Część członków korpusu służby cywilnej z powodu niskich wynagrodzeń w urzędach wojewódzkich rozważa prowadzenie strajku włoskiego. Czy taka forma protestu jest dozwolona?
Nie. Zgodnie z art. 78 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1559) członkowi korpusu nie wolno uczestniczyć w strajku lub akcji protestacyjnej zakłócającej pracę urzędu.
By ustalić, jak prawo rozumie pojęcia strajku, należy sięgnąć do przepisów ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 174). Polega on na zbiorowym powstrzymywaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu. Z przepisów wynika dość jednoznacznie, że zakaz uczestnictwa w strajku jest bezwzględny. W odniesieniu do akcji protestacyjnych obejmuje te z nich, które mogłyby zakłócać normalne funkcjonowanie urzędu. Mając powyższe na uwadze, należy niestety uznać, że strajk włoski, który polega na bardzo dokładnym i powolnym wykonywaniu obowiązków, spełniać będzie tę przesłankę, zatem jego prowadzenie przez członków korpusu służby cywilnej jest nie dozwolone.
Jednak w obronie praw i interesów określonych w art. 1 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, czyli warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych, mogą być stosowane inne niż strajk formy akcji protestacyjnej, niezagrażające życiu lub zdrowiu ludzkiemu, bez przerywania pracy, z zastrzeżeniem przestrzegania obowiązującego porządku prawnego. Z prawa tego mogą korzystać również pracownicy niemający prawa do strajku. Akcje mogą przybrać formę publikacji prasowych, wypowiedzi w środkach masowego przekazu. Przysługuje prawo wyboru symboli, prezentowania flag, afiszy, informowania członków i innych zainteresowanych pracowników o sprawach związanych z prowadzoną działalnością itp. Warto w tym kontekście zauważyć, że forma strajku głodowego jest – przez potencjalne zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika – niewspółmierna do jego ewentualnych korzyści majątkowych z niego wynikających, a tym samym sprzeczna z art. 17 ust. 3 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Głodówka nie może też być inną niż strajk formą akcji protestacyjnej w rozumieniu art. 25 ust. 1 tej ustawy.
Bartosz Bator, adwokat