Zniesionych zostało wiele ograniczeń, które dotychczas wykluczały z możliwości rozliczania się z fiskusem w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zmiany w tym zakresie wprowadziła nowelizacja z 28 listopada 2020 r. ustaw o PIT, CIT, podatku zryczałtowanym i innych ustaw (Dz.U. poz. 2123).
Przede wszystkim wzrósł limit przychodów umożliwiający stosowanie tej uproszczonej formy. Zwiększył się do 2 mln euro (z 250 tys. euro). Oznacza to, że w 2021 r. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą wybrać podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, którzy w 2020 r. uzyskali przychody nieprzekraczające 9 030 600 zł. Uwaga, w spółkach cywilnych i jawnych liczy się przychody wszystkich wspólników łącznie.
Zmiany dotyczą też ryczałtowców, którzy chcą rozliczać się kwartalnie. Dotychczasowy pułap 25 tys. euro wzrósł do 200 tys. euro. To oznacza, że w 2021 r. raz na kwartał mogą się rozliczać z fiskusem podatnicy, których przychody w 2020 r. nie były wyższe niż 903 060 zł.
Uchylony został załącznik nr 2 do ustawy, który zawierał wykaz usług wykluczających podatnika z prawa do ryczałtu. Dotyczył on m.in. usług: pośrednictwa, finansowych i ubezpieczeniowych, prawnych, rachunkowo księgowych, doradztwa podatkowego, kulturalnych i rozrywkowych, związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją, reklamowe, związanych z obsługą nieruchomości.
Oprócz tego uchylony został przepis, który mówił, że ryczałtu nie stosuje się do „prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w art. 4 ust. 1 pkt 11”, czyli innych niż wymienione w definicji wolnego zawodu (dotychczasowy art. 8 ust. 1 pkt d ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1095 ze zm.).
W efekcie od Nowego Roku lista czynności, które wykluczają z ryczałtu, jest ograniczona tylko do czterech rodzajów działalności: aptek, kantorów walut, handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych oraz wytwarzania wyrobów akcyzowych.
Dzięki temu z ryczałtu może korzystać dodatkowo ok. 400 tys. przedsiębiorców – poinformował wiceminister finansów Jan Sarnowski na jednej z konferencji prasowych.

Niższe stawki

Rozszerzona została też definicja wolnego zawodu. Obejmuje ona m.in: adwokatów, notariuszy, radców prawnych, doradców podatkowych, księgowych, architektów, fizjoterapeutów, inżynierów budownictwa, psychologów i fizjoterapeutów. Dotychczas wszyscy oni w ogóle nie mogli wybrać ryczałtu.
Teraz definicja ta służy jedynie wskazaniu prawidłowej wysokości stawki ryczałtu.
Stawki wynoszą bowiem:
  • do 17 proc. od przychodów z wolnych zawodach (dotychczas 20 proc.),
  • do 15 proc. od przychodów ze świadczenia niektórych usług, na przykład reklamowych, kulturalnych i rozrywkowych, architektonicznych i inżynierskich, finansowych i ubezpieczeniowych – innych niż wykonywane w ramach wolnych zawodów (dotychczas 17 proc.).
Czasem może być problem z ustaleniem właściwej stawki ryczałtu. Niektóre usługi wymienione w definicji wolnego zawodu (art. 4 ust. 1 pkt 11) mogą być zbieżne z usługami wymienionymi odrębnie w art. 12 ust. 1 ustawy. W takiej sytuacji należy kierować się wskazówką zapisaną w definicji wolnego zawodu: „za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu”.
Szczególnie ważne jest to ostatnie zastrzeżenie – o zatrudnianiu osób, „które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu”.
Jeżeli przykładowo adwokat będzie zatrudniał aplikanta na podstawie umowy zlecenia, będzie miał prawo do stawki 15 proc. Ale jeśli zatrudni panią do sprzątania, to będzie musiał stosować stawkę 17 proc.
Z kolei stawka ryczałtu od przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek wynosi 10 proc. Dotychczas takie usługi były wyłączone z ryczałtu.
Pozostałe stawki się nie zmieniły. Przedsiębiorcy zapłacą na przykład 8,5 proc. od przychodów z działalności usługowej, w tym gastronomicznej ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz 5,5 proc. od przychodów między innymi z działalności wytwórczej i robót budowlanych.

Konieczny wybór

Ryczałt jest prostą formą opodatkowania, ale wyklucza odliczenie kosztów uzyskania przychodu. Odjąć można natomiast:
  • stratę z lat poprzednich (gdy nie był stosowany ryczałt),
  • zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
  • ulgi: rehabilitacyjną, na internet oraz darowiznę na określone cele.
Podatnicy mogą też przekazać 1 proc. ryczałtu na rzecz organizacji pożytku publicznego. Nie mogą natomiast rozliczać się wspólnie z małżonkiem lub jako rodzic samotnie wychowujący dziecko. Nie mają też prawa do ulgi prorodzinnej.
Podatnik, który chce zastosować ryczałt, musi złożyć do urzędu skarbowego pisemne oświadczenie do:
  • 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy w roku podatkowym przychód, albo
  • do końca roku – jeżeli pierwszy taki przychód osiągnie dopiero w grudniu.
Kto w 2021 r. osiągnie pierwszy przychód w styczniu, ma więc czas na powiadomienie urzędu do 22 lutego (20 lutego przypada w sobotę).