Źródłem sprawy była decyzja szczecińskiego okręgowego inspektora pracy, nakazująca Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej w K. utworzenie komórki służby bhp zgodnie z art. 23711 kodeksu pracy. Paragraf 1 tego przepisu nakazuje obligatoryjne ustanowienie tego typu służby w zakładzie zatrudniającym powyżej 100 osób.
Przedsiębiorstwo odwołało się od tej decyzji, twierdząc, że nie może zrealizować tego obowiązku, bo na rynku nie ma chętnych do podjęcia pracy na takich warunkach. Argumentowało, że w zakładzie należącym do przedsiębiorstwa działała służba bhp, tyle że jej funkcje powierzono osobie prowadzącej własną działalność gospodarczą, na podstawie umowy-zlecenia. Taka możliwość jest zapisana w kodeksie pracy. Artykuł 23711 par. 2 dopuszcza możliwość powierzenia przez pracodawcę – przy braku kompetentnych pracowników – wykonywania zadań służby bhp specjaliście spoza zakładu. Musi on posiadać wszystkie niezbędne kwalifikacje oraz ukończyć odpowiednie szkolenie.
Odwołanie zostało jednak oddalone, gdyż par. 1 ust. 3 rozporządzenia z 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy nakazuje pracodawcy – który zatrudnia od 100 do 600 pracowników (a w tym przedziale mieściło się zatrudnienie pracowników PGK w K.) – bezwzględnie utworzyć wieloosobową lub jednoosobową komórkę organizacyjną stanowiącą służbę bhp albo zatrudnić w niej pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy. Nawet więc, gdy pracodawca nie ma kompetentnych pracowników, to i tak jest do tego zobligowany i nie ma wyboru pomiędzy jej utworzeniem w zakładzie a powierzeniem wykonywania zadań specjalistom spoza niego.
Przedsiębiorstwo próbowało wykazać, że podejmowało działania w celu znalezienia pracowników o odpowiednich kwalifikacjach. Tyle że robiło to w trakcie albo tuż po dokonaniu czynności kontrolnych przez OIP. W konsekwencji odwołanie zostało przez szczeciński WSA oddalone. Wyrok ten potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną przedsiębiorstwa.
NSA przypomniał, że pracodawca zatrudniający powyżej 100 osób powinien utworzyć służbę bhp i zatrudnić pracownika. Osoby z zewnątrz mogłyby ewentualnie wykonywać zadania służby bhp jedynie, gdyby przedsiębiorstwo wykazało, że – pomimo nakazu – nie jest w stanie zatrudnić własnych pracowników. Taką wykładnię prezentuje wcześniejsze orzecznictwo, które NSA w pełni zaakceptował.
– Skarżący na dzień wydania decyzji OIP nie wykazał, że zatrudnienie pracowników nie było możliwe z obiektywnych przyczyn. Wszelkie działania, jakie udowodnił, były podejmowane po wydaniu nakazu utworzenia służby bhp. Tym samym nakaz zawarty w decyzji organu inspekcji pracy był obowiązujący i skarżący powinien go wykonać, czego nie uczynił – powiedział sędzia Przemysław Szustakiewicz.
orzecznictwo
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 lutego 2019 r., sygn. I OSK 841/17.
