Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Podatnicy, którzy sami przygotowują oprogramowanie, nie są pewni, czy mogą korzystać z 5-proc. PIT. Fiskus nie chce zająć stanowiska w tej sprawie i unika jednoznacznej odpowiedzi na kłopotliwe pytania takich osób.
/>
IP Box to ulga, która polega na zastosowaniu 5-proc. stawki podatku od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (czyli IP), takich jak autorskie prawo do programu komputerowego, patenty i prawa ochronne na wynalazek.
Michał Rodak, doradca podatkowy z Grant Thornton, ostrzega, że w przepisach jest luka, która może uniemożliwić skorzystanie z preferencji przedsiębiorcom samodzielnie wytwarzającym oprogramowanie.
Mnożenie przez wskaźnik
Wszystkiemu winien jest wskaźnik nexus. Wysokość kwalifikowanego dochodu do opodatkowania obniżoną stawką ustala się bowiem, mnożąc dochód z kwalifikowanego IP (np. programu lub patentu) osiągniętego w roku podatkowym przez ten wskaźnik obliczony według wzoru podanego w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT (patrz infografika).
Wzór ten opiera się na czterech rodzajach kosztów poniesionych przez podatnika na:
- prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym IP (a),
- nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, niestanowiących kwalifikowanego IP od podmiotu niepowiązanego (b),
- nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP, niestanowiących kwalifikowanego prawa IP od podmiotu powiązanego (c),
- nabycie przez podatnika kwalifikowanego IP (d).
Do kosztów tych nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z wytworzeniem IP, na przykład kosztów związanych z nieruchomościami (art. 30ca ust. 5 ustawy o PIT).
W mianowniku wzoru pojawiają się koszty kryjące się pod literami a i b. Oznacza to, że im więcej podatnik ich poniesie, tym większa część dochodu będzie mogła zostać objęta 5-proc. ulgą. Patrząc na ich rodzaj, można dojść do wniosku, że ma to na celu premiowanie podmiotów, które wytwarzają kwalifikowane IP w całości we własnym zakresie. Nie dotyczy to jednak programistów działających jako jednoosobowa firma, bo dla nich wartość własnej pracy w ogóle nie jest kosztem. Co więcej, we wskaźniku nie mogą uwzględnić też kosztów pośrednich, co wynika wprost z art. 30ca ust. 5 ustawy o PIT.
– Jeżeli podatnik nie poniósł żadnych kosztów bezpośrednio związanych z wytworzeniem IP, to w zasadzie nie może obliczyć wskaźnika nexus, ponieważ zgodnie z zasadami matematycznymi nie można dzielić przez zero – twierdzi Michał Rodak.
Jego zdaniem powstaje więc wiele pytań. Jak należy rozumieć koszty bezpośrednie i pośrednie na potrzeby obliczenia wskaźnika nexus? Co w sytuacji, gdy nie jest możliwe wykonanie działania za pomocą wzoru? Czy to oznacza, że wskaźnik powinien przyjąć wartość 1?
Interpretacje nic nie tłumaczą
Odpowiedzi na te pytania nie da się znaleźć w interpretacjach dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). Organ udziela bowiem wymijających odpowiedzi, nie chcąc zająć jednoznacznego stanowiska.
Przykładem jest interpretacja z 27 marca 2020 r. (sygn. 0114-KDIP3-1.4011. 66.2020.2.MZ) wydana na wniosek podatnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, który zajmuje się m.in. tworzeniem programów komputerowych.
Organ potwierdził w niej, że wydatki ponoszone na obsługę księgowości, zakup serwera, udział w targach, zakup komputerów, wynajem samochodu, mogą stanowić koszty przy obliczaniu wskaźnika nexus (o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT) jako koszty związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej. Na końcu swojego wywodu wskazał jednak, że podatnik może tego dokonać z zastrzeżeniem art. 30ca ust. 5 ustawy o PIT.
– Oznacza to, że jeżeli wymienione przez podatnika wydatki są kosztem bezpośrednio związanym z wytwarzanym IP, mogą zostać podstawione do wzoru nexus. A a contrario – jeżeli nie, to do wzoru nie powinny zostać podstawione – wskazuje Michał Rodak.
Dodaje, że w istocie organ nie odpowiedział na pytanie wnioskodawcy.
W ten sam sposób (czyli niejednoznaczny) dyrektor KIS wypowiadał się też w innych interpretacjach (np. z 23 marca 2020 r., sygn. 0114 KDIP3-1.4011.594.2019.4.MZ, i z 26 marca br., sygn. 0111 KDIB1-2.4011.19.2020.1.DP). Tam pytania przedsiębiorców dotyczyły kosztów m.in.:
- związanych z transportem: biletów kwartalnych na komunikację miejską, biletów na pociąg, paliwa do samochodu, części do samochodu, usług taksówkarskich,
- usług gastronomicznych, cateringowych,
- abonamentów telefoniczny, zakupu smartwatcha,
- zaopatrzenia biura.
Kłopotliwe zero we wzorze
Michał Rodak wskazuje, że podobne enigmatyczne odpowiedzi padają również wtedy, gdy podatnicy pytają wprost o przypadek, kiedy wartość licznika lub mianownika we wzorze wynosi zero.
Tak było w przypadku interpretacji z 30 marca 2020 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.162.2019.2.TR). Występujący o nią programista prowadzący jednoosobową działalność zadał fiskusowi trzy pytania:
- czy w ogóle może skorzystać z ulgi IP Box;
- czy odliczając wydatki pośrednie (np. składki ZUS, usługi telekomunikacyjne), może zastosować proporcję, w jakiej przychód ze sprzedaży kwalifikowanych praw IP pozostaje do całkowitego przychodu (chodziło mu wyłącznie o koszty na potrzeby obliczenia dochodu z IP, a nie na potrzeby wskaźnika nexus);
- czy postąpi prawidłowo, jeżeli przyjmie wskaźnik nexus w wysokości 1, jeżeli licznik i mianownik we wzorze są równe zero.
Dyrektor KIS uznał jego stanowisko w zakresie pytania trzeciego za nieprawidłowe, ale nie odniósł się do problemu. Uznał bowiem, że w opisanym stanie faktycznym nie występuje sytuacja, w której licznik i mianownik równania wynoszą zero. Odwołał się do stanu faktycznego, w którym podatnik wskazał, że ponosi koszty, takie jak składki ZUS, usługi telekomunikacyjne, wydatki związane z eksploatacją samochodu osobowego (środka trwałego), zakup komputera i części peryferyjnych, usługi księgowych oraz inne wydatki. Organ podatkowy pominął fakt, że podatnik wymienił te koszty jedynie dla pytania związanego z właściwym obliczaniem proporcji, a nie dla pytania dotyczącego wskaźnika nexus.
Podobna sytuacja zdarzyła się również w interpretacji z 31 stycznia 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011. 555.2019.2.DJD).
Resort też nic nie wyjaśnia
Michał Rodak podkreśla, że problemu nie rozwiązują także objaśnienia podatkowe wydane przez ministra finansów 15 lipca 2019 r. W akapicie 129 objaśnień możemy jedynie przeczytać, że w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność badawczo-rozwojową, w której zdecydowaną większość kosztów stanowi ich praca własna, wskaźnik nexus będzie najczęściej wynosił 1 lub będzie bliski 1.
– W przywołanym fragmencie jest mowa jedynie o sytuacji, kiedy praca własna stanowi „większość kosztów”, co jednak gdy stanowi ona całość kosztów? Czy wtedy wskaźnik nexus również wynosi 1? Właśnie na to pytanie Ministerstwo Finansów powinno udzielić niezwłocznej odpowiedzi – wskazuje Michał Rodak.
Dlatego też według niego należałoby jak najszybciej rozwiązać ten problem, wyjaśniając w interpretacji ogólnej bądź objaśnieniach podatkowych, że w przypadku podatników, których wyłącznym kosztem związanym z wytworzeniem IP jest praca własna, wskaźnik nexus wynosi 1.
Poprosiliśmy Ministerstwo Finansów o ustosunkowanie się do problemu i czekamy na odpowiedź.
