Mam umowę o dzieło na niewielką sumę. Teraz okazało się, że będę miał więcej obowiązków, ale – z tego, co wiem – nie mogą one być objęte umową tego samego rodzaju, ponieważ nie mieszczą się w pojęciu dzieła. Powinna to być umowa-zlecenie – pisze pan Łukasz. – Jak zatem będą odprowadzane składki od dwóch różnych umów i czy mam na to jakikolwiek wpływ.
Odprowadzanie składek od zlecenia zależy od tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, kiedy jednym z nich jest wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia. A mianowicie wtedy, kiedy pracujemy na podstawie kilku umów, w jednym lub w kilku miejscach. Zleceniobiorca może bowiem jednocześnie pozostawać w stosunku pracy, wykonywać drugą umowę-zlecenie, prowadzić pozarolniczą działalność, być rolnikiem, duchownym albo osobą pozostającą w stosunku służby. Ponadto umowa-zlecenie może być wykonywana przez osobę mającą ustalone prawo do renty lub emerytury czy też ucznia lub studenta. Status zleceniobiorcy wpływa na zakres ubezpieczeń.
Istotne jest wtedy, z którego zatrudnienia należy obowiązkowo zapłacić składki ZUS, a z którego dobrowolne. Gdy ma się zlecenie zawarte z własnym pracodawcą, a zatem etat plus zlecenie, nie ma wątpliwości. Wtedy następuje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych, wynagrodzenia z etatu i zlecenia są sumowane i od całej kwoty należy obowiązkowo odprowadzić składkę emerytalną, rentową i wypadkową. Zawsze też obowiązkowa jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorcy podlegają na zasadzie dobrowolności, czyli to zatrudniony decyduje, czy chce je mieć.
Tylko od umowy o dzieło, czyli wtedy, kiedy jedynie w taki sposób zarabiamy, odprowadzana jest wyłącznie zaliczka na podatek dochodowy. Nie ma żadnych składek (ani społecznych, ani zdrowotnej), nawet gdybyśmy chcieli. Ale kiedy do umowy o dzieło dochodzi zatrudnienie na umowę-zlecenie, tak jak w przypadku pana Łukasza, sytuacja się zmienia. – Jeżeli umowa-zlecenie i umowa o dzieło są wykonywane na rzecz tego samego pracodawcy, to składki odprowadza się sumarycznie od wynagrodzenia z obu rodzajów umów – wyjaśnia Wojciech Andrusiewicz, rzecznik ZUS.
Stosowana jest zatem taka sama zasada, jak w przypadku połączenia etatu ze zleceniem – sumuje się zarobki i od wszystkiego płaci składki. W przypadku pana Łukasza od wszystkiego, co zarobi (na zlecenie i dzieło), muszą być więc odprowadzane składka emerytalna, rentowa oraz wypadkowa, a także składka na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast chorobowa zależy od jego woli.
Podstawa prawna
Art. 6–9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Art. 734–775 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).