Subskrybuj nas na Youtube
Większy nacisk na wpływ nowych przedsięwzięć na ludzi, a także badania ryzyka wystąpienia poważnych awarii oraz katastrof przewidują zmienione przepisy dotyczące ocen środowiskowych.
Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują znowelizowane regulacje ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz.353 ze zm., dalej ustawa o.o.ś). ). Nowe przepisy, przyjęte jeszcze w 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1936, dalej nowelizacja), to skutek przede wszystkim zmian prawa unijnego, wprowadzonego Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/52/UE z 16 kwietnia 2014 r. zmieniającą Dyrektywę 2011/92/UE.
Precyzyjna karta informacyjna
Uszczegółowione zostały wymogi dotyczące zakresu karty informacyjnej przedsięwzięcia (tzw. KIP), jest dokumentem o charakterze wstępnym. Jego ocena merytoryczna pozwala organom administracji publicznej podjąć decyzję w zakresie konieczności (lub jej braku) przeprowadzenia względem danej inwestycji procedury oceny oddziaływania na środowisko. Do tej pory zakres KIP, który był określany na podstawie art. 63 ustawy o.o.ś., odnosił się wyłącznie do technicznych wymogów przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko.
Od 1 stycznia 2017 r. dokument ten będzie musiał zawierać konkretne informacje, w szczególności o:
1) rodzaju, cechach, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia,
2) powierzchni zajmowanej nieruchomości, dotychczasowym sposobie jej wykorzystywania i pokryciu jej szatą roślinną, a także o powierzchni planowanego obiektu budowlanego,
3) rodzaju użytej technologii,
4) ewentualnych wariantach przedsięwzięcia, przy czym w przypadku drogi wchodzącej w skład transeuropejskiej sieci drogowej, każdy z analizowanych jej wariantów musi być dopuszczalny pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego,
5) przewidywanej ilości wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii,
6) rozwiązaniach chroniących środowisko,
7) rodzajach i przewidywanej ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko,
8) możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
9) obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2134 ze zm.) oraz korytarzach ekologicznych znajdujących się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia,
10) przedsięwzięciach realizowanych i zrealizowanych, znajdujących się na terenie inwestycyjnym oraz w obszarze oddziaływania nowego przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanej inwestycji – w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
11) ryzyku wystąpienia poważnej awarii lub katastrofy naturalnej i budowlanej,
12) przewidywanych ilościach i rodzajach wytwarzanych odpadów oraz ich wpływie na środowisko,
13) pracach rozbiórkowych dotyczących przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Uwzględnia się przy tym dostępne wyniki innych ocen wpływu na środowisko, przeprowadzonych na podstawie odrębnych przepisów. Dotychczasowy brak szczegółowych regulacji KIP powodował komplikacje przy merytorycznej ocenie kwalifikacyjnej, tak po stronie inwestorów, jak i organów wydających decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach.
Katalog inaczej
Zmianie uległ również katalog obligatoryjnych kryteriów koniecznych do uwzględnienia przy podejmowaniu decyzji o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, w stosunku do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać. Obecnie właściwe organy są zobowiązane do łącznego rozpatrzenia zindywidualizowanych kryteriów, wskazanych w art. 63 ust. 1 ustawy o.o.ś.
Ustawodawca poszerzył też krąg zagadnień, które winny podlegać ocenie. Mowa przede wszystkim o odrębnych analizach skumulowanych oddziaływań na krajobraz – zarówno z zamierzeniami planowanymi, jak realizowanymi i zrealizowanymi – a także o zintensyfikowanych działaniach na rzecz ochrony bioróżnorodności przyrodniczej w ujęciu wspólnotowym.
Ponadto obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania będzie stwierdzany obligatoryjnie, jeżeli możliwość realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko jest uzależniona od ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania lub z KIP wynika, że realizacja inwestycji może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza.
3 lata na raport
Od 1 stycznia zmienią się także przepisy dotyczące dalszego postępowania, gdy organ zawiesi postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych. W takiej sytuacji inwestor po nałożeniu na niego obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i określeniu zakresu raportu będzie miał tylko trzy lata na dostarczenie wymaganej dokumentacji. Jeśli nie dotrzyma terminu, wówczas żądanie wszczęcia przedmiotowego postępowania będzie uważane za wycofane. Do tej pory w tym zakresie było sporo wątpliwości.
Inaczej brzmią także regulacje określające zakres przedmiotowy raportu. Większy nacisk położono na takie zagadnienia, jak: oddziaływanie na ludzi, różnorodność biologiczną, wspieranie racjonalnej polityki energetycznej, kwestie awarii i katastrof naturalnych oraz budowlanych czy prawną ochronę wód. Nowelizacja wprowadza po raz pierwszy do ustawy o.o.ś. kryteria konieczne do uwzględnienia w ramach tzw. wielokryterialnej oceny wariantowej. Opiera się na badaniu wpływu przedsięwzięcia w różnych wariantach jego realizacji czy to pod względem lokalizacyjnym, technicznym, technologicznym czy ekonomicznym. Przy wykonaniu tego typu porównania uwzględnia się m.in. wpływ na środowisko w związku z oddziaływaniem na:
1) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze,
2) powierzchnię ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz,
3) dobra materialne,
4) zabytki i krajobraz kulturowy objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,
5) krajobraz,
6) formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych,
7) wzajemne oddziaływanie między ww. elementami.
Przy porównaniu poszczególnych wariantów należy też wziąć pod uwagę wpływ na środowisko ewentualnych prac rozbiórkowych, a także gospodarkę odpadami i zastosowanie określonych technologii lub substancji.
Jeżeli okaże się, że przedsięwzięcie może mieć znaczący wpływ na obszar Natura 2000, wówczas raport o jego oddziaływaniu na środowisko powinien także zawierać dane potwierdzające brak rozwiązań alternatywnych oraz informację, czy wymogi nadrzędnego interesu publicznego przemawiają za realizacją inwestycji. Tego typu informacje muszą się także znaleźć w raporcie, jeśli planowane prace są kwalifikowane jako inwestycja liniowa celu publicznego, a proponowany wariant jej realizacji przebiega przez park narodowy lub rezerwat przyrody.
W celach obronnych
Nowelizacja wprowadza odrębną kategorię przedsięwzięć, które co do zasady mogą wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, jednak ze względu na cele obronności i bezpieczeństwa państwa lub ze względu na prowadzenie działań ratowniczych nie wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku takich inwestycji wymagane jest jednak dokonanie odpowiedniego zgłoszenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, które będzie miał siedem dni roboczych od otrzymania zgłoszenia na wniesienie – w drodze decyzji – sprzeciwu. Jeśli organ skorzysta ze swojego uprawnienia, inwestor będzie zobowiązany uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach.
Więcej kompetencji dla RDOŚ
Regionalny dyrektor ochrony środowiska, poza przypadkami wcześniej wskazanymi w ustawie o.o.ś, stał się organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla:
wprzedsięwzięć zgłoszonych przez jednostkę samorządową, dla której organem wykonawczym jest organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, lub podmiot od niej zależny w rozumieniu art. 24m ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515 ze zm.). To znaczy, że organy JST, zgodnie z zasadą bezstronności i obiektywizmu, nie będą wydawały decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w sprawach zamierzeń inwestycyjnych, dla których są jednocześnie pośrednio podmiotami inwestorskimi, np. prezydent miasta nie wyda decyzji na wniosek podlegającego mu Zarządu Dróg Miejskich.
wprzedsięwzięć, dla których wnioskodawcą jest jednostka organizacyjna Lasów Państwowych,
winwestycji towarzyszącej, o której mowa w ustawie z 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz.U. z 2011 r. nr 125 poz. 789 ze zm.),
wprzedsięwzięć, w odniesieniu do których RDOŚ wniósł sprzeciw,
wprzedsięwzięć polegających na zmianie lub rozbudowie, dla których do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach właściwy był regionalny dyrektor ochrony środowiska (art. 75 ust. 1 pkt 1 lit. L-p ustawy o.o.ś).
Uzgodni minister
Zmieniła się również sama procedura oceny oddziaływania na środowisko w zakresie uzgadniania warunków realizacji przedsięwzięcia. Dodatkowymi organami uzgadniającymi i opiniującymi są:
wminister właściwy ds. środowiska – będzie uzgadniał warunki realizacji przedsięwzięcia w zakresie istnienia rozwiązań alternatywnych realizacji przedsięwzięcia oraz przewidywanych działań mających na celu kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze parku narodowego – w przypadku inwestycji liniowych celu publicznego w ich części przebiegającej przez obszar parku narodowego;
wgeneralny dyrektor ochrony środowiska – będzie uzgadniał warunki realizacji przedsięwzięcia w zakresie istnienia rozwiązań alternatywnych realizacji przedsięwzięcia oraz przewidywanych działań mających na celu kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko przyrodnicze rezerwatu przyrody – w przypadku inwestycji liniowych celu publicznego w ich części przebiegającej przez obszar rezerwatu przyrody;
worgan właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego – będzie wydawał opinię, jeżeli planowane przedsięwzięcie jest kwalifikowane jako instalacja, o której mowa w art. 201 ust. 1 prawa ochrony środowiska.
Egzekucja administracyjna i strony postępowania
W nowelizacji wprowadzono również bezpośrednie uregulowanie w zakresie odpowiedzialności egzekucyjnej. Wykonanie warunków decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które nie zostały uwzględnione w decyzjach, o których mowa w art. 86, podlega egzekucji administracyjnej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, o ile przedsięwzięcie jest realizowane.
Rozszerzeniu uległ również zakres postępowań administracyjnych z udziałem stron postępowania, bowiem jeżeli liczba stron postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz w sprawie uchylenia lub zmiany, stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia tych decyzji lub wznowienia postępowania w sprawie tej decyzji, przekracza 20, zastosowanie będzie miał art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego. Dotychczas było wiele wątpliwości w tym zakresie.
WAŻNE
Od nowego roku wydłużeniu uległ termin udziału zainteresowanej społeczności w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Każda zainteresowana sprawą osoba jest obecnie uprawniona do składania uwag i wniosków w terminie 30 dni (poprzednio 21 dni).
Nie każdy sporządzi raport
Do tej pory przepisy nie precyzowały, kto ma prawo sporządzić raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko lub na obszar Natura 2000. Zgodnie z nowymi przepisami autorem tego typu dokumentów może zostać osoba (w przypadku zespołu – kierującym zespołem), która ma ukończone co najmniej studia pierwszego stopnia lub studia drugiego stopnia, lub jednolite studia magisterskie na kierunkach związanych z kształceniem w obszarze:
● nauk ścisłych z dziedzin nauk chemicznych,
● nauk przyrodniczych z dziedzin nauk biologicznych oraz nauk o Ziemi,
● nauk technicznych z dziedzin nauk technicznych z dyscyplin: biotechnologia, górnictwo i geologia inżynierska, inżynieria środowiska,
● nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych z dziedzin nauk rolniczych, nauk leśnych lub
● ukończone co najmniej studia pierwszego stopnia lub studia drugiego stopnia, lub jednolite studia magisterskie i posiada co najmniej 5-letnie doświadczenie w pracach w zespołach przygotowujących raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, prognozy oddziaływania na środowisko lub brała udział w przygotowaniu co najmniej 5 raportów lub prognoz.