Nowe przepisy uregulowały szczegółowo wydatkowanie środków na prewencję wypadkową. Pomysły płatników będą teraz oceniane przez Centralny Instytut Ochrony Pracy.
ikona lupy />
Dziennik Gazeta Prawna
Od 1 stycznia zaczęły obowiązywać nowe zasady finansowania prewencji wypadkowej. Przypomnijmy, że ZUS jest zobowiązany do jej prowadzenia przez m.in. dofinansowywanie działań podjętych przez płatników mających na celu zwiększenie poziomu bhp w ich zakładach pracy, co przekłada się na zmniejszenie liczby wypadków przy pracy. Dotychczasowe przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa) nie określały trybu wydatkowania środków finansowych na ten cel. Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy nowelizacyjnej, z uwagi na charakter środków przeznaczonych na dofinansowanie, tj. wydatkowanie środków publicznych i ich systematyczny wzrost, zasadne jest unormowanie trybu i zasad dofinansowania na poziomie aktu prawa powszechnie obwiązującego. Twórcy ustawy podkreślili, że za wprowadzeniem takich rozwiązań, uwzględniając coraz wyższe kwoty przeznaczane na prewencję wypadkową, przemawia znajdujące uzasadnienie w normach konstytucyjnych dążenie do szczegółowej, pełnej regulacji w aktach prawa powszechnie obowiązującego zasad i trybu udzielania świadczeń ze środków publicznych. Jakie zasady więc obowiązują?
Aż do 90 proc.
Po zmianach wysokość wydatków na prewencję wypadkową nie będzie już określana w ustawie budżetowej, ale w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na mocy nowo dodanych przepisów do ustawy wypadkowej ZUS został zobowiązany do przekazania określonych zadań przy prowadzeniu działalności związanej z dofinansowaniem prewencji wypadkowej Centralnemu Instytutowi Ochrony Pracy – Państwowemu Instytutowi Badawczemu. Przekazanie tych zadań będzie się odbywało na podstawie umowy. W umowie takiej określa się w szczególności wysokość wynagrodzenia przysługującego za wszystkie działania prowadzone przez CIOP dotyczące jednego projektu, obejmujące:

ocenę merytoryczną wniosku o dofinansowanie,kontrolę projektu w trakcie jego realizacji,kontrolę projektu po jego zakończeniu,kontrolę trwałości projektu.

Ustawa nakłada jednak ograniczenie – maksymalna wysokość wynagrodzenia nie może przekroczyć 200 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o należny podatek od towarów i usług. ZUS ma prawo kontrolować działania prowadzone przez CIOP w ramach realizacji umowy.
Szkolenia bhp bez zmian?
Szkolenia bhp bez zmian?

Zobacz również
Do najważniejszych zmian w ustawie wypadkowej należy jednak uregulowanie trybu wyboru projektów objętych dofinansowaniem. Następuje on w drodze konkursu ogłaszanego przez prezesa ZUS. Konkurs jest ogłaszany raz w roku, a wyboru projektów, które mogą być objęte dofinansowaniem, ZUS dokonuje nie później niż do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym ma zostać udzielone dofinansowanie.
Ogłoszenie o konkursie zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej oraz udostępnia w centrali ZUS i jego terenowych jednostkach organizacyjnych. Termin składania wniosków o dofinansowanie nie może być krótszy niż miesiąc od opublikowania tego ogłoszenia. Maksymalna wysokość dofinansowania jest uzależniona od liczby osób, za które płatnik opłaca składki na ubezpieczenia społeczne na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie projektu, i wynosi od 20 do 90 proc. jego szacowanej wartości. [ramka]
Każdy konkurs będzie miał swój regulamin. Ustala go prezes ZUS po zasięgnięciu opinii rady nadzorczej ZUS. Regulamin określa w szczególności:

rodzaj obszarów technicznych podlegających dofinansowaniu;termin, miejsce i formę składania wniosków o dofinansowanie projektu;wzór umowy o dofinansowanie;szczegółowe kryteria oceny merytorycznej projektu;kwotę przeznaczoną na dofinansowanie projektów w roku budżetowym, w którym ma zostać udzielone dofinansowanie;maksymalną dopuszczalną kwotę dofinansowania projektu;sposób udzielania wnioskodawcy wyjaśnień w kwestiach dotyczących konkursu.

Regulamin będzie podawany do publicznej wiadomości.
Trzeba spełnić warunki
Nie wszyscy płatnicy mogą wziąć udział w konkursie. Muszą bowiem spełnić następujące warunki:
1) nie zalegają z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne;
2) nie zalegają z opłacaniem podatków;
3) nie znajdują się w stanie upadłości, pod zarządem komisarycznym, w toku likwidacji, postępowania upadłościowego lub postępowania układowego z wierzycielem.
Płatnik może się ubiegać o dofinansowanie projektu więcej niż jeden raz, ale o kolejne dofinansowanie można wystąpić po trzech latach od wypłaty przez ZUS całości ostatniego dofinansowania. Nie będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie podmiot, który został zobowiązany do zwrotu przyznanego dofinansowania. Okres karencji trwa trzy lata od zwrotu środków.
Wniosek o dofinansowanie musi spełniać określone warunki. Powinien zawierać:

imię i nazwisko lub nazwę płatnika składek oraz numer rachunku składkowego;liczbę osób zgłaszanych do ubezpieczenia;rodzaj, opis, cel i sposób realizacji działań w ramach projektu;oświadczenie płatnika składek o spełnianiu warunków udziału w konkursie.

Do wniosku płatnik składek dołącza dokument przedstawiający poziom czynników uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy oraz ocenę ryzyka zawodowego. ZUS dokonuje oceny formalnej wniosku, która obejmuje w szczególności ocenę spełnienia warunków udziału w konkursie oraz ocenę jego kompletności i prawidłowości. Jeśli wniosek zawiera braki formalne, ZUS wzywa płatnika do ich usunięcia w terminie 14 dni od otrzymania wezwania. Gdy braki formalne nie zostaną usunięte w terminie, wniosek o dofinansowanie projektu nie podlega rozpatrzeniu. Po przeprowadzeniu oceny formalnej wniosków te, które ją przeszły pozytywnie, są przekazywane do CIOP.
CIOP z kolei dokonuje oceny merytorycznej projektów, która obejmuje w szczególności:

ocenę, czy wskazane cele są szczegółowo opisane, mierzalne, realne, określone w czasie;ocenę adekwatności proponowanych we wniosku o dofinansowanie projektu działań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy do poziomu czynników ryzyka występujących u płatnika;sprawdzenie zgodności rozwiązań ujętych we wniosku o dofinansowanie projektu z obowiązującymi przepisami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;ocenę niezbędności i efektywności wydatków projektu;ocenę, w jaki sposób osiągnięcie celów projektu przełoży się bezpośrednio na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy u płatnika.

ZUS przygotowuje listę rankingową projektów, które uzyskały pozytywną ocenę merytoryczną. Lista rankingowa jest udostępniana w BIP. Dofinansowanie projektu następuje w drodze umowy o dofinansowanie zawieranej między ZUS a płatnikiem.
Można się odwołać
Jeśli płatnik uważa, że doszło do naruszeń procedury konkursowej lub innych naruszeń formalnych, ma prawo się odwołać. Płatnikowi, którego projekt o dofinansowanie nie został umieszczony na liście rankingowej projektów, przysługuje odwołanie do komisji odwoławczej powołanej przez prezesa ZUS na czteroletnią kadencję. W skład komisji wchodzi co najmniej pięć osób. Jej członkiem może zostać osoba, która:

korzysta z pełni praw publicznych;nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;posiada wiedzę i doświadczenie dające rękojmię rzetelnego rozpatrzenia odwołań.

W komisji nie może zasiadać osoba, która:

dokonywała oceny formalnej wniosków o dofinansowanie projektu;dokonywała oceny merytorycznej projektów;przygotowywała listę rankingową projektów.

Płatnik wnosi odwołanie na piśmie w terminie 14 dni od udostępnienia listy rankingowej projektów w BIP. Odwołanie złożone po terminie komisja pozostawia bez rozpatrzenia. Komisja rozpatruje odwołanie nie później niż w terminie dwóch miesięcy od jego złożenia i informuje płatnika na piśmie o wyniku rozstrzygnięcia. Na rozstrzygnięcie komisji przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Trzeba jednak pamiętać, że procedura odwoławcza nie wstrzymuje zawierania umów o dofinansowanie projektów.
Miejsce pracy i dodatkowy urlop: Obowiązki pracodawcy wobec niepełnosprawnego pracownika
Miejsce pracy i dodatkowy urlop: Obowiązki pracodawcy wobec niepełnosprawnego pracownika

Zobacz również
Może się zdarzyć, że na jakimś etapie trwania postępowania odwoławczego zostanie wyczerpana kwota środków przeznaczonych na dofinansowanie w roku budżetowym, w którym ma ono zostać udzielone. W takim przypadku komisja pozostawia odwołanie bez rozpatrzenia. Informuje o tym na piśmie płatnika i poucza go jednocześnie o możliwości wniesienia skargi do sądu. Sąd zaś, uwzględniając skargę, stwierdza tylko, że ocena projektu została przeprowadzona z naruszeniem procedury konkursowej lub innymi naruszeniami formalnymi, i nie przekazuje sprawy do ponownego rozpatrzenia. Do rozpatrzenia wniosku o dofinansowanie oraz do procedury odwoławczej nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.
Nowelizacja ustawy wypadkowej przewiduje także obowiązek zwrotu dofinansowania wraz z odsetkami liczonymi od następnego dnia po przekazaniu środków na rachunek bankowy płatnika do dnia ich zwrotu. ZUS nakaże zwrot w przypadku:

rezygnacji lub odstąpienia od realizacji projektu;niewykonania zobowiązań wynikających z zawartej umowy o dofinansowanie;odmowy poddania projektu kontroli w trakcie jego realizacji lub po jego zakończeniu;realizacji projektu w sposób niezgodny z wnioskiem o jego dofinansowanie;wykorzystania dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem.

!Płatnik, który nie otrzymał dofinansowania, może złożyć odwołanie do komisji odwoławczej, a później skargę do sądu administracyjnego.
IM MNIEJ PRACOWNIKÓW, TYM WIĘCEJ PIENIĘDZY
ZUS dofinansuje:
● do 90 proc. szacowanej wartości projektu – od 1 do 9 ubezpieczonych,
● do 80 proc. szacowanej wartości projektu – od 10 do 49 ubezpieczonych,
● do 60 proc. szacowanej wartości projektu – od 50 do 249 ubezpieczonych,
● do 20 proc. szacowanej wartości projektu – od 250 ubezpieczonych.
Uwaga! Szacowaną wartość projektu określa płatnik składek we wniosku o dofinansowanie projektu, nie ZUS.
Podstawa prawna
Art. 37 i art. 37a–h ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1773 ze zm.).