Zatrudnieni powinni otrzymać w takiej sytuacji tylko wynagrodzenie zasadnicze – godzinowe lub miesięczne. Wątpliwości dotyczą dodatku funkcyjnego.
Za czas przestoju, zgodnie z art. 81 kodeksu pracy, pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. W przypadku zaś, gdy taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia. W żadnej sytuacji wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od minimalnego.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z 3 września 2020 r. słusznie przyjęło, że dodatek nocny nie jest elementem wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania, gdyż przysługuje po spełnieniu dodatkowych przesłanek. W tej sytuacji jest to praca przypadająca na wyznaczoną w zakładzie porę nocną. Wątpliwości praktyczne wynikają jednak z tego, że w orzecznictwie przestój jest zaliczany do czasu pracy (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 23 sierpnia 2007 r., sygn. akt I PK 84/07, M.P.Pr. 2007/12/644). A zatem, skoro na potrzeby rozliczania nadgodzin przestój traktujemy jak godziny przepracowane, to czy analogicznie nie powinno być z dodatkami nocnymi? Na przyjęcie takiego poglądu nie pozwala jednak sam przepis o przestoju, który wyraźnie wskazuje, jak obliczyć za taki okres wynagrodzenie i regulacji tej nie można pominąć.
Natomiast nie można się zgodzić z resortem rodziny, że w zakres pojęcia wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika wchodzi dodatek funkcyjny. Przywołana w stanowisku uchwala składu siedmiu sędziów SN z 30 grudnia 1986 r. jest nieaktualna ze względu na zmianę stanu prawnego. Obecnie art. 81 k.p. określa wyraźnie, że wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania jest jednoskładnikowe, gdyż przepis posługuje się zwrotem: „taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony”. W regulacji tej jest mowa o składniku w liczbie pojedynczej. Pogląd ten jest przyjęty w nowym orzecznictwie SN, np. w wyroku z 16 listopada 2000 r. (sygn. akt I PKN 455/00, OSNAPiUS 2002/11/268), uchwale z 3 kwietnia 2007 r. (sygn. akt II PZP 4/07, OSNP 2007/21–22/307), wyrokach z 22 czerwca 2011 r. (sygn. akt II PK 3/11, OSNP 2012/15–16/191) i 23 maja 2012 r. (sygn. akt I PK 175/11, OSNP 2013/11–12/126).
Stanowisko MRPiPS z 3 września 2020 r. w sprawie wypłaty dodatku nocnego w okresie przestoju wydane dla DGP
Według przepisu art. 81 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był on gotów do jej wykonania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących zakładu pracy (czyli za czas przestoju), przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego odnoszącym się m.in. do treści art. 81 k.p. w zakres wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, wchodzi:
‒ wynagrodzenie podstawowe (tzw. zasadnicze)
‒ ewentualny dodatek funkcyjny (w przypadku, gdy pracownikowi przysługuje prawo do takiego składnika wynagrodzenia).
Inne (dodatkowe) składniki wynagrodzenia, w tym m.in. dodatek za pracę w porze nocnej, nie wynikają z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną. Innymi słowy, nie są one bezpośrednią zapłatą za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku i wymagane do jej wykonywania kwalifikacje, lecz przysługują pracownikowi po spełnieniu dodatkowych, wobec przesłanek uzyskania wynagrodzenia zasadniczego, warunków. Tytułem do nich są np.: określone dodatkowe wyniki pracy, zwiększona odpowiedzialność, przepracowanie określonego okresu w danym zakładzie, praca w godzinach nadliczbowych, a także praca w porze nocnej itd. (wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 1985 r., I PRN 28/85, OSNCP z 1986 r. nr 1‒2, poz. 19; uchwala składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1986 r., III PZP 42/86, OSNCP z 1987 r. nr 8, poz. 10 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2011 r., II PK 3/11, OSNAPiUS z 2012 r. nr 15‒16, poz. 191, str. 639).
Mając powyższe na względzie należy uznać, że dodatek za pracę w porze nocnej nie przysługuje za czas, w trakcie którego proces pracy został zakłócony przestojem, o którym mowa w ww. art. 81 k.p., i w związku z tym praca w tym czasie faktycznie nie była przez pracownika wykonywana.
