Pracownik bez skierowania od pracodawcy poszedł do okulisty, który przepisał mu okulary korekcyjne, po czym wziął za nie fakturę na firmę. Zgodnie z regulaminem firma zwraca koszty zakupu okularów, ale problem polega na tym, że choć wspomniany pracownik wykonuje pracę przy monitorze przez ponad 4 godziny dziennie, to lekarz medycyny pracy nie zalecił mu pracy w okularach korekcyjnych. Czy w tej sytuacji pracodawca powinien skierować podwładnego ponownie na badania do lekarza medycyny pracy?
Obowiązek pracodawcy polegający na refundacji kosztów poniesionych przez pracownika na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze jest ściśle związany z badaniami profilaktycznymi. W przypadku gdy pracownik w okresie ważności takich badań stwierdzi pogorszenie wzroku i zwróci się do pracodawcy o refundację poniesionych przez siebie kosztów zakupu okularów, pracodawca nie ma obowiązku ani zwrotu, ani wydania pracownikowi takiego skierowania.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej (czyli wstępnych dla osób przyjmowanych do pracy – okresowych w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy lub kontrolnych w przypadku choroby trwającej dłużej niż 30 dni) wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Ze względu na to, że powyższy obowiązek jest bardzo ogólny, pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czas ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.
W opisanym przypadku, gdy posiadający wciąż ważne badania profilaktyczne pracownik stwierdza, że pogorszył mu się wzrok, i zwraca się do pracodawcy o refundację kosztów poniesionych na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze, pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika. Należy także przypomnieć, że profilaktyczna opieka lekarska nie obejmuje przypadków, w których pracownik stwierdza u siebie pogorszenie stanu zdrowia. W takich bowiem sytuacjach w grę wchodzi publiczna lub prywatna opieka zdrowotna, którą pracownik musi sobie zapewnić we własnym zakresie.
Pracodawca nie musi więc podejmować żadnych działań, o ile pracownik nie zgłosi w sposób jednoznaczny niemożności wykonywania dotychczasowej pracy właśnie ze względu na stan zdrowia. W takim przypadku pracodawca będzie obowiązany wystawić skierowanie na przeprowadzenie badań lekarskich poza terminem przewidzianym przez lekarza medycyny pracy. Celem tych badań będzie orzeczenie o możliwościach (lub ich braku) dalszego wykonywania obowiązków służbowych przez pracownika na jego dotychczasowym stanowisku.
Pracownik musi się jednak liczyć z tym, że w przypadku stwierdzenia przez lekarza medycyny pracy istotnych przeciwwskazań zdrowotnych dotyczących wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku pracodawca będzie mógł wypowiedzieć zatrudnionemu warunki pracy lub płacy i przenieść go na inne stanowisko pracy, a nawet – jeżeli nie będzie w stanie zapewnić takiego stanowiska – wypowiedzieć mu umowę.
Podstawa prawna
Par. 8 ust. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).
Par. 6 ust. 1 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.).