Umowa uaktywniająca dla niani jest formą pomocy państwa w powrocie rodziców do pracy po urlopach związanych z urodzeniem dziecka. Jakie warunki trzeba spełnić, aby ZUS opłacił składki za opiekunkę? Co powinna ona zawierać?

Czym jest umowa uaktywniająca?

Jest to umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Na podstawie tej umowy niania sprawuje opiekę nad dzieckiem/dziećmi. Umowa ta jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko. Charakteryzuje się tym, że przy spełnieniu określonych warunków składki są finansowane przez budżet państwa.

Umowa uaktywniająca jest zatem korzystna zarówno z perspektywy rodzica (pomoc państwa w opłacaniu składek), jak również dla samej niani, która będzie objęta ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym) i ubezpieczeniem zdrowotnym.

Kiedy można zawrzeć taką umowę?

Gdy rodzice:

  • pracują na podstawie umowy o pracę,
  • świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej, która stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych (umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług),
  • prowadzą pozarolniczą działalność,
  • prowadzą działalność rolniczą (z wyjątkiem osoby, która podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik).
Ważne: Jeżeli osoba opiekuje się dzieckiem jako zawodowa rodzina zastępcza albo pobiera zasiłek macierzyński lub przebywa na urlopie wychowawczym - to budżet państwa nie będzie płacił składek za nianię.

Gdy dziecko:

  • nie jest w żłobku, klubie dziecięcym ani nie jest pod opieką dziennego opiekuna,
  • ukończyło 20 tygodni.

Składki za nianię są opłacane przez budżet państwa najdłużej do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 lata (ewentualnie 4 lata, jeżeli nie można zapewnić dziecku opieki przedszkolnej).

Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia następnego roku.

Gdy niania:

  • jest osobą pełnoletnią,
  • nie jest rodzicem dziecka.
Ważne: Nianią może być również osoba spokrewniona, np. babcia, dziadek.

Istotnym jest również, że budżet państwa finansuje składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne za nianię tylko od tej części jej pensji, która nie przekracza minimalnego wynagrodzenia. W przypadku umów uaktywniających zawartych od dnia 1 stycznia 2018 r. budżet państwa sfinansuje składki od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia.

Ważne: W 2019 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 2250,00 zł brutto.

Jeśli niania będzie otrzymywała wyższe wynagrodzenie niż ww. wskazane, to składki od nadwyżki będzie musiał już opłacać sam rodzic zgłaszający opiekunkę do ubezpieczeń (płatnik).

Co powinna zawierać umowa?

Powinna ona przede wszystkim określać:

  • strony umowy (rodzic/opiekun dziecka i niania),
  • cel i przedmiot umowy,
  • czas i miejsce sprawowania opieki,
  • liczbę dzieci powierzonych opiece,
  • obowiązki niani,
  • wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty,
  • czas, na jaki umowa została zawarta,
  • warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.

Następnie należy zgłosić nianię do ubezpieczeń. Informację o tym jak zrobić to krok po kroku znajdziesz na stronie ZUS >>>

Wzór umowy uaktywniającej:

UMOWA UAKTYWNIAJĄCA
zawarta dnia ……………… r. w ………………………… pomiędzy:
……………………………………………., zam. ………………………………………..,
(imię i nazwisko)
zwaną dalej Zleceniobiorcą,
a rodzicami dziecka/rodzicem samotnie wychowującym dziecko:
……………………………………………., zam. ………………………………………..,
(imię i nazwisko)






……………………………………………., zam. ………………………………………..,
(imię i nazwisko)
zwanymi/zwanym dalej Zleceniodawcą,
§ 1
Celem umowy jest sprawowanie przez Zleceniobiorcę opieki nad dzieckiem w wieku od 20 tygodnia życia do 3 lat, w czasie i miejscu wskazanym w umowie.
§ 2
Zleceniodawca zleca Zleceniobiorcy świadczenie usług w postaci sprawowania opieki nad ………………………:
(liczba dzieci)






1. …………………………………………………………………………………………...
(mię i nazwisko dziecka, data urodzenia)

(W przypadku większej liczby dzieci dodać kolejne wiersze)

§ 3
Opieka sprawowana będzie przez ………… dni w tygodniu, od ……………………….. do ……………………………, w godzinach od …………………… do ……………………, w mieszkaniu Zleceniodawcy, mieszczącym się: ……………………….…………………………………………………………………………..
(adres)

§ 4
Do obowiązków Zleceniobiorcy należy w szczególności:
a) zagwarantowanie dziecku odpowiedniej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej,
z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka;
b) prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do wieku dziecka.



§ 5
1. Z tytułu wykonywania obowiązków wchodzących w zakres niniejszej umowy
Zleceniodawca zobowiązuje się do comiesięcznej wypłaty Zleceniobiorcy wynagrodzenia do 10 dnia następnego miesiąca za poprzedni miesiąc w kwocie …….…………………zł (słownie …………………………………………………….).
2. Zapłata wynagrodzenia następować będzie każdorazowo przelewem na rachunek
Zleceniobiorcy:………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………...



§ 6
Strony ustalają, iż wynagrodzenie za realizację zleceń obejmuje wszelkie koszty i opłaty (w tym koszty dojazdów do miejsca realizacji zlecenia oraz przejazdów z dziećmi), jakie Zleceniobiorca ponosił będzie w związku z wykonywaniem swoich obowiązków. Konieczność poniesienia innych kosztów nieprzewidzianych w umowie musi być każdorazowo uzgadniana ze Zleceniodawcą.

§ 7
1. Zleceniodawca zobowiązuje się do zgłoszenia Zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.
2. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie społeczne od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą minimalnego wynagrodzenia opłacane będą przez Zleceniodawcę na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
3. Zleceniobiorca oświadcza, że nie przystępuje/przystępuje do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Składki na ubezpieczenie chorobowe opłaca Zleceniodawca na zasadach określonych dla zleceniobiorców w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.


§ 8
Zleceniodawca oświadcza, że:
a) oboje rodzice pozostają w zatrudnieniu/świadczą usługi na podstawie umowy
cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych/prowadzą działalność
gospodarczą;
b) dzieci, o których mowa w umowie, nie są umieszczone w żłobku, klubie dziecięcym
oraz nie zostały objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna,
c) nie pełni funkcji rodziny zastępczej zawodowej;







§ 9
Umowa zostaje zawarta na okres od ……………………. r. do …………………….. r.

§ 10
1. Każda ze stron ma prawo rozwiązać niniejszą umowę za uprzednim dwutygodniowym wypowiedzeniem na piśmie.
2. Zleceniodawca ma prawo wypowiedzieć niniejszą umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku naruszenia przez Zleceniobiorcę obowiązków wynikających z niniejszej umowy.

§ 11
Wszelkie spory wynikające lub związane z wykonaniem niniejszej umowy, które nie zostaną rozwiązane przez Strony umowy na drodze polubownej, zostaną rozstrzygnięte przez sąd właściwy dla siedziby Zleceniodawcy.


§ 12
Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

§ 13
W zakresie nieuregulowanym w umowie zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia.

§ 14
Niniejsza umowa została zawarta w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.

………………………… ……………….…………
Podpis Zleceniobiorcy Podpis Zleceniodawcy