienia w terminie obowiązku dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 111 ust. 2 i 5 zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia tego obowiązku, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania opłaty nie wniesie raty opłaty określonej w art. 111 ust. 2 albo 5, powiększonej o 30 proc. tej opłaty. Jest w nim więc mowa o 30 proc. opłaty, a nie o 30 proc. raty opłaty.
NSA zauważył, że opłata za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych jest opłatą roczną, a jedynie jest ona wnoszona w trzech równych ratach. Dolegliwość związana z przekroczeniem terminu uiszczenia opłaty rocznej odnosi się więc do wysokości opłaty rocznej, nie zaś do wysokości raty. NSA uznał, że gdyby ustawodawcy chodziło o opłatę dodatkową w wysokości 30 proc. raty (a nie opłaty), wówczas w przepisie by nie użyto określenia: „tej opłaty”.
Warto zauważyć, że ustawodawca operuje dwoma odrębnymi pojęciami, które przekładają się na konkretne kwoty – „opłata” i „rata opłaty”. I tak opłata to kwota wynikająca z regulacji zawartej w art. 111 u.w.t.p.a. wnoszona za korzystanie z zezwolenia przez okres roku lub okres, o którym mowa w ar. 111 ust. 8 u.w.t.p.a., natomiast rata jest częścią opłaty rocznej (lub proporcjonalnej) wnoszoną w terminach, o których mowa w art. 111 ust. 8 u.w.t.p.a. NSA podkreślił, że wysokość opłaty dodatkowej odnosi się wyłącznie do pojęcia „opłaty”, a nie „raty”. Ponadto wyjaśnił, że art. 111 ust. 7 u.w.t.p.a. przewiduje wnoszenie opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w trzech równych ratach, przy czym takiej możliwości nie dopuszcza dla wnoszenia opłaty dodatkowej, o której mowa w art. 18 ust. 12b u.w.t.p.a.
Na ściśle określone działania
Zgodnie z art. 182 u.w.t.p.a. dochody z opłat za zezwolenia wykorzystywane są na realizację:
- gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz programów przeciwdziałania narkomanii;
- zadań realizowanych przez placówkę wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz programów przeciwdziałania narkomanii
– i nie mogą być przeznaczane na inne cele.
Co ważne, zadania gminy w omawianym zakresie są prowadzone w postaci programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz programu przeciwdziałania narkomanii stanowiących części strategii rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy, uwzględniającego cele operacyjne dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych lub przeciwdziałania narkomanii, określone w Narodowym Programie Zdrowia.
Podczas opracowywania gminnych programów należy uwzględniać fakt, że obowiązek ich przygotowania wynika z odrębnych ustaw, dlatego powinny być one ujęte w osobnych uchwałach (por. rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody łódzkiego z 23 marca 2009 r., nr PrO-I-0911/115/09).
Jak wskazał WSA w Gdańsku w wyroku z 9 lipca 2020 r. (sygn. akt III SA/Gd 328/20), przyjęcie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz gminnego programu przeciwdziałania narkomanii nie jest stanowieniem aktu prawa miejscowego (czyli źródła prawa powszechnie obowiązującego, wykonawczego do ustawy i wiążącego na zewnątrz), lecz jest to akt wewnętrzny o czasowo ograniczonym obowiązywaniu, wiążący tylko w ramach struktury administracji i to w specyficzny sposób – charakterystyczny dla aktów planowania. Gminne programy są realizowane przez ośrodek pomocy społecznej albo centrum usług społecznych lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu realizacji gminnych programów wójt (burmistrz, prezydent miasta) może powołać pełnomocników.
Komisja rozwiązywania problemów alkoholowych
Działania w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych inicjuje powoływana w każdej gminie przez włodarza gminna komisja. Jej członkowie muszą mieć odpowiednie w tym zakresie kwalifikacje. Zasady wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych (por. wyrok WSA w Gdańsku z 9 lipca 2020 r., sygn. akt III SA/Gd 304/20, oraz rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody opolskiego z 30 marca 2012 r., nr NK.III.4131.1.26.2012.IM). Ich gratyfikacja również pochodzi ze środków zebranych od przedsiębiorców sprzedających alkohol [ramka 5].
Ramka 5
Ustawowe zadania
Generalnie zadania gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych można podzielić na cztery grupy:
• zmierzające do orzeczenia obowiązku poddania się leczeniu,
• opiniodawcze,
• kontrolne,
• pozostałe.
Jednym z podstawowych zadań komisji jest skierowanie osoby nadużywającej alkoholu na badanie do biegłego w celu wydania opinii na temat uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Postępowanie w tej sprawie komisja wszczyna z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanego, a obejmuje ono osoby nadużywające alkoholu i powodujące rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich bądź uchylające się od pracy albo systematycznie zakłócające spokój lub porządek publiczny.
Na badanie kieruje komisja właściwa dla miejsca zamieszkania osoby, której sprawa dotyczy. Wskazane skierowanie ma formę pisemną. Ponadto komisja jest uprawniona do wystąpienia do sądu rejonowego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w celu zobowiązania osoby nadużywającej alkoholu do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. Posiada ona legitymację formalną do złożenia wniosku o wszczęcie wskazanego postępowania, które toczy się przed sądem cywilnym w trybie nieprocesowym, zgodnie z postanowieniami art. 26 u.w.t.p.a.
Funkcje opiniodawcze komisja wypełnia przez opiniowanie zezwoleń na sprzedaż alkoholu wydawanych przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Dotyczą one zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy ustalającymi liczbę punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak również w miejscu sprzedaży, a także obejmują zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.
Co ważne, wydanie opinii powinno zostać poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym, które polega na ogół na przeprowadzeniu oględzin utrwalonych w protokole czy na sporządzeniu dokumentacji graficznej, z której można jednoznacznie ustalić miejsce położenia punktu sprzedaży w odniesieniu do obiektów, którym rada gminy przyznała w uchwale ochronę. Opinia wydawana jest w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 8 lutego 2018 r., sygn. akt III SA/Wr 771/17).
Komisja opiniuje także projekt programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na dany rok.
Funkcja kontrolna
Działania kontrolne inicjowane przez gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych polegają na przeprowadzaniu kontroli punktu sprzedaży alkoholu pod kątem przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia oraz na ich wizytacji.
Pozostałe jej działania skupiają się na realizacji gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Przyjmują one formę organizowania pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób z problemem uzależnienia, a także organizowanie pomocy psychologicznej czy prawnej dla osób żyjących w rodzinach z problemem alkoholowym/narkotykowym (np. organizowanie punktów pomocy, w których możliwe jest spotkanie z psychologiem lub prawnikiem) bądź polegają na współpracy z organizacjami pozarządowymi przy realizacji różnych projektów, w tym kampanii informacyjno-edukacyjnych na temat szkodliwości uzależnień (konferencje, seminaria, prelekcje w szkołach).
Komisja podejmuje także działania interwencyjne na podstawie art. 131 i 15 u.w.t.p.a. dotyczące niedozwolonej sprzedaży napojów alkoholowych (np. sprzedaż alkoholu małoletnim) czy niedozwolonej reklamy napojów alkoholowych (np. reklama alkoholu poza dopuszczalnymi godzinami czy reklama alkoholu w prasie młodzieżowej).
Wśród zadań odrębnych, przewidzianych ustawami szczególnymi, można wyróżnić m.in. te związane z „Niebieską Kartą”, która jest uregulowana w rozporządzeniu Rady Ministrów z 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” (Dz.U. nr 209, poz. 1245). ©℗
WAŻNE Jeśli w określonym terminie przedsiębiorca nie zapłaci gminie za zezwolenie na sprzedaż alkoholu, nie może się o nie ubiegać przez pół roku od dnia wydania decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia.
Rozwiązania na czas pandemii
W minionym roku samorządy mogły wspomóc przedsiębiorców sprzedających alkohol – umożliwiały im to rozwiązania przyjmowane przez parlament. Pierwsze z nich, przyjęte w tarczy 4.0. (tj. ustawie z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw), przewidywało, że zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży, których ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, zachowują ważność przez dodatkowy okres sześciu miesięcy od dnia utraty pierwotnego terminu jego ważności. Warunkiem tego było jednak wniesienie proporcjonalnej opłaty za wydanie zezwolenia przed upływem pierwotnego terminu ważności zezwolenia. Jeśli przedsiębiorca tego nie zrobił, nie mógł skorzystać z automatycznego przedłużenia obowiązywania zezwolenia. Z naszych informacji wynika, że liczba beneficjentów tego rozwiązania nie była duża. I tak np. w Gliwicach, Częstochowie, Kaliszu z art. 15qa specustawy o COVID-19 skorzystało po dwóch przedsiębiorców.
Ponadto tarcza 4.0 w dodanym art. 31zzca specustawy o COVID-19 upoważniła rady gminy do uchwalenia zwolnienia z opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż alkoholu przeznaczonego do spożycia w miejscu sprzedaży bądź odroczenia terminu na jej wniesienie (do 31 grudnia 2020 r). Dotyczyło to wyłącznie opłat należnych w 2020 r. za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów w lokalach gastronomicznych. Upoważnienie rady gminy nie obejmowało możliwości zwolnienia z opłaty wnoszonej przed wydaniem zezwolenia. W przypadku zwolnienia rada gminy mogła przyznać zwrot określonej części opłaty pobranej od przedsiębiorców, którzy wnieśli ją jednorazowo za 2020 r. w terminie do 31 stycznia 2020 r. Z informacji uzyskanych przez nas z magistratów wynika, że gminy nie kwapiły się do udzielania takiej pomocy. Wyjątkiem jest Rada Miejska Bialska-Białej, która w uchwale nr XXI/501/2020 z 25 sierpnia 2020 r. postanowiła o zwolnieniu przedsiębiorców sprzedających alkohol w lokalach gastronomicznych z trzeciej raty opłaty i o zwrocie 1/3 opłaty wniesionej przez nich jednorazowo za 2020 r.
Podstawa prawna
• art. 41, art. 111, art. 18, art. 182, art. 25, art. 26 ust. 3, ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2277; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1492)
• art. 10 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2050)
• art. 15qa, art. 15qc, art. 31zzca ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11)
