Z ich tworzenia mają być zwolnieni ci, którzy przez pół roku będą opłacać 3,5-proc. składkę podstawową w ramach PPE. Tych, którzy dziś odprowadzają niższą, czekają trudne decyzje i długotrwałe procedury.
O nowej obowiązkowej formie gromadzenia oszczędności emerytalnych mówi się już od dłuższego czasu. Jednak pomimo zapowiedzi opublikowania na początku wakacji projektu ustawy nakładającej na pracodawców wymóg tworzenia i prowadzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), oficjalnie wciąż nie ujrzał on światła dziennego. [Nieoficjalnie mówi się, że przyczyną tego stanu rzeczy jest brak porozumienia co do szczegółów projektu między Mateuszem Morawieckim, szefem resortu rozwoju, a Elżbietą Rafalską, minister rodziny, pracy i
polityki społecznej (zob. „Zapadła cisza nad rewolucją w OFE”, DGP z 4 lipca, nr 127/2017) – red.].
PPK są jednym z przedsięwzięć zaplanowanych w ramach nowej wizji rozwoju Polski „Strategia Odpowiedzialnego Rozwoju – Program Budowy Kapitału” przyjętej przez Radę Ministrów w połowie lutego 2017 r. i jednocześnie flagowym projektem ministra Mateusza Morawieckiego. Według pierwotnych założeń programu ujętych w prezentacji przygotowanej przez Ministerstwo Rozwoju z wymogu zaoferowania pracownikom PPK mieli być zwolnieni pracodawcy prowadzący Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Ponieważ na tym etapie nie było mowy o jakichkolwiek dodatkowych warunkach, od razu pojawiły się koncepcje stosunkowo łatwej ucieczki przed PPK, np. w drodze założenia PPE jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów i następnie zawieszenia odprowadzania składki podstawowej czy nawet całkowitego zlikwidowania programu. Z nieoficjalnych wersji projektu ustawy o PPK wiemy, że taki fortel się nie uda. Możliwość
zwolnienia się z wymogu zaoferowania PPK będzie bowiem obwarowana istotnymi zastrzeżeniami.
Konkretny czas i wysokość składki
Aby zapewnić sobie zwolnienie z wymogu utworzenia i prowadzenia PPK, nie wystarczy jedynie formalnie prowadzić PPE w dniu wejścia w życie nowych przepisów – liczy się przede wszystkim wysokość odprowadzanej składki. Przepisy przejściowe mają gwarantować taką możliwość tylko tym pracodawcom, którzy minimum przez sześć miesięcy poprzedzających wejście w życie ustawy o PPK odprowadzali w ramach PPE składkę podstawową w wysokości co najmniej 3,5 proc.
wynagrodzenia uczestnika.
Obecne przepisy dotyczące PPE określają jedynie górny limit składki podstawowej finansowanej przez pracodawcę. Nie może ona być wyższa niż 7 proc. wynagrodzenia uczestnika. W ramach tej górnej granicy składka może być dowolna, np. 1 proc. czy 3 proc. wynagrodzenia. Może to być zatem składka niższa niż 3,5 proc., o której mówi projekt ustawy o PPK. W perspektywie nadchodzących zmian pracodawca odprowadzający taką składkę znajdzie się jednak w szczególnie niekorzystnej sytuacji. Z mocy
prawa będzie bowiem zobowiązany założyć i prowadzić PPK niezależnie od prowadzenia PPE.
Równoległe utrzymywanie dwóch zakładowych programów emerytalnych oczywiście mija się z celem i jest ekonomicznie nieuzasadnione. Jednocześnie na podstawie dostępnych obecnie, nieoficjalnych jeszcze informacji naszym zdaniem można zasadnie postawić tezę, że system PPE ma szansę okazać się bardziej korzystny niż PPK, i to z perspektywy obu stron stosunku pracy. Pracodawcy, którzy posiadają PPE, lecz obecnie odprowadzają składkę podstawową niższą niż 3,5 proc., powinni jak najszybciej ją podwyższyć do poziomu co najmniej 3,5 proc.
wynagrodzenia uczestnika.
Nie można jednocześnie zapominać przy tym o aspekcie czasowym. Mimo że obowiązek założenia PPK ma być wprowadzany stopniowo (w oparciu o kryterium liczby zatrudnianych pracowników), to aby uwolnić się od wymogu jego założenia, niezbędne będzie odprowadzanie składek na poziomie co najmniej 3,5 proc. przez minimum sześć miesięcy bezpośrednio poprzedzających wejście w życie ustawy o PPK (bez względu na moment objęcia ustawą danego pracodawcy). Pierwotnie zakładano, że ustawa o PPK wejdzie w życie 1 stycznia 2018 r. Przy takim założeniu minimalny okres odprowadzania składek na poziomie co najmniej 3,5 proc. musiałby trwać już od 1 lipca 2017 r. W doniesieniach medialnych od pewnego czasu coraz częściej pojawia się jednak data 1 lipca 2018 r. jako bardziej prawdopodobna w kontekście przedłużających się prac nad projektem. Taki scenariusz potwierdził ostatnio szef resortu rozwoju, stwierdzając, że jego zdaniem reforma OFE wejdzie w życie od początku lipca przyszłego roku.
W tej opcji, aby zwolnić się z wymogu tworzenia PPK, składki na minimalnym poziomie 3,5 proc. musiałyby być odprowadzane co najmniej od 1 grudnia 2018 r. Na wdrożenie ewentualnych zmian pracodawcom odprowadzającym obecnie w ramach PPE niższe składki pozostało więc niewiele czasu – tym bardziej, że obowiązuje w tym zakresie kilkustopniowa procedura.
Pracodawcy, którzy prowadzą PPE ze składką niższą od 3,5 proc., mogą chcieć go zlikwidować, aby uniknąć prowadzenia obu programów naraz po wejściu w życie ustawy o PPK. Oczywiście rezygnacja z PPE jest możliwa, ale zabiera co najmniej 17 miesięcy. Najprawdopodobniej przez większość tego czasu pracodawca będzie i tak zobowiązany prowadzić PPE i PPK równocześnie. Aby uniknąć tych ryzyk, a także zachować PPE, który jest ciekawszym rozwiązaniem niż PPK, warto już teraz podwyższyć wysokość składki podstawowej, tak aby spełniać wymagania przewidziane przez projekt ustawy.
Aby podwyższyć wysokość składki podstawowej odprowadzanej w ramach PPE, niezbędne jest przede wszystkim dokonanie zmian postanowień umowy zakładowej. W praktyce odbywa się to w drodze zawarcia aneksu do takiej umowy, podpisywanego z jednej strony przez pracodawcę, a z drugiej przez reprezentację pracowników wyłonioną w odpowiednim trybie – zależnym od tego, czy u pracodawcy działa organizacja związkowa. Zmiana treści umowy zakładowej wymaga następnie rejestracji przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jak przeprowadzić takie zmiany, wskazujemy szczegółowo krok po kroku.
Jak podwyższyć składkę podstawową
Zmiana wysokości składki podstawowej w ramach PPE stanowi zmianę warunków uczestnictwa określonych w umowie zakładowej. Powinna więc przybrać formę aneksu do tej umowy. Stosujemy tu odpowiednio zasady obowiązujące przy zawieraniu umowy zakładowej.
KROK 1. USTALAMY REPREZENTACJĘ PRACOWNIKÓW UMOCOWANĄ DO ZAWARCIA ANEKSU
a) Pracodawca, u którego działa zakładowa organizacja związkowa Aneks do umowy zakładowej zawieramy z reprezentacją pracowników, którą tworzą wszystkie zakładowe organizacje związkowe działające u danego pracodawcy. Jeśli od momentu zawarcia umowy zakładowej u pracodawcy zaczęła działać nowa (kolejna) organizacja związkowa, powinna być również stroną takiego aneksu.
b) Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa Aneks do umowy zakładowej zawieramy z reprezentacją pracowników wyłonioną w trybie przyjętym u pracodawcy. Weryfikujemy, czy jest aktualne umocowanie reprezentacji pracowników wyłonionej do zawarcia umowy zakładowej (ewentualnie poprzedniego aneksu do takiej umowy). Umocowanie to wygasa po upływie 24 miesięcy, a przed upływem tego terminu w sytuacji, gdy:
– co najmniej połowa osób wchodzących w skład reprezentacji pracowników przestanie być pracownikami pracodawcy;
– u pracodawcy rozpocznie działalność zakładowa organizacja związkowa. W przypadku wygaśnięcia umocowania dotychczasowej reprezentacji pracowników dokonujemy wyboru nowej. Jeżeli natomiast nie zachodzą wskazane wyżej przesłanki wygaśnięcia umocowania, możemy zawrzeć aneks do umowy zakładowej z uprzednio wyłonionym przedstawicielstwem.
KROK 2. WERYFIKUJEMY WARUNKI ZMIANY UMOWY ZAKŁADOWEJ
Planując zawarcie aneksu, weryfikujemy postanowienia umowy zakładowej określające tryb, w jakim do jej treści mogą być wprowadzane zmiany (np. szczególna forma), pamiętając o konieczności jego dochowania.
KROK 3. ZAWIERAMY ANEKS DO UMOWY ZAKŁADOWEJ
Przedstawiamy reprezentacji pracowników projekt aneksu w przedmiocie podwyższenia składki podstawowej. Załącznikiem do takiego aneksu powinien być jednolity tekst umowy zakładowej uwzględniający wynikające z niego zmiany.
KROK 4. WERYFIKUJEMY KONIECZNOŚĆ ZMIAN TREŚCI UMOWY ZAWARTEJ Z INSTYTUCJĄ FINANSOWĄ
Przepisy nie regulują szczegółowo zakresu przedmiotowego umowy zawieranej przez pracodawcę z instytucją finansową, określającej warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi. Nie można wykluczyć, że zmiana treści umowy zakładowej w zakresie podwyższenia składki podstawowej będzie też pociągała za sobą konieczność zmiany treści umowy z instytucją finansową. W takim przypadku należy również zawrzeć aneks do umowy z instytucją finansową odzwierciedlający zmiany dokonane w treści umowy zakładowej.
KROK 5. SKŁADAMY WNIOSEK O WPIS ZMIAN DO REJESTRU
Zmiana warunków uczestnictwa w PPE określonych w umowie zakładowej polegająca na zmianie wysokości składki podstawowej podlega wpisowi do rejestru PPE. Wniosek o wpis zmian do rejestru składamy w terminie 14 dni od zawarcia aneksu. Zmiana umowy zakładowej wchodzi w życie od dnia wpisu do rejestru. Od tego dnia (niezależnie od daty doręczenia decyzji organu nadzoru) składka powinna być naliczana i odprowadzana w podwyższonej wysokości.
KROK 6. INFORMUJEMY PRACOWNIKÓW O ZMIANACH
Przekazujemy uczestnikom informację o zmianach w umowie zakładowej w sposób zwyczajowo przyjęty u danego pracodawcy.
Subskrybuj nas na Youtube