Czy określenie okoliczności obniżających albo w ogóle pozbawiających premii w drodze np. odesłania do odpowiedniej strony internetowej czy dokumentu jest właściwe?
Nie. Takie działanie pracodawców, jakkolwiek często spotykane, obarczone jest znacznym ryzykiem. Przedsiębiorcy zazwyczaj zawierają w umowie o pracę ogólne postanowienie, zgodnie z którym pracownikowi przysługuje premia (czy też inne świadczenie dodatkowe) na zasadach przewidzianych w regulacjach wewnętrznych.
O ile zmiany na korzyść pracownika co do zasady automatycznie wchodzą w skład jego warunków zatrudnienia, o tyle zmiany dla niego niekorzystne, np. pozbawiające go prawa do uzyskania premii albo obniżające jej wysokość, wymagają dochowania specjalnej procedury i formy.
W przypadku stosunków indywidualnych wymagane jest zatem zawarcie porozumień zmieniających warunki płacy albo dokonanie w tym zakresie wypowiedzeń zmieniających. Warto zaznaczyć, że takie porozumienie nie wymaga formy pisemnej. A zatem istnieje możliwość wyrażenia woli przez pracownika np. w formie elektronicznej (mailowej), przy czym oświadczenie to musi być wyraźne i jednoznacznie wskazywać, że osoba zatrudniona zapoznała się z wprowadzonymi zmianami i je akceptuje.
Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 18 lutego 2016 r. (II PK 351/14). Także sądy powszechne coraz częściej podchodzą rygorystycznie do wskazanych kwestii i nie przyjmują dorozumianej zgody pracownika na zmianę systemu wynagradzania na jego niekorzyść. W związku z tym zasądzają pracownikom premię w wysokości sprzed wprowadzeniem zmian.
Reasumując, pracodawca w momencie zatrudnienia danej osoby powinien poinformować ją o wszystkich warunkach płacowych, w tym przesłankach otrzymania premii oraz możliwości jej utraty, czy też obniżenia. Każda niekorzystna dla pracownika zmiana w tym zakresie wymaga jego akceptacji. Stąd też możliwe jest wypracowanie tutaj pewnego schematu i rozwiązań technicznych, ułatwiających i usprawniających wdrażanie przyjętych przez firmę rozwiązań. Sama ogólna informacja, że warunki przyznania premii znajdują się na określonej stronie internetowej, czy też w określonym dokumencie, może okazać się niewystarczająca oraz może doprowadzić do przegrania sporu z pracownikiem.