Prawo cytatu: Co zmieni nowelizacja?

Projekt nowego art. 29 likwiduje obowiązujące obecnie ograniczenie prawa cytatu wyłącznie do „urywkowych utworów i drobnych utworów w całości”. Wskazane zostało wyraźne dopuszczenie cytowania w całości utworów plastycznych oraz fotograficznych. Dotychczas bowiem tego rodzaju utwory budziły spory w doktrynie w kwestii tego, czy zaliczają się do tzw. utworów drobnych dopuszczonych do swobodnego cytowania w całości. Nowe przepisy będą zawierać również jednoznaczne wskazanie, iż prawo cytatu można stosować jedynie do utworów już rozpowszechnionych.

Akt prawa wspólnotowego co prawda nie przewiduje ograniczeń ilościowych dotyczących cytowania utworów, jednak wciąż cytat nie będzie on mógł przekraczać granic wyznaczonych uczciwymi praktykami (trzystopniowy test oraz szczególny cel uzasadniający cytowanie).

W znowelizowanym artykule wymieniono również cele (przykładowy katalog), które będą dopuszczały możliwość cytowania danego działa. Jest to wyjaśnienie, polemika, analiza krytyczna i naukowa, nauczanie lub prawa gatunku twórczości. Jak wynika uzasadnienia projektu, inne cele powinny być podobne do tych wymienionych w akcie prawnym.

Dodatkowe prawo cytatu

Mieścić będzie się ono w zakresie nowego art. 29(1). Umożliwia on korzystanie z utworów w celu parodii, karykatury lub pastiszu. Celem takiego rozwiązania jest zagwarantowanie prawa do wolności wypowiedzi oraz swobody artystycznej. Wyżej wymienione utwory będą musiały mieścić się w formach określonych przez obowiązujące orzecznictwo.

Incydentalny charakter wykorzystania utworu

Kolejna nowość, która pojawiła się w projekcie to zezwolenie na incydentalne i niezamierzone włączenie utworu do innego materiału. Charakter incydentalny rozumiany ma być jako niemający znaczenia dla materiału, do którego został włączony oraz celowego związku włączonego utworu z materiałem, w którym się znalazł. Do kategorii incydentalnego wykorzystania zaliczać będzie się np. ukazanie fotografii, obrazów, rzeźb, czy fragmentu utworu muzycznego, który pojawią się w tle filmu. Wykorzystane dzieła muszą stanowić jednak przypadkową część filmowanego ujęcia. Jak wynika z uzasadnienia projektu, praktycznie znaczenie przepisu będzie miało zastosowanie w stosunku do amatorskich treści tworzonych przez użytkowników sieci.

Podstawa prawna