Zrehabilitowani policjanci czy pogranicznicy wyrzuceni z formacji siłowych na podstawie fałszywych oskarżeń od dzisiaj mogą starać się o przywrócenie do służby. Ale nie wszyscy faktycznie z tego skorzystają.
Dzisiaj w życie wchodzi ustawa z 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o policji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1091). Umożliwia ona rehabilitację prawną i powrót do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym funkcjonariusza, który został zwolniony z powodu wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby – za czyn wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa i przewinienia dyscyplinarnego.
– Szkoda, że tak długo trzeba było czekać na przepisy, które umożliwią rehabilitację prawną w przypadku fałszywych oskarżeń przez przestępców – mówi DGP Rafał Jankowski, przewodniczący zarządu głównego NSZZ Policjantów. Jak dodaje, w wielu takich przypadkach komendanci zwalniali oskarżane osoby, a ze względu na przewlekłość postępowań sądowych oczyszczenie z zarzutów następowało po latach. – I takie osoby nie miały możliwości ubiegania się o powrót do służby. Teraz to się zmieni – dodaje.

Będzie łatwiej, ale nie dla wszystkich

Wchodząca w życie nowela zakłada całkowite zniesienie terminowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o wznowienie postępowania dyscyplinarnego. Okazuje się jednak, że pozostały inne bariery.
– Wydawać się mogło, że nic nie stoi na przeszkodzie, żebym wrócił do służby. Jednak okazuje się, że samo złożenie wniosku to za mało. Będę musiał przejść testy zdrowotne i sprawnościowe. Co w moim przypadku jest niewykonalne, bo mam 68 lat – ujawnia były funkcjonariusz Straży Granicznej, uniewinniony przez sąd.
O wyjaśnienie tej sprawy zwróciliśmy się do tej formacji. Jak wyjaśnia por. SG Agnieszka Golias, rzecznik prasowy Komendanta Głównego Straży Granicznej, faktycznie przywrócenie do służby nie oznacza ponownego przyjęcia do służby, ale kontynuację istniejącego wcześniej stosunku służbowego. Stosownie do dodanego na mocy majowej nowelizacji ust. 2 art. 46b, jeżeli po przywróceniu do służby okaże się, że mimo złożenia wniosku funkcjonariusz nie może zostać do niej dopuszczony – gdyż po zwolnieniu zaistniały okoliczności powodujące niemożność jej pełnienia, w szczególności z uwagi na brak nieposzlakowanej opinii, karalność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, brak rękojmi zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych, brak zdolności fizycznej i psychicznej do służby – stosunek służbowy ulega rozwiązaniu.
– Komendanci poszczególnych służb nigdy nie byli zainteresowani ponownym przyjmowaniem do służby wcześniej zwolnionych funkcjonariuszy – podkreśla Aleksandra Karnicka, radca prawny, prowadząca kancelarię specjalizującą się w sprawach mundurowych. – I wielu moich klientów po przywróceniu, po korzystnym dla siebie wyroku sądowym, miało problemy ze spełnieniem wymagań stawianych funkcjonariuszom, dotyczących na przykład stanu zdrowia czy dostępu do dokumentów – dodaje.

Zagmatwane procedury

Najwięcej wątpliwości dotyczy sposobu przywracania do służby. – Każda osoba mająca prawo skorzystać z nowych przepisów musi złożyć wniosek. A że każdy przypadek będzie indywidualnie rozpatrywany przez szefów poszczególnych formacji, więc musi dokładnie opisywać sprawę. Nie można też zapomnieć o dołączeniu dokumentów potwierdzających fakty będące podstawą do przywrócenia – wyjaśnia adwokat Kacper Matlak ze Szczecina.
Funkcjonariusze przywracani do służby nie mogą jednak z tego tytułu liczyć na specjalne gratyfikacje finansowe. Jak wyjaśnia Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, policjantowi przysługuje za okres pozostawania poza służbą świadczenie pieniężne równe uposażeniu na stanowisku zajmowanym przed zwolnieniem, nie więcej jednak niż za okres 6 miesięcy i nie mniej niż za 1 miesiąc (art. 42 ust. 5 ustawy o policji). Okres ten wlicza się do okresu służby (ust. 6).
– Jeśli funkcjonariusz Straży Granicznej w okresie pozostawania poza służbą pozostawał w stosunku pracy, to w zakresie zaliczenia okresu pracy do dodatku za wysługę lat będą miały zastosowanie przepisy pragmatyki służbowej, regulujące sposób i tryb zaliczania służby i pracy do wysługi lat, uwzględnianej przy ustalaniu wysokości dodatku za wysługę lat funkcjonariuszy SG – dodaje Agnieszka Golias.
59 funkcjonariuszy zostało uniewinnionych przed wejściem w życie ustawy, w tym:
49 policjantów
7 funkcjonariuszy Straży Granicznej
2 funkcjonariuszy Służby Więziennej
1 funkcjonariusz innych służb
Etap legislacyjny
Ustawa wchodzi w życie 27 czerwca 2019 r.