PIT-11 za cudzoziemców bez numeru PESEL: Korzystanie z generatora może się źle skończyć dla płatników

Zatrudniający sądzą, że znaleźli furtkę, by przesłać urzędom skarbowym PIT-11 za cudzoziemców, którzy nie mają numeru PESEL. Skorzystali z internetowego generatora takich numerów. Problem polega na tym, że z dużym prawdopodobieństwem może to być numer innej osoby.

Czas na wysłanie PIT-11 do urzędów skarbowych minął z końcem stycznia, ale pozostał problem z rozliczeniem cudzoziemców. Istnieje on już od dawna, co najmniej od 2018 r., a nasilił się w tym roku, bo wskutek wojny w Ukrainie przybyło do Polski wielu uchodźców zza wschodniej granicy. Z kolei część dotychczasowych pracowników wróciła do Ukrainy, aby walczyć z rosyjskim agresorem.

W obu przypadkach nie wszyscy zdobyli polski numer PESEL, a jest on potrzebny pracodawcom i zleceniodawcom, by ci mogli przesłać do urzędu skarbowego (wyłącznie elektronicznie) informację PIT-11 o dochodach zatrudnionego za 2022 r.

Jedynki i dziewiątki

Pewien czas fiskus pozwalał w podobnych sytuacjach na wpisywanie zamiast numeru PESEL ciągu cyfr, przykładowo samych 1 lub samych 9. W 2022 r. systemy informatyczne resortu finansów wciąż jeszcze przepuszczały tak wypełnione formularze. W tym roku jest to już niemożliwe, o czym pisaliśmy w artykule „W tym roku szykuje się jeszcze większy problem z PIT-11 dla cudzoziemca” (DGP nr 10/2023).

Cudzy numer…

Księgowi prześcigali się więc ostatnio w pomysłach, jak wysłać PIT-11 cudzoziemca bez numeru PESEL. Niektórzy radzili na internetowych forach, by skorzystać z generatora takich numerów.

Korzystanie z programu jest banalnie proste. Wystarczy podać datę urodzenia zatrudnionego, określić jego płeć oraz ile cyfr ma mieć PESEL. Następnie trzeba kliknąć „generuj” i pojawia się katalog numerów, które można wykorzystać przy wysyłce dokumentu.

Problem polega na tym, że z dużym prawdopodobieństwem może to być numer całkiem innej osoby.

…i jego skutki

Czy w takiej sytuacji dochody cudzoziemca z fałszywym numerem PESEL zostaną rozliczone u faktycznego właściciela tego numeru?

Zdaniem Michała Rodaka, doradcy podatkowego w Grant Thornton, nie ma takiego ryzyka.

– Jeżeli nawet informacja o dochodach podatnika z fałszywym numerem PESEL przeszła w systemie, to nie będzie wykorzystana w usłudze Twój e-PIT – mówi ekspert. Zwraca uwagę na to, że imię i nazwisko nie będą się zgadzały z numerem.

– Pracownicy skarbówki będą się kontaktowali z płatnikami, aby wyjaśnić tę nieprawidłowość – przewiduje ekspert.

Kary za oszustwo

Ale dla pracodawców i zleceniodawców może to być dopiero początek kłopotów, bo posługiwanie się cudzymi numerami PESEL grozi sankcjami karnymi.

– Organy podatkowe mogą uznać, że doszło do przestępstwa określonego w art. 80 par. 3 kodeksu karnego skarbowego polegającego na podaniu informacji niezgodnych ze stanem rzeczywistym. Może za to grozić grzywna do 240 stawek dziennych, teoretycznie nawet 11 mln zł – ostrzega Przemysław Antas, radca prawny i partner w Ontilo.

Przypomina, że na końcu formularza PIT-11 znajduje się pouczenie, że za złożenie informacji nieprawdziwej grozi odpowiedzialność przewidziana w k.k.s.

Ekspert nie ma wątpliwości, że podanie fałszywego numeru, po którym administracja skarbowa identyfikuje podatnika, oznacza, iż przedłożona fiskusowi informacja jest niezgodną z prawdą.

– O ile w przypadku zwykłych pomyłek możemy mówić o braku zamiaru popełnienia przestępstwa (co warunkuje karalność), to w przypadku losowania numerów PESEL jest to już działanie intencjonalne – tłumaczy ekspert. Sądzi jednak, że ściganie płatnika byłoby skrajnością i że fiskus będzie raczej starał się rozwiązać sprawę polubownie.

Inne rozwiązanie

Zdaniem obu ekspertów lepszym rozwiązaniem było wysłanie papierowego PIT-11. Wprawdzie forma ta nie jest już dopuszczalna po wejściu w życie nowelizacji z 4 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2126), ale wysyłka papierowego dokumentu i dołączenie do niego pisma przewodniego oznaczałyby, że fiskus nie dopatrzy się niedopełnienia obowiązków przez płatnika i nie nałoży kary za nieprzesłanie PIT-11 w terminie.

Michał Rodak podkreśla, że cały ten problem jest konsekwencją złych przepisów.

– Mamy do czynienia z sytuacją, w której płatnik może zostać ukarany za niezłożenie w terminie informacji PIT-11, natomiast nie ma on żadnych prawnych narzędzi, aby wymagać od podatnika przekazania mu numeru PESEL. Tak długo, jak nie ma prawnych podstaw do tego, aby płatnik mógł wymagać od podatnika przekazania mu numeru PESEL, tak długo powinna być możliwość przesyłania informacji PIT-11 z użyciem ciągu znaków albo po prostu bez wskazywania numeru PESEL – uważa doradca.

W przeciwnym razie – jak mówi – problem będzie wracał co roku i płatnicy nadal nie będą mogli się wywiązać z nałożonego na nich obowiązku. ©℗