Decydując się na redukcję zatrudnienia, pracodawca musi dobrać pracowników do zwolnienia. Czy powinien porównać osoby w ramach całego zakładu, czy tylko w konkretnych jednostkach? Na pytanie odpowiada Sławomir Paruch, radca prawny, partner, kancelaria Raczkowski i Wspólnicy.
Co do zasady, dobierając pracowników do zwolnienia, pracodawca powinien brać pod uwagę wszystkich zatrudnionych w zakładzie (w danej grupie zawodowej). Ta zasada ma zastosowanie przede wszystkim w przedsiębiorstwach o jednolitej strukturze organizacyjnej. Natomiast nie zawsze będzie odpowiadała realiom i potrzebom firm złożonych z szeregu jednostek organizacyjnych, zlokalizowanych ponadto w różnych miejscach kraju.
Jak wskazuje SN w wyroku z 14 marca 2013 r. (sygn. I PK 243/12), w takich przypadkach pracodawca ma obowiązek porównywania pracowników w ramach całego zakładu, o ile zachodzi możliwość ich swobodnej rotacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi. Chodzi tutaj nie o teoretyczną możliwość (taka istnieje zawsze), ale o faktycznie występujące przypadki przechodzenia pracowników pomiędzy poszczególnymi częściami zakładu. Taka sytuacja nie zawsze ma miejsce. Bardzo często jednostki organizacyjne firmy cechuje wyraźne wyodrębnienie organizacyjne i funkcjonalne, ograniczające możliwość rotacji pracowników. Wówczas uzasadniony może okazać się dobór do zwolnienia osobno w poszczególnych częściach zakładu.
O wyodrębnieniu jednostek może decydować w szczególności wydzielenie wykonywanych przez nie funkcji kadrowych czy płacowych. Istotne znaczenie ma także różne otoczenie biznesowe, w jakim funkcjonują. Szczególnie, jeżeli zachowują samodzielne kompetencje w zakresie zawierania i wykonywania umów z klientami. Za ich wyodrębnieniem przemawiają też oddalenie jednostek w sensie geograficznym czy odmienne warunki wykonywania pracy. Zakładając istnienie takich odrębności, nie sposób ustalić jednolitego dla całego zakładu kryterium doboru do zwolnienia. Mogłoby to uczynić niemożliwym dokonanie w poszczególnych częściach zakładu redukcji zatrudnienia adekwatnej do potrzeb.