Subskrybuj nas na Youtube
Wynagrodzenia nie można się zrzec ani przenieść tego prawa na inną osobę. Pracodawca jest zobowiązany do regularnych wypłat, aich brak to poważne wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Otym, jak ważna jest ochrona wynagrodzenia za pracę, świadczy chociażby to, że kodeks pracy poświęca temu zagadnieniu odrębny rozdział. Ta ochrona ma jednak pewne granice, ao tym, że podjęte zobowiązania należy spłacać, wiedzą raczej wszyscy. Niepłacone alimenty, brak spłaty kredytu czy innych zobowiązań grozi zajęciem wynagrodzenia. Jednak nawet wówczas pracownikowi musi pozostać wolna od zajęć część wypłaty.
Ustalając pracownikowi kwotę wolną od potrąceń, należy odjąć jego wpłaty na PPK
Pensja naszego pracownika o niewielką kwotę przewyższa minimalne wynagrodzenie w kraju. Kilka miesięcy temu otrzymaliśmy związany z niespłaconym kredytem tytuł egzekucyjny i od tego czasu dokonuję mu potrącenia z wypłaty za pracę. Zatrudniamy powyżej 50 pracowników, więc od stycznia 2020 r. zostaliśmy objęci obowiązkiem tworzenia pracowniczych planów kapitałowych: pracownik ten nie zgłosił rezygnacji z przystąpienia do PPK. Pierwsze składki na PPK zapłacimy w czerwcu 2020 r., a do tego czasu z pewnością nie zostanie jeszcze spłacony dług pracownika. Obawiam się, że po potrąceniu wpłaty na PPK, nie pozostanie mu do dyspozycji minimalne wynagrodzenie za pracę. Czy mam pomniejszyć wysokość potrącenia?
ODPOWIEDŹ W przypadku potrąceń dokonywanych na potrzeby inne niż dług alimentacyjny pracownikowi musi pozostać kwota wolna określona jako minimalne wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie odrębnych przepisów. Obecnie, od stycznia 2020 r., jest to 2600 zł brutto w przypadku osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy. Obliczając kwotę wolną od potraceń, należy od wynagrodzenia odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Ponadto w przypadku, gdy pracownik jest członkiem pracowniczego planu kapitałowego, należy odliczyć wpłatę dokonywaną do PPK w wysokości, która spoczywa po stronie pracownika. Jeśli w czerwcu 2020 r. kwota wynagrodzenia netto pracownika po odliczeniu jego wpłaty na PPK będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, należy zmniejszyć wysokość potrącanej kwoty w taki sposób, aby pracownikowi pozostało do wypłaty wynagrodzenie w wysokości minimalnej płacy netto. Ważny jest także wiek pracownika: jeśli nie ukończył on 26 lat, to minimalną kwotę netto – przy zachowaniu zwykłych, niepodwyższonych kosztów uzyskania przychodu – stanowi dla niego 2041,62 zł miesięcznie, dla osób po osiągnięciu tego wieku – 1920,62 zł.
Trzynastka w całości trafi na pokrycie długu alimentacyjnego
PROBLEM Z tytułu długu alimentacyjnego pracownika, w związku z którym do naszej firmy trafił odpowiedni tytuł egzekucyjny, potrącamy pracownikowi 60 proc. jego wynagrodzenia. Obowiązują nas przepisy dotyczące dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługującego pracownikom sfery budżetowej, czyli trzynastka, którą wypłacimy w marcu 2020 r. Jest to jeden ze składników wynagrodzenia. Czy z tego składnika wynagrodzenia również należy dokonać potrącenia?
ODPOWIEDŹ W przypadku należności alimentacyjnych do dyspozycji pracownika może pozostać kwota netto niższa niż wynikająca z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, lecz nie niższa niż 2/5 jego wynagrodzenia. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku osób o niewielkich dochodach z pracy. Niestety nie mogą one liczyć na zachowanie kwoty wolnej od potrąceń w wysokości minimalnego wynagrodzenia netto.
Otrzymywana w sferze budżetowej trzynastka jest wprawdzie składnikiem wynagrodzenia pracownika, lecz w jej przypadku nie obowiązuje już zasada pozostawiania mu 2/5 (40 proc.) pensji wolnej od potrąceń z tytułu należności alimentacyjnych. Artykuł 87 par. 5 kodeksu pracy stanowi, że egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych trzynaste wynagrodzenie podlega w pełnej wysokości i nie jest objęte żadnymi ograniczeniami.
Warto wspomnieć, że do dokonywania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych nie jest konieczne postępowanie egzekucyjne z wyjątkiem przypadków, w których potrącenia alimentacyjne miałyby być dokonywane na rzecz kilku wierzycieli i jednocześnie kwota, która mogłaby być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności z tego tytułu albo też wynagrodzenie pracownika zostało już zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej. W pozostałych przypadkach wystarczy wniosek wierzyciela oraz przedłożony przez niego tytuł wykonawczy. Również w takich sytuacjach pełna kwota trzynastego wynagrodzenia zostanie przeznaczona na pokrycie zaległych alimentów.
Na zaległe alimenty zajęcie do połowy diety z tytułu podróży służbowej
PROBLEM Pracownik, którego wynagrodzenie zostało zajęte z tytułu zaległych alimentów, został wysłany w podróż służbową. Do rozliczania delegacji stosujemy rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej z 2013 r. Rozliczając delegację, obliczyliśmy, że pracownikowi przysługują trzy diety (3 x 30 zł = 90 zł) oraz dwa ryczałty za nocleg (2 x 45 zł = 90 zł), czyli razem 180 zł. Czy kwotę tę również należy zająć tytułem spłaty alimentów?
ODPOWIEDŹ Koszty związane z podróżą służbową pracownika nie są składnikiem jego wynagrodzenia, nie można więc zastosować do nich identycznych reguł. Do możliwości egzekucji tych kwot odnosi się art. 831 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego: egzekucji nie podlegają sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych oraz 50 proc. kwot diet przysługujących z tytułu podróży służbowych – jeżeli egzekucja ma na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Obowiązek wypłacenia pracownikowi ryczałtu dotyczy sytuacji, w której pracodawca nie zapewnił mu bezpłatnego noclegu, a delegowany nie przedłożył rachunku za taki nocleg. Ryczałt ten nie jest dietą, choć jego wysokość (150 proc. diety) jest ściśle uzależniona od tej kwoty. Skoro podróż służbowa trwała dłużej niż jeden dzień i obejmowała nocleg, to istnieje domniemanie, że pracownik był zmuszony ponieść koszty związane z tym noclegiem. A więc kwota ryczałtu stanowi sumę związaną z wydatkami w podróży służbowej i jako taka nie podlega zajęciu związanemu z zaległymi alimentami. Natomiast egzekucji będzie podlegało maksymalnie 50 proc. należnej diety, czyli w tym przypadku 45 zł.
Pracodawcy grozi nawet 5 tys. zł za niepotrącanie długów
PROBLEM Kilka miesięcy temu zatrudniliśmy nowego pracownika. Początkowo twierdził, że w ostatnim czasie nie pracował, potem zakwestionował wysokość przyznanego mu wymiaru urlopu wypoczynkowego, twierdząc, że jego staż pracy jest dużo wyższy, lecz poprzedni pracodawca nie wywiązał się z obowiązku wystawienia mu świadectwa pracy. Gdy poprosiliśmy go o zaświadczenie o okresie zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, warunkując tym zaliczenie tego okresu do stażu urlopowego, świadectwo się odnalazło. A na nim – wzmianka o zajęciu komorniczym wraz ze wskazaniem potrąconych kwot. Jakie mam podjąć teraz działania? Obawiam się problemów wynikających chociażby z tego powodu, że przez dwa miesiące wypłaciliśmy pracownikowi wynagrodzenie bez żadnych potrąceń.
ODPOWIEDŹ Wprawdzie za nieprzestrzeganie obowiązków pracodawcy zatrudniającego dłużnika w zakresie egzekucji zajętych kwot grozi wymierzona przez komornika grzywna w wysokości do 5 tys. zł, to pracodawca w opisanym stanie faktycznym nie musi się obawiać. W momencie zatrudnienia pracownika nie był świadomy istniejącego zajęcia. A to moment powzięcia informacji na temat istniejących obciążeń określa obowiązki w tym zakresie. Źródłem tej informacji jest przede wszystkim świadectwo pracy, w którym powinna znaleźć się wzmianka zawierająca oznaczenie komornika oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również wysokość potrąconych już kwot. Kodeks postępowania cywilnego nakłada też na poprzedniego pracodawcę obowiązek poinformowania nowego pracodawcy o istniejących tytułach egzekucyjnych – o ile wiadomo mu o miejscu podjęcia zatrudnienia przez byłego pracownika. Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika firmę, która wydała świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli nowy pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa pracy, dowie się, gdzie przedtem pracował pracownik, obowiązany jest zawiadomić byłego pracodawcę o jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie tego pracodawcy stwierdzające, że należności pracownika nie były zajęte. Pracodawca ma też obowiązek przedstawienia komornikowi zestawienia miesięcznych kwot wynagrodzenia dłużnika oraz jego dochodu z wszelkich innych tytułów, a także podania kwoty i terminu przekazywania zajętego wynagrodzenia. Jeśli egzekucja nie może być prowadzona, należy podać przyczynę, np. istnienie innych roszczeń. Ma na to siedem dni od dnia zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia, a zestawienie obejmuje trzy miesiące poprzedzające zajęcie.
Prawdopodobnie w najbliższym czasie pracodawca otrzyma wezwanie od komornika, aby nie wypłacać dłużnikowi, poza częścią wolną, żadnego wynagrodzenia, lecz przekazywać je bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu albo komornikowi. Na marginesie warto dodać, że komornik nie powinien mieć trudności w ustaleniu miejsca pracy dłużnika, może uzyskać takie dane np. z ZUS, który wskaże płatnika opłacającego za niego składki.
Warto złożyć komornikowi wyjaśnienie dotyczące dokonania wypłaty pełnego wynagrodzenia pomimo istniejących przesłanek do jego zajęcia. Może się okazać pomocne w przypadku podejrzeń o niewykonywania obowiązków pracodawcy.
O czym warto pamiętać
!W przypadku pracownika będącego członkiem PPK, obliczając kwotę wolną od potraceń, należy pamiętać, by od wynagrodzenia odjąć także wpłatę do PPK w wysokości, która spoczywa po stronie pracownika.
!Koszty związane z podróżą służbową pracownika nie są składnikiem jego wynagrodzenia, nie można więc zastosować do nich identycznych reguł.
!Przy należności alimentacyjnej do dyspozycji pracownika może pozostać kwota netto niższa niż wynikająca z przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, lecz nie niższa niż 2/5 jego wynagrodzenia.
